Tổng cục Hải quan cho biết, nửa đầu tháng này (từ ngày 1-15.2), cả nước nhập khẩu 3.463 ôtô nguyên chiếc các loại, tổng kim ngạch hơn 66 triệu USD. Trong đó, nhiều nhất là ôtô 9 chỗ ngồi trở xuống với 2.477 xe, kim ngạch 42,5 triệu USD; ôtô tải đạt 812 chiếc, kim ngạch đạt 15,9 triệu USD. So với cùng kỳ năm 2020, lượng ôtô nguyên chiếc trong nửa đầu tháng 2 giảm nhẹ (cùng kỳ đạt 4.507 chiếc, kim ngạch 101 triệu USD). Tuy nhiên, tính lũy kế từ đầu năm, ôtô nhập khẩu vẫn tăng trưởng khá. Theo đó, từ đầu năm đến ngày 15.2, cả nước nhập khẩu 11.791 chiếc, tổng kim ngạch 280 triệu USD, tăng 2.766 xe và gần 60 triệu USD so với cùng kỳ 2020. 6 thị trường nhập khẩu ôtô vào Việt Nam lớn nhất là Thái Lan, Indonesia, Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc.

 

Những năm gần đây, "cuộc chiến" giữa ôtô lắp ráp và ôtô nhập khẩu nguyên chiếc luôn nóng theo từng giai đoạn. Tuy nhiên, trong năm 2020, nhờ có chính sách giảm thuế, phí từ Chính phủ đối với các loại xe ôtô lắp ráp trong nước, thị phần đang có sự thay đổi. Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) cho hay, tính đến hết tháng 12.2020, doanh số bán hàng của xe lắp ráp trong nước giảm 7% trong khi xe nhập khẩu giảm 24% so với cùng kỳ năm 2019.

 

Tờ Lao động dẫn lời ông Trương Đăng Tân - Giám đốc Trung tâm đào tạo lái xe quốc tế:  Trong năm 2020, doanh số bán hàng của xe nhập khẩu giảm mạnh so với xe lắp ráp trong nước. Tuy nhiên, khi chính sách hỗ trợ lệ phí trước bạ của Chính phủ hết hiệu lực, cộng với việc tình hình sản xuất chung của các hãng xe trong khu vực Đông Nam Á ổn định trở lại, xe nhập khẩu sẽ có thêm cơ hội để cạnh tranh sòng phẳng trước những mẫu xe lắp ráp trong nước.

 

Ông Nguyễn Trung Hiếu - Trưởng tiểu ban chính sách VAMA - nêu quan điểm, ở thời điểm này, ôtô lắp ráp trong nước có phần "lép vế" hơn so với ôtô nhập khẩu. Bởi, ôtô lắp ráp trong nước có giá bán cao hơn xe nhập khẩu do chi phí sản xuất ôtô tại Việt Nam cao hơn khoảng 20% so với nước ngoài. Nếu trước đây xe nhập khẩu từ ASEAN chịu thuế khoảng 30% thì xe lắp ráp trong nước rẻ hơn, nhưng từ khi thuế nhập khẩu về 0%, xe nhập khẩu lại rẻ hơn lắp ráp.

 

Đặc biệt, với Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam - Liên minh Châu Âu (EVFTA) có hiệu lực (ôtô nhập khẩu từ Châu Âu đang chịu thuế suất 70%, Việt Nam cắt giảm thuế nhập khẩu ôtô từ EU bình quân khoảng 7% và sau 10 năm thuế sẽ về 0%), nhiều người kỳ vọng, có thể mua xe Châu Âu với chi phí thấp hơn.

 

Để giữ vững được thị phần, cạnh tranh được với xe nhập có ưu thế về thương hiệu, ông Trương Đăng Tân cho rằng, Chính phủ Việt Nam nên có thêm các chính sách ưu đãi đối với xe lắp ráp trong nước, để các hãng xe trong nước có cơ hội giảm giá xe, cạnh tranh về giá so với xe nhập khẩu.

 

 

Chính sách nào để Việt Nam sớm có thị trường ôtô giá rẻ là câu hỏi được tờ Lao động đặt ra với chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan.

Bà Lan cho hay, trong thời gian vừa qua, sự tham gia của Vinfast, Tập đoàn Thaco vào lĩnh vực sản xuất, lắp ráp ôtô đã "nâng cấp" ngành công nghiệp ôtô Việt Nam.

 

"Những năm trước đây, ôtô ở Việt Nam chủ yếu là của các nhà đầu tư nước ngoài tiến hành lắp ráp tại Việt Nam. Có một số thời điểm, những nhà đầu tư nước ngoài chuyển từ lắp ráp sang nhập khẩu nguyên chiếc. Họ đòi hỏi Chính phủ Việt Nam phải tăng thêm các ưu đãi cho họ, nếu không sẽ rút ra khỏi thị trường. Chính vì vậy, sự xuất hiện của Vinfast, Thaco trong "bản đồ" công nghiệp ôtô Việt đã làm thay đổi bức tranh đó. Mặt khác, điều đó cũng giúp Việt Nam có thêm các sản phẩm ôtô "Made in Việt Nam" - bà Lan nói.

 

Tuy nhiên, bà Phạm Chi Lan cho rằng, ngành Công nghiệp ôtô Việt ở thời điểm này vẫn còn rất nhiều khó khăn, thách thức. Thách thức đầu tiên phải kể đến - đó là thiếu ngành công nghiệp phụ trợ cho sản xuất ôtô.

 

"Còn nhớ ở thời điểm những năm 1990, khi Việt Nam cho phép nhà đầu tư ngoại làm ôtô tại Việt Nam thì họ đều cam kết sẽ nâng dần tỉ lệ nội địa hoá ở Việt Nam lên tới 30%. Nhưng trên thực tế, rất ít doanh nghiệp thực hiện được điều đó. Gần như họ lắp ráp trên cơ sở nhập các vật tư từ bên ngoài vào.

 

Tôi kỳ vọng trong tương lai, công nghiệp phụ trợ ở Việt Nam sẽ được dần dần hình thành. Tất nhiên không thể trông chờ việc Việt Nam sẽ có một ngành công nghiệp ôtô hoàn chỉnh với toàn bộ công nghiệp phụ trợ ở Việt Nam. Bởi, để sản xuất được một chiếc ôtô cần hàng trăm ngành công nghiệp phụ trợ, cho nên việc tăng dần công nghiệp phụ trợ ở Việt Nam là điều chúng ta kỳ vọng" - bà Lan phân tích.

 

 

 Thách thức đầu tiên là thiếu ngành công nghiệp phụ trợ

 

Theo đề xuất của Bộ Công Thương, phương án giảm hoặc bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt được xây dựng là giảm thuế đối với xe dung tích thấp, xe có tỉ lệ nội địa hóa cao. Tôi cho rằng, đây là biện pháp kích thích giá xe giảm, mở rộng thị trường và tăng cường năng lực nội địa hóa của doanh nghiệp Việt" - bà Lan nêu quan điểm.

 

Xu hướng chuyển dịch từ nhập khẩu sang sản xuất, lắp ráp xe trong nước cùng một số dự án được khởi động đầu tư trong lĩnh vực ôtô đặt ra kỳ vọng tăng tỉ lệ nội địa hóa, giảm giá xe ôtô cho người tiêu dùng, tờ Tuổi trẻ nhận định.

 

Theo Bộ Công thương, một số hãng đang có kế hoạch mở rộng sản xuất, chuyển từ nhập khẩu sang sản xuất, lắp ráp trong nước. Đơn cử như Toyota với dòng xe Fortuner, Honda với dòng xe CR-V, Mitsubishi với dòng xe Xpander…

 

Cùng với các hiệu ứng tích cực trên, nhiều doanh nghiệp đánh giá cao những động thái chính sách của Chính phủ, thể hiện chủ trương nhất quán về việc hỗ trợ, thúc đẩy phát triển ngành ôtô nội địa nên đã yên tâm đầu tư dài hơi.

 

Đặc biệt, sản xuất trong nước được kích thích từ nhu cầu thị trường cũng đã giúp chuỗi cung ứng nội địa được "tiếp sức" trở lại.

 

Khởi công xây dựng nhà máy sản xuất ôtô với công suất 100.000 xe/năm tại Ninh Bình và tổ hợp công nghiệp phụ trợ Việt Hưng vào đúng thời điểm dịch COVID-19, TC Motor vẫn đặt ra nhiều kỳ vọng.

 

Tuy vậy, một lãnh đạo doanh nghiệp cho hay đại dịch đang diễn ra hết sức phức tạp, các nhà sản xuất lắp ráp đang phải gồng mình cạnh tranh trước sức ép của các sản phẩm nhập khẩu. Bởi so với khu vực, các nhà sản xuất Việt Nam vẫn chưa có được sự tối ưu về chuyên môn hóa, sản lượng, hệ thống công nghiệp phụ trợ... nên khó cạnh tranh về giá.

 

Theo Bộ Công thương, hiện Chính phủ cũng đang ban hành nhiều chính sách trực tiếp và gián tiếp hỗ trợ ngành sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước. Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch COVID-19 phức tạp, để hỗ trợ doanh nghiệp cần có chính sách dài hơi hơn.

 

Trong đó tập trung thúc đẩy dự án lớn về sản xuất, lắp ráp ôtô của doanh nghiệp lớn, thu hút đầu tư tập đoàn đa quốc gia. Đặc biệt, sẽ nghiên cứu sửa đổi áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng ôtô từ 9 chỗ ngồi trở xuống theo hướng không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với phần giá trị tạo ra trong nước, miễn thuế nhập khẩu linh kiện phục vụ gia công, lắp ráp ôtô.

 

Đại diện một doanh nghiệp sản xuất ôtô cũng cho hay nếu có chính sách hỗ trợ thì giá trị tạo ra trong nước sẽ được miễn thuế, chi phí tối ưu hơn. Nhờ vậy, người tiêu dùng cũng được hưởng lợi nhờ tiếp cận sản phẩm có giá hợp lý, kích thích mua xe nhiều hơn.

 

 

Xem thêm: [Video] Đẩy lùi xe nhập khẩu, làm ô tô nội địa đủ cho dân Việt đi