Lợi nhuận doanh nghiệp thuỷ sản có thể đã "chạm đáy" trong nửa đầu năm 2023

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn, trong tháng 6, kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam ước đạt 800 triệu USD, giảm 21% so với cùng kỳ, trong đó xuất khẩu tôm và cá tra lần lượt đạt 341 triệu USD, giảm 18% và tăng 3% so với tháng trước, tổng giá trị đem về 156 triệu USD, 26% so với cùng kỳ. Trong đó, xuất khẩu tôm và cá tra trong nửa đầu năm 2023 lần lượt đạt 1,6 tỷ USD và 885 triệu USD, giảm mạnh 31% và 38%.

Báo cáo ngành thuỷ sản mới công bố của SSI Research cho thấy, những dấu hiệu phục hồi từ các thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ, Châu Âu và Trung Quốc chưa thực sự rõ rệt, do tình trạng lạm phát kéo dài và xử lý hàng tồn kho chậm vẫn còn hiện hữu. Theo Agromonitor, sản lượng tiêu thụ cá tra sang Mỹ và Trung Quốc lần lượt giảm 50% và 31% so với cùng kỳ trong nửa đầu năm 2023. Cùng với đó, chuyên gia SSI Research ước tính giá bán trung bình của tôm và cá tra sang Mỹ lần lượt đạt 10,6 USD/kg, giảm 12% và 3,5 USD/kg, giảm 26%. 

Về nguyên liệu đầu vào, có sự sụt giảm ở cả tôm và cá nguyên liệu (chiếm 20% giá vốn hàng bán) lần lượt 9% và 4% so với cùng kỳ, trong khi giá thức ăn thủy sản vẫn tăng. Giá thức ăn thủy sản bình quân đạt đỉnh vào tháng 5 với 14.900 đồng/kg. Các công ty thức ăn chỉ bắt đầu giảm giá vào tháng 6 (khoảng 300 đồng/kg). Như vậy, giá thức ăn thủy sản vẫn cao hơn 8% trong 6 tháng đầu năm 2023.

Do giá thức ăn chăn nuôi chiếm 60% giá vốn hàng bán, cùng với giá bán bình quân của ngành giảm trong nửa đầu năm 2023, SSI Research cho rằng hầu hết các công ty sản xuất trong ngành đều có tỷ suất lợi nhuận thu hẹp, nhưng lợi nhuận vẫn có thể đã chạm đáy trong nửa đầu năm 2023, đặc biệt khi quý II/2022 là thời điểm ghi nhận mức nền lợi nhuận cao nhất.

Thực tế, 6 tháng đầu năm là thời điểm khó khăn với nhiều công ty thủy sản. Chẳng hạn, luỹ kế 6 tháng, CTCP Thực phẩm Sao Ta (mã: FMC) ước tính thu về 86,7 triệu USD (tương đương gần 2.030 tỷ đồng theo tỷ giá ngày 3/7), chỉ bằng 80% so cùng kỳ, dù rằng KQKD tháng 6 đã có một số tín hiệu khởi sắc so với tháng 5.  Hay tại CTCP Tập đoàn Thuỷ sản Minh Phú (mã: MPC), trong cuộc họp ĐHĐCĐ thường niên gần đây, ông Lê Văn Quang - Tổng Giám đốc MPC cho biết, trong những tháng đầu năm 2023, bán hàng của doanh nghiệp đã giảm hơn 45% so với cùng kỳ. 

Triển vọng nào cho bức tranh xuất khẩu thuỷ sản cuối năm?

Nhìn chung, các thị trường nhập khẩu chính của thủy sản như Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản... bị chi phối bởi 2 yếu tố chính: lạm phát và tồn kho. Lượng tồn kho đang được giải tỏa dần ở các thị trường, nhu cầu dự báo sẽ tăng trở lại trong nửa cuổi năm. Tuy nhiên, lạm phát tại nhiều thị trường chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Theo SSI Research, đó sẽ là "cái phanh" kìm hãm sự hồi phục nhu cầu tiêu thụ và nhập khẩu thủy sản tại Mỹ, EU...

Tuy nhiên, một số thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia... vẫn được coi là điểm đến lạc quan cho sản phẩm thế mạnh của Việt Nam là hàng chế biến sâu có giá trị gia tăng cao. Bởi vì ở những thị trường này, chúng ta chưa bị áp lực cạnh tranh về nguồn cung và giá bán như ở Mỹ, EU hay Trung Quốc.

Bên cạnh đó, một số thị trường Đông Nam Á cũng được đánh giá là tiềm năng vì có nền kinh tế ổn định hơn, lạm phát thấp hơn cộng với lợi thế vị trí địa lý và ưu đãi thuế quan theo các FTA.

Dự báo xuất khẩu thủy sản sẽ dần hồi phục trong những tháng tới và có kết quả tốt hơn so với nửa đầu năm, nhờ những tín hiệu khả quan hơn ở các thị trường tiêu thụ, khi lượng tồn kho giảm và bước vào mùa đặt hàng cho tiêu thụ cuối năm và các dịp lễ hội. Thêm vào đó, SSI Research tin tưởng rằng các công ty kinh doanh xuất khẩu cá tra sẽ bắt đầu thấy ghi nhận mức lợi nhuận cải thiện trong nửa cuối năm 2023, nhờ chi phí giảm, bao gồm giá nguyên vật liệu (cá nguyên liệu và thức ăn thủy sản) và chi phí vận chuyển giảm.

Ở một góc nhìn thận trọng, trong báo cáo gần đây, Chứng khoán KB (KBSV) nhận định trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi khá chậm và mức tồn kho tăng cao ở các thị trường chính, triển vọng các đơn đặt hàng sang Mỹ và Trung Quốc vẫn chưa chắc chắn. Dù vậy, theo nhóm này, trong 6 tháng cuối năm, các công ty kinh doanh xuất khẩu cá tra có thể sẽ bắt đầu ghi nhận mức lợi nhuận có thể cải thiện hơn nhờ chi phí sản xuất cũng như chi phí vận chuyển giảm. Tuy nhiên dự báo nhìn chung các doanh nghiệp thuỷ sản dự kiến sẽ tiếp tục chứng kiến kết quả kinh doanh ảm đạm trong quý II và quý III dựa trên nền so sánh cao của cùng kỳ năm ngoái.