Bộ phân Phân tích Chứng khoán SSI (SSI Research) vừa công bố báo cáo triển vọng ngành ngân hàng với nhận định nợ xấu tiềm ẩn dần xuất hiện trên bảng cân đối kế toán.

Dựa trên số liệu của Ngân hàng Nhà nước vào quí I/2020, khoảng 2 triệu tỉ đồng dư nợ cho vay, chiếm 23% tổng tín dụng chịu ảnh hưởng bất lợi bởi đại dịch. SSI Research cho rằng, khi đại dịch kéo dài, số lượng khách hàng gặp khó khăn về dòng tiền sẽ tiếp tục tăng lên. Các ngân hàng sẽ phải đưa các khoản vay này vào danh sách tái cơ cấu, hoặc phân loại lại thành nợ xấu.

Các nguồn thu nhập của ngân hàng ước tính hồi phục nhờ 3 yếu tố trong năm sau. Thứ nhất, tăng trưởng tín dụng dự kiến tăng 9-10%, chủ yếu nhờ đầu tư công được đẩy mạnh trong 2021 (đặc biệt là nửa cuối năm 2021). SSI Research kỳ vọng đây sẽ là chất xúc tác tạo điều kiện thúc đẩy tăng trưởng trong nhiều lĩnh vực cũng như tất cả các nhóm khách hàng từ doanh nghiệp lớn, đến SME và cá nhân, giúp nhu cầu vay phục hồi. 

Thứ hai, NIM có thể tăng nhẹ do áp lực huy động vốn dài hạn giảm. Tiền gửi không kỳ hạn (CASA) vẫn đang trong quá trình cải thiện liên tục, dư địa để tối ưu hóa tỷ lệ dư nợ cho vay trên huy động (LDR) và việc trì hoãn giảm trần tỷ lệ vốn ngắn hạn dùng để cho vay trung, dài hạn thêm 1 năm (Thông tư 08) là những yếu tố chính cho phép các ngân hàng cải thiện NIM vào năm 2021. Tuy nhiên, NIM không được kỳ vọng năm sau sẽ quay trở lại mức 2019.

Thứ ba, tăng trưởng thu nhập phí phục hồi. Vào năm 2020, các dịch vụ thanh toán quốc tế và tài trợ thương mại chịu ảnh hưởng tiêu cực do hoạt động giao dịch giảm trong thời kỳ dịch bệnh Covid-19. Thu nhập từ bancassurance cũng bị ảnh hưởng tiêu cực vào tháng 4/2020 khi giãn cách xã hội. SSI Research ước tính các nguồn thu nhập này sẽ tăng trở lại  cùng với sự phục hồi kinh tế chung trong nửa cuối năm 2021. Do đó, tăng trưởng thu nhập phí trên tổng thu nhập hoạt động sẽ cải thiện từ 12% lên 13% trong năm 2020.

SSI Reserch cho rằng các ngân hàng quốc doanh chịu nhiều áp lực hơn từ NHNN trong việc hỗ trợ khách hàng trong thời kỳ đại dịch, trong khi các ngân hàng tư nhân vẫn có dư địa nhất định để cân đối giữa hỗ trợ khách hàng và đảm bảo mức lợi nhuận hợp lý. Do đó, lãi trước thuế năm 2020 dự báo giảm nhưng năm 2021, khi ngân hàng quốc doanh hoàn thành việc hỗ trợ khách hàng hiện tại, lợi nhuận sẽ bật tăng 22,6% trong khi nhóm ngân hàng TMCP tăng 11,2%.  

Cũng theo báo cáo của SSI Research, nợ xấu và nợ vay tái cơ cấu sẽ tăng nhanh vào cuối năm. Dựa trên ước tính của NHNN vào quý I/2020, khoảng 2 triệu tỷ đồng dư nợ cho vay, chiếm 23% tổng tín dụng, chịu ảnh hưởng bất lợi bởi đại dịch.

Khi đại dịch kéo dài, số lượng khách hàng gặp khó khăn về dòng tiền sẽ tiếp tục tăng lên. Các ngân hàng sẽ phải đưa các khoản vay này vào danh sách tái cơ cấu, hoặc phân loại lại thành nợ xấu.

Do đó, thu nhập lãi mất đi liên quan đến nợ tái cơ cấu và nợ xấu có thể ở mức đáng kể hơn. Hơn nữa, một phần thu nhập lãi được ghi nhận trong 6 tháng đầu năm 2020 có thể sẽ được thoái thu do khoản nợ này bị hạ xếp loại.

Về phía ngân hàng, những tác động tiêu cực của việc giảm lãi suất và miễn lãi sẽ kéo dài trong suốt nửa cuối năm 2020, lâu hơn giai đoạn trong nửa đầu năm. Do đó, SSI Research ước tính NIM sẽ giảm thêm 60 điểm cơ bản trong nửa cuối năm 2020.