BYD - nhà sản xuất xe điện (EV) lớn nhất thế giới tính theo sản lượng - cho rằng ngành công nghiệp EV của Trung Quốc sắp bước vào giai đoạn hỗn loạn.

Công ty này cảnh báo hơn 100 nhà sản xuất EV có thể bị loại khỏi thị trường do áp lực ngày càng tăng từ phía chính phủ, cạnh tranh không bền vững và cuộc chiến giá gây ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của toàn ngành.

BYD đưa ra lời cảnh báo sau khi chính phủ Trung Quốc bắt đầu triển khai các chính sách để hạn chế xu hướng giảm mạnh giá bán xe và các hoạt động tài chính đáng ngờ từng định hình sự tăng trưởng của ngành EV trong vài năm qua.

Các hãng xe điện, từng được hỗ trợ bởi trợ cấp và tín dụng giá rẻ, giờ đây đang phải đối mặt với một môi trường khắc nghiệt hơn nhiều. Đa phần phải chấp nhận biên lợi nhuận hẹp hơn và nhu cầu chậm lại.

Tại triễn làm ô tô Munich, bà Stella Li, Phó Chủ tịch điều hành của BYD, lưu ý thị trường nội địa đã trở nên bão hoà một cách nguy hiểm.

Bà cho rằng ngay cả 20 thương mại cũng là quá nhiều đối với thị trường và nhiều công ty đang gặp phải những vấn đề cấu trúc nghiêm trọng khiến họ phải phụ thuộc vào việc giảm giá bán thay vì đổi mới hoặc lợi thế kinh tế nhờ quy mô.

Thay đổi chiến lược

Những thay đổi trong lĩnh vực EV là một phần của quá trình điều chỉnh rộng hơn đối với chiến lược công nghiệp của Trung Quốc, theo nền tảng The News Wheel.

Trọng tâm của đất nước tỷ dân không còn là tốc độ hay sản lượng đơn thuần, mà Bắc Kinh đang muốn một thị trường tinh gọn hơn, ổn định hơn, có thể cạnh tranh toàn cầu mà không cần sự can thiệp liên tục của chính phủ.

Đối với các nhà sản xuất ô tô nhỏ hơn, vận mệnh tương lai sẽ phụ thuộc vào việc họ có thể thích nghi với thực tế mới hay phải rút lui hoàn toàn khỏi thị trường.

Trong thập kỷ qua, Trung Quốc đã chuyển mình thành trung tâm sản xuất EV toàn cầu, chiếm gần 60% tổng lượng xe bán ra trên toàn thế giới vào năm 2023, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế.

Chính sách hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ, kết hợp với dòng vốn tư nhân đổ vào ồ ạt, từng giúp thị trường bùng nổ, khuyến khích hàng trăm thương hiệu mới gia nhập thị trường.

Theo một số ước tính, Trung Quốc có hơn 120 thương hiệu xe điện vào năm 2024. Nhiều thương hiệu trong số này tập trung vào các mẫu xe giá rẻ với mức chiết khấu lớn để thu hút người tiêu dùng.

Tuy nhiên, tăng trưởng quá nhanh đã dẫn đến dư thừa. Theo dữ liệu từ JATO Dynamics, giá xe điện tại Trung Quốc đã giảm hơn 12% so với cùng kỳ năm trước vào đầu năm 2024, không phải do hiệu suất tăng mà do cuộc chiến giá khốc liệt.

Kết quả là, một thị trường cạnh trạnh gay gắt đã hình thành, nơi quy mô không còn đảm bảo khả năng tồn tại cho các công ty.

Để phản ứng với những thách thức mới, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc đã bắt đầu siết chặt các hoạt động kinh doanh không bền vững vào đầu năm 2025.

Cơ quan quản lý còn đưa ra thuật ngữ “neijuan” để mô tả mô hình cạnh tranh tự huỷ hoại. Mục tiêu của những thay đổi về quy định là khôi phục trật tự và hạn chế sự cạnh tranh quá mức trong ngành EV.

Sự thay đổi đã bắt đầu tác động đến toàn ngành. Một báo cáo gần đây từ AlixPartners dự đoán chỉ khoảng 15 nhà sản xuất EV tại Trung Quốc sẽ duy trì năng lực tài chính vào năm 2030.

Đối với các công ty nhỏ hơn, đặc biệt là những doanh nghiệp không có tầm ảnh hưởng quốc tế hoặc nguồn tài chính dồi dào, con đường phía trước đang thu hẹp nhanh chóng.

Tương lai ra sao?

Đối mặt với tình trạng bão hoà thị trường trong nước, nhiều công ty EV Trung Quốc đang tìm cách mở rộng ra quốc tế.

BYD, công ty đã bán 4,3 triệu xe vào năm 2024, đang tăng cường sự hiện diện tại châu Âu với một nhà máy mới tại Hungary và một loạt xe giá phải chăng nhắm đến những khách hàng nhạy cảm về giá tại Anh và Đức.

Các công ty Trung Quốc khác, chẳng hạn như Leapmotor và Changan Auto, đang thành lập liên doanh để sản xuất xe tại Tây Ban Nha và Đông Âu.

Mặc dù mở rộng ra quốc tế mang lại cơ hội tăng trưởng, chiến lược này cũng đi kèm với những khó khăn riêng.

Hiện tại, các công ty EV Trung Quốc đang phải đối mặt với nhiều rào cản pháp lý, sự hoài nghi về thương hiệu và căng thẳng địa chính trị gia tăng ở thị trường nước ngoài.

Dù vậy, mở rộng ra thị trường toàn cầu vẫn là một trong số ít chiến lược khả thi cho các nhà sản xuất EV Trung Quốc đang cố gắng tìm cách thoát khỏi thị trường nội địa trên đà chững lại.

Những thách thức của thị trường nội địa đã khiến một số tổ chức điều chỉnh dự báo doanh số của nhiều nhà sản xuất EV Trung Quốc.

Chẳng hạn, Citi Research gần đây đã cắt giảm dự báo doanh số năm 2025 của BYD, từ 5,8 triệu xe xuống còn 4,6 triệu. Doanh số có thể tiếp tục giảm nếu chính phủ tiếp tục siết chặt quy định hoặc nhu cầu toàn cầu chững lại.

Ngay cả với một công ty dẫn đầu ngành như BYD, duy trì lợi nhuận cũng ngày càng khó khăn hơn, The News Wheel đánh giá.