Tại buổi tọa đàm, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), ông Lê Dương Quang cho rằng, trong 30 năm vẫn chưa phát triển ngành công nghiệp ô tô như kỳ vọng. Vì vậy, các vấn đề của ngành ô tô trong nước tiếp tục được nêu ra.

Ông Lưu Mạnh Tưởng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho biết, để thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô sản xuất thay thế nhập khẩu, từng bước tiến tới xuất khẩu, Chính phủ đã có chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp đáp ứng được các điều kiện về sản xuất, lắp ráp. Theo đó, các doanh nghiệp sẽ được áp dụng thuế nhập khẩu 0% đối với linh kiện ô tô nhập khẩu trong nước chưa sản xuất được.

 

Ông Nguyễn Trung Hiếu, Trưởng ban chính sách, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) nói, có thể nhận thấy ngành công nghiệp ô tô ở Việt Nam vẫn còn ở quy mô nhỏ khi so sánh với ngành công nghiệp ô tô của một số nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Phillipines…

Theo tính toán sơ bộ, tỷ lệ sở hữu ô tô tại Việt Nam khoảng 23 xe/1.000 dân. Xu thế ô tô hóa sẽ được dự báo sẽ diễn ra trong thời gian tới, khi GDP bình quân đầu người 3.000 USD và số xe trung bình trên 1.000 dân đạt 50 xe.

Theo số liệu thống kê năm 2018 ở thị trường xe dưới 9 chỗ cho thấy, nếu Thái Lan tiêu thụ khoảng 1 triệu xe/năm, Indonesia tiêu thụ khoảng 1 triệu xe/năm, Malaysia là 593 nghìn xe/năm thì Việt Nam chỉ tiêu thụ khoảng 254 nghìn xe/năm.

Về quy mô sản lượng sản xuất, Thái Lan sản xuất khoảng hơn 2 triệu xe/năm thì Việt Nam chỉ sản xuất được 184 nghìn xe/năm. Về số lượng nhà cung ứng linh kiện, Thái Lan có hơn 2 nghìn nhà cung ứng trong khi Việt Nam chỉ có 276 nhà cung ứng.

Trưởng ban chính sách VAMA góp ý, muốn phát triển ngành công nghiệp ô tô thì cần khắc phục những điểm yếu về quy mô thị trường nhỏ, thiếu ngành công nghiệp nguyên vật liệu. Đồng thời nâng cao trình độ kĩ thuật sản xuất và học hỏi thêm kinh nghiệm từ các nước.

Để làm được điều này, cần nhiều lực đẩy hơn nữa từ nhà nước để ngành công nghiệp ô tô Việt Nam theo kịp các nước, rút ngắn quá trình cạnh tranh chi phí, thông qua việc hỗ trợ về thuế suất để giảm chi phí khấu hao.

Số thuế đã được hoàn cho các doanh nghiệp là tương đối lớn, tuy nhiên vẫn chưa thu hẹp được khoảng cách từ 10-20% chênh lệch về chi phí với xe nhập khẩu.

Ý kiến của ông Lương Đức Toàn, Phó Trưởng phòng Công nghiệp chế biến, chế tạo, Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cũng cho rằng, quy mô thị trường ảnh hưởng lớn đến ngành ô tô.

Cụ thể để nội địa hóa một linh kiện thì một mẫu xe phải bán được 40-50.000 xe/năm. Như vậy, ở thị trường Việt Nam rất khó nâng tỷ lệ nội địa hoá mà nguyên nhân là do sự chênh lệch về chi phí sản xuất và chi phí nhập khẩu linh kiện.

Bên cạnh đó là do nguyên vật liệu sản xuất linh kiện vẫn phải nhập khẩu, năng lực cung ứng còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu của nhà sản xuất. Đồng thời, chưa có các doanh nghiệp "đầu tàu" đứng đầu chuỗi công nghiệp hỗ trợ ô tô để dẫn dắt cả "đoàn tàu".

Tuy nhiên, ở góc độ chính sách, giới chuyên gia cho rằng, cơ hội để phát triển ngành công nghiệp ô tô nước nhà đang rất lớn khi các chính sách ưu đãi liên tiếp được đưa ra.

Cụ thể, Nghị định số 125/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017 của Chỉnh phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122/2016/NĐ-CP ngày 1/9/2016 của Chính phủ về biểu thuế xuất khẩu, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan, áp dụng thuế suất ưu đãi 0% với linh kiện ô tô mà trong nước chưa sản xuất được.

 

Nguyên liệu, vật tư, linh kiện để sản xuất, gia công (lắp ráp) các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển cho ngành sản xuất, lắp ráp ô tô cũng được hưởng thuế 0%. Kèm với đó là các chính sách tín dụng, thuế trước bạ… để kích cầu tiêu dùng trong nước.

Mới đây, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị định 57/2020/NĐ-CP không những đưa thuế nhập khẩu linh kiện ô tô thuộc loại trong nước chưa sản xuất được về 0% mà còn đưa ra yêu cầu sản lượng ở mức thấp cho 2 kỳ ưu đãi đầu tiên.

Theo ông Lưu Mạnh Tưởng, đây là yếu tố then chốt giúp nhiều doanh nghiệp có thêm cơ hội đầu tư các dự án dây chuyền sản xuất, lắp ráp hướng tới phát triển mạnh ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô tại Việt Nam trong thời gian tới.

Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho biết, tính từ đầu năm đến ngày 15/10, cả nước nhập khẩu 73.685 ô tô các loại với tổng kim ngạch 1,6 tỷ USD; kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng linh kiện và phụ tùng ô tô đạt 2,86 tỷ USD.

Thực hiện chính sách ưu đãi thuế 0% cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô, kể từ ngày 16/11/2017 đến 31/12/2019, 13 doanh nghiệp đã được hoàn thuế là 9.557 tỷ đồng; còn lại từ ngày 1/1/2020 đến hết ngày 30/6/2020 là 2.854 tỷ đồng.