Ước tính, hiện có khoảng 2.000 máy bay chở hàng đang được sử dụng, vận chuyển khoảng một nửa lượng hàng hóa trên thế giới bằng đường hàng không. Phần còn lại là do các hãng máy bay chở khách chịu trách nhiệm.

 

Trong khi đó, Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) ước tính cần đến năng lực chuyên chở của 8.000 máy bay chở hàng Boeing 747 trong vòng 2 năm để vận chuyển 14 tỷ liều đi khắp thế giới, tương đương mỗi người nhận được hai liều vaccine. Việc này khá khó khăn khi 1/3 máy bay chở khách toàn cầu vẫn đang xếp xó, theo số liệu của Cirium.

Tuy nhiên, việc vận chuyển vaccine lại diễn ra đúng cao điểm chở hàng mọi năm của ngành hàng không, khi mùa mua sắm online dịp Giáng sinh bắt đầu.

Nên ít nhất trong giai đoạn đầu, không gian vận chuyển vaccine COVID-19 sẽ bị hạn chế do phải san sẻ với không gian trong cao điểm mùa mua sắm cuối năm trong bối cảnh thương mại điện tử tăng mạnh do ảnh hưởng của dịch COVID-19.

Pfizer lên kế hoạch vận chuyển 1,3 tỷ liều vaccine từ giờ đến cuối năm sau. Moderna sẽ sản xuất 500 triệu liều. AstraZeneca cũng sẽ xuất xưởng 2 tỷ liều, một nửa trong số này dành cho các nước thu nhập thấp và trung bình.

 

Dù vậy, rất nhiều máy bay trên thế giới đang xếp xó do lệnh đóng cửa biên giới của các nước. IATA cho biết, để tăng năng lực vận chuyển, các chính phủ nên mở cửa trở lại ngành hàng không để cho phép nhiều máy bay chở khách cùng tham gia vào nhiệm vụ này.

Dennis Lister - Phó giám đốc phụ trách hàng hóa tại Emirates cũng cho rằng: "Điều chúng ta phải làm hiện tại là nhanh chóng giúp thế giới về lại trạng thái bình thường. Để làm được điều này, chúng ta cần vận chuyển vaccine đến những người cần nó, để mọi người bay trở lại".

Trong một nhà kho đông lạnh của sân bay Frankfurt, hãng hàng không Đức Lufthansa đang chuẩn bị đội bay cho nhiệm vụ vận chuyển hàng triệu liều vaccine, nhằm chấm dứt đại dịch trên toàn cầu.

Lufthansa là một trong những hãng bay chở hàng lớn nhất thế giới. Họ đã lên kế hoạch vận chuyển vaccine từ tháng 4, khi sản phẩm của các hãng từ Pfizer, Moderna đến AstraZeneca đang được phát triển với tốc độ kỷ lục.

Một nhóm gồm 20 người được thành lập để tìm cách tối ưu khả năng vận chuyển hàng của Boeing 777 và MD-11, cũng như các máy bay chở khách lớn hiện chỉ vận hành với 25% công suất.

 

"Câu hỏi hiện tại là chúng tôi sẽ tăng quy mô bằng cách nào", Thorsten Braun - người phụ trách vấn đề này tại Lufthansa cho biết.

Các hãng bay đang chịu thiệt hại nặng khi nhu cầu đi lại sụt giảm vì đại dịch. Vì thế, họ hiện đóng vai trò tích cực trong nỗ lực đẩy lùi COVID-19, bằng cách chuyên chở hàng tỷ lọ vaccine đến mọi ngóc ngách của thế giới.

Đây là nhiệm vụ chưa từng có tiền lệ và giờ càng khó khăn hơn khi các hãng đã cắt giảm mạnh tay đường bay, nhân sự và bán bớt phi cơ để tồn tại trong cuộc khủng hoảng đang khiến lưu lượng di chuyển bằng đường hàng không toàn cầu giảm 61% năm nay.

"Đây sẽ là nhiệm vụ logistics lớn nhất và phức tạp nhất đến nay", Alexandre de Juniac - Giám đốc IATA nhận xét, "Thế giới đang trông chờ vào chúng tôi".

Khả năng trữ đông sâu để đảm bảo chất lượng vaccine thực sự là một thách thức. Vaccine của Pfizer - BioNTech phải được vận chuyển trong nhiệt độ -70°C, lạnh hơn ở Nam Cực. Các công ty đang lên kế hoạch sử dụng cảm biến nhiệt hỗ trợ GPS để theo dõi vị trí và nhiệt độ của từng lô vaccine. Khi đến nơi, vaccine có thể được bảo quản trong tủ đông ở nhiệt độ cực thấp.

Các hãng hàng không như American Airlines và Delta Airlines cũng đã phê duyệt việc sử dụng các container kiểm soát khí hậu và tăng tỷ lệ sử dụng đá khô, vốn được coi là hàng hóa nguy hiểm trên máy bay, để lưu trữ vaccine.

 

American có cả container kiểm soát được nhiệt độ và dụng cụ như đá khô, túi giữ lạnh. Còn Delta gần đây cũng chấp thuận sử dụng container kiểm soát thời tiết của Opticooler RAP và tăng tỷ lệ đá khô được dùng trên khoang. Tuy nhiên cách đóng gói này cũng đồng nghĩa chỗ trống để chứa các kiện vaccine cũng giảm đi.

Khi đến nơi, số vaccine này có thể được bảo quản trong các tủ đông có nhiệt độ siêu thấp để giúp kéo dài tuổi thọ lên tới 6 tháng, trong tủ lạnh ở bệnh viện với nhiệt độ 2-8 độ C trong 5 ngày, hoặc trong thiết bị đặc biệt của Pfizer. Một khi bị tan ra, số lọ vaccine này sẽ không thể làm đông trở lại.

Yêu cầu này đòi hỏi kiểm soát chặt nhiệt độ từ nhà máy đến phòng khám và tất cả các nơi trung chuyển. Gần như không máy bay nào đủ khả năng giữ lạnh ở nhiệt độ thấp như vậy. Vì thế, các hãng sẽ phải dựa vào container chuyên dụng của Pfizer.

United Airlines Holdings đã chuẩn bị các chuyến bay để sẵn sàng cho việc phân phối vaccine Pfizer khi nhận được giấy phép, Bloomberg trích nguồn tin thân cận cho biết.

 

 

United Parcel Service (UPS) đã xây cơ sở ở Mỹ và Hà Lan với tổng cộng 600 tủ lạnh sâu, mỗi tủ có thể chứa 48.000 liều ở nhiệt độ -80 độ C. FedEx thì bổ sung tủ đông và xe tải có giữ lạnh, đồng thời cam kết giải phóng nhiều chỗ trống nhất có thể, cả trên không và dưới mặt đất, để chuyên chở vaccine.

Các hãng vận chuyển đã có kinh nghiệm chuyên chở vaccine cúm và các loại mẫu y tế ở nhiệt độ thấp. Cả UPS và FedEx đầu năm nay đã đưa hàng tấn thiết bị y tế đến Mỹ khi nước này thiếu thốn. Kể từ đó, họ vẫn hợp tác với các hãng dược và quan chức chính phủ để sẵn sàng chuyên chở vaccine.

Trong tháng 11 vừa qua, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) đã kêu gọi khoảng 40 hãng vận tải vận chuyển vaccine COVID-19 đến 92 quốc gia nghèo nhất trên thế giới, nơi họ đang nỗ lực hàng đầu để mua và phân phối vaccine.

"Chúng tôi chỉ đang đợi đến khi họ nói với chúng tôi rằng họ đã có vaccine và chúng tôi sẽ sẵn sàng phân phối chúng tới mọi nơi ở nước Mỹ. Chúng tôi sẽ sẵn sàng cung cấp vaccine trên khắp thế giới", Richard Smith, người phụ trách nỗ lực cung cấp vaccine của của FedEx cho hay.

Nhưng kể cả khi FedEx cam kết đưa các viên đạn bạc tới khắp nơi, vận chuyển vaccine từ nơi sản xuất tới các vùng quê nghèo, hẻo lánh ở các nước kém phát triển là một thách thức lớn.

 

Dù vậy, De Juniac, giám đốc IATA khẳng định ngành công nghiệp hàng không đã sẵn sàng. Mọi việc chỉ đang chờ các liều vaccine đầu tiên ra lò để họ phân phối chúng tới khắp nơi trên thế giới.

IATA thừa nhận, vận chuyển bằng đường bộ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phân phối vaccine ngừa COVID-19, đặc biệt là ở các nước có năng lực sản xuất vaccine trong nước. Thậm chí ở một số quốc gia, vaccine có thể sẽ phải đi bộ do địa hình phức tạp và các phương tiện không thể tiếp cận.

Khả năng giả mạo, đánh cắp vaccine, thậm chí cố gắng làm gián đoạn việc cung cấp cũng là một vấn đề đáng lo khác. Ông Dominic Kennedy, Giám đốc điều hành hàng hóa của hãng hàng không Virgin Atlantic Airways, một số công ty dược phẩm đang phải thuê các đội hộ tống an ninh ở đầu và cuối giai đoạn phân phối.

De Juniac, Giám đốc IATA thì khẳng định ngành công nghiệp hàng không đã sẵn sàng cho nhiệm vụ thế kỷ này. "Chúng tôi sẽ không làm thế giới thất vọng", ông nói.