Theo thống kê từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (Vasep), năm 2021, xuất khẩu tôm hùm  Việt Nam sang Trung Quốc đạt 31 triệu USD, giảm 80% so với năm 2020 do tác động của đại dịch Covid-19. Ngoài ra, Trung Quốc triển khai chính sách zero COVID, khiến nhiều nhà máy tại nước này phải đóng cửa và sản xuất đình đốn.

Năm 2022, xuất khẩu đạt trên 257 triệu USD, tăng 8,3 lần so với năm 2021. Kim ngạch và sản lượng năm 2022 tăng mạnh nhờ nhu cầu tiêu dùng của Trung Quốc tăng cao do một vài năm trước đó, thị trường này phải đóng cửa do đại dịch Covid. Đồng thời, thị trường tôm hùm phải đẩy mạnh nhập khẩu phụctiêu thụ trong nước và chế biến xuất khẩu sau thời gian dài gần như "đóng băng" vì dịch bệnh. 

8 tháng đầu năm nay, xuất khẩu tôm hùm của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 76 triệu USD, giảm 42% so với cùng kỳ năm 2022. Nằm trong xu thế chung là tiết kiệm chi tiêu, những mặt hàng đắt tiền như tôm hùm nói riêng và các sản phẩm tôm nói chung đều có sự suy giảm, nhất là so với mức nền cao cùng kỳ năm ngoái. 

Theo số liệu của Hải quan Trung Quốc, 7 tháng đầu năm nay, nhập khẩu tôm hùm của Trung Quốc đạt 32.358 tấn, trị giá trên 962 triệu USD, tăng 19% về khối lượng và 1% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Các nguồn cung tôm hùm lớn nhất cho Trung Quốc gồm Canada, Mỹ, New Zealand, Cuba, Ấn Độ, Brazil, Mexico…Việt Nam đứng thứ 14 về cung cấp tôm hùm cho Trung Quốc, chiếm thị phần nhỏ với 1%. Các sản phẩm tôm hùm của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc gồm tôm hùm đá, tôm hùm bông, tôm hùm xanh tươi, sống.

Vasep đánh giá, việc tiêu thụ tôm hùm chủ yếu xuất sang thị trường Trung Quốc theo đường tiểu ngạch. Người nuôi tôm hùm luôn gặp nhiều rủi ro khi giá cả lên xuống thất thường, bị thương lái ép giá… Trong khi đó, xuất khẩu tiểu ngạch ngày càng hẹp dần khi Trung Quốc đang dần áp dụng những điều kiện nghiêm ngặt về nhập khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản nước ngoài. Để đảm bảo thuận lợi trong tương lai, việc đưa tôm hùm xuất khẩu chính ngạch là rất cần thiết. Muốn vậy, việc cấp thiết là tạo liên kết sản xuất, thu mua, xuất khẩu tôm hùm gắn với truy xuất nguồn gốc.

Để xây dựng thành công các mô hình liên kết, ngành thủy sản sẽ tập trung hỗ trợ các bên có liên quan tham gia chuỗi tiếp cận những chính sách hỗ trợ; hướng dẫn chuyển giao tiến bộ khoa học - công nghệ trong nuôi trồng thủy sản; triển khai tốt quy hoạch vùng nuôi trồng thủy sản tập trung để phát triển vùng nguyên liệu; tạo điều kiện thuận lợi để các đơn vị thu mua, xuất khẩu kết nối với người nuôi tôm hùm.

Để xuất khẩu tôm hùm chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, doanh nghiệp phải được cấp mã doanh nghiệp xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc do Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp; có chứng thư kiểm dịch của các chi nhánh của Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cấp.

Người nuôi cần tập trung chăm sóc và theo dõi sát diễn biến của thị trường, thả nuôi mật độ vừa phải và đúng quy hoạch, có đăng ký, kê khai đầy đủ với cơ quan quản lý nhà nước.