Sau đợt tăng giá đầu năm vì khủng hoảng biển Đỏ, doanh nghiệp xuất khẩu đang phải đối mặt với tình trạng cước tàu biển đang tăng gấp đôi, thậm chí gần gấp 3 tại một số tuyến. Cụ thể, giá cước vận tải container đã tăng 12% lên 4.716 USD/container (loại 40 feet) từ đầu tháng 6 đến nay.

Trước thông tin trên, cổ phiếu các doanh nghiệp vận tải biển là CTCP Vận tải và Xếp dỡ Hải An (Mã: HAH), CTCP Vận tải biển Việt Nam (Vosco – Mã: VOS), Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC - Mã: MVN), CTCP Vận tải Biển Vinaship (Mã: VNA) tăng kịch trần và trắng bên bán trong phiên 10/6. Cụ thể, cổ phiếu MVN tăng 14,57%, HAH tăng 6,89%, VOS tăng 6,96%, VNA tăng 14,59%.

Bên cạnh đó, cổ phiếu của các doanh nghiệp vận hành, khai thác cảng biển cũng tăng mạnh trong phiên giao dịch hôm nay. PHP tăng 8,66% lên 27.600 đồng/cp, GMD tăng 4,2% lên 86.900 đồng/cp, VSC tăng 4,41% lên 23.700 đồng/cp.

Một số doanh nghiệp trong lĩnh vực dịch vụ logistics cho biết nguyên nhân khiến cước tàu biển tăng do chiến tranh đang làm ảnh hưởng giá cước tàu biển trên toàn cầu.

Bên cạnh đó, Mỹ lên kế hoạch áp thuế mạnh lên nhiều loại hàng hóa Trung Quốc từ tháng 8 nên các nhà xuất khẩu ở Trung Quốc và các nhà nhập khẩu Mỹ đang chạy “deadline” để né thuế. Các doanh nghiệp này sẵn sàng trả cước vận tải cao hơn để giữ chỗ, chiếm container trước. Hiện tại, lượng hàng hóa của các nhà xuất khẩu Trung Quốc đang dồn tại cảng Singapore khá lớn, ước khoảng 26% sức chở container toàn cầu đang bị kẹt tại khu vực này. 

Tình trạng tắc nghẽn nghiêm trọng ở cảng Singapore (cảng container lớn thứ hai trên thế giới) đã khiến nhiều tàu container phải chờ đợi ngoài khơi đến 7 ngày mới được cập bến thay vì chỉ cần đợi khoảng nửa ngày để neo đậu ở cảng.

Đứng trước tình trạng trên, một số nhà xuất khẩu Việt Nam đang thảo luận để tìm cách giảm bớt chi phí cước tàu. Bên cạnh đó, doanh nghiệp đang lên kế hoạch tạm ngưng xuất khẩu hoặc xin giãn thời gian giao hàng.

Mới đây, trong báo cáo triển vọng ngành cảng biển, vận tải biển, Chứng khoán Tiên Phong (TPS) dự báo giá cước vận tải duy trì ở ngưỡng cao trong nửa cuối năm nay. Nguyên nhân là do xung đột khu vực biển Đỏ chưa có dấu hiệu hạ nhiệt khi lực lượng Houthi trong thời gian gần đây liên tục tuyên bố mở rộng phạm vi tấn công ra khu vực biển Ấn Độ Dương và Địa Trung Hải. Điều này tiếp tục gây thêm áp lực cho ngành vận tải biển.

Theo đơn vị phân tích, nhu cầu hàng hóa phục hồi, giá cước thường có xu hướng tăng trong mùa cao điểm quý III, quý IV. Ngoài ra, thị trường đang có dấu hiệu thiếu container tại các cảng xuất lớn, điều này sẽ gây áp lực mạnh lên giá cước khi bước vào mùa cao điểm.

Mặt khác, TPS cho rằng, sẽ có vài yếu tố giúp hạ nhiệt giá cước trong giai đoạn tới nhờ kỳ vọng mực nước hồ Gatun sẽ cải thiện khi Panama đang bước vào mùa mưa (tháng 5 – tháng 11), đồng thời hiện tượng La Nina cũng sẽ quay trở lại, điều này giúp các tàu hàng tránh đi qua khu vực xung đột, rút ngắn thời gian từ Châu Á – EU, tạo điều kiện cho giá cước hạ nhiệt.

Song, TPS cũng lưu ý về khả năng nhiều tàu hàng cùng chuyển hướng đến kênh đào Panama có thể dẫn đến tình trạng tắc nghẽn và tác động ngược lại khiến giá cước tăng.

Còn theo quan điểm của Chứng khoán Vietcombank (VCBS), với số lượng lớn tàu được giao trong 2024 lớn, giá cước vận tải container và giá cho thuê tàu cũng như nhu cầu thuê sẽ khó tiếp tục duy trì ở mức cao khi các yếu tố về thay đổi tuyến đường trên kênh đào Suez kết thúc.

Vì theo Alphaliner, sổ đặt hàng tàu mới chưa giao đến tháng 3 của Top 100 hãng là gần 650 tàu mới chưa giao; trong đó Top 10 hãng tàu có 463 tàu đặt mới. Sổ giao tàu 2024 ước tính chiếm 11% công suất đội tàu hiện tại vẫn là yếu tố gây áp lực lên giá cước nếu loại trừ yếu tố căng thẳng biển Đỏ gần đây.

Đồng thời đối với những tàu cho thuê, chiếm khoảng 50% đội tàu toàn cầu - nhiều tàu sẽ được trả lại cho chủ tàu khi thời hạn thuê kết thúc. Với việc nhận tàu mới, các hãng sẽ loại bỏ hoặc cho thuê tàu có trọng tải cũ hơn.

Doanh nghiệp rốt ráo mua thêm tàu

CTCP Vận tải và Xếp dỡ Hải An (Mã: HAH) hiện là doanh nghiệp đứng đầu trong ngành vận tải biển trong nước với chuỗi giá trị vận tải biển khép kín gồm vận tải, cảng, kho bãi và các dịch vụ đi kèm.

Năm 2024, Hải An đặt mục tiêu doanh thu 3.326 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 290 tỷ đồng. Sau ba tháng, công ty đã thực hiện được 21% kế hoạch doanh thu (704 tỷ đồng), 20% chỉ tiêu lợi nhuận (59 tỷ đồng).

Trong năm nay, HAH dự kiến sẽ tăng 45% tổng công suất so với hiện tại, mở ra cơ hội kết nối với các tuyến nội địa mới trong nước và nước ngoài. Theo kế hoạch, công ty sẽ nhận thêm 3 tàu đóng mới trong năm 2024, sau khi vừa tiếp nhận tàu HAIAN ALFA vào tháng 12/2023.

Đối với các con tàu container đóng mới sẽ nhận bàn giao trong năm 2024, doanh nghiệp thông tin con tàu thứ 2, ban lãnh đạo công ty vẫn đang tiếp tục làm việc, thương thảo với các đối tác tiềm năng để phát hành trái phiếu chuyển đổi riêng lẻ. Với các con tàu còn lại, công ty sẽ ưu tiên phương án làm việc với các ngân hàng.

Theo Hải An, nguồn cung đội tàu sẽ tăng đáng kể trong năm 2024 do số lượng tàu giao mới dự kiến sẽ chiếm 10,4% tổng nguồn cung đội tàu với tổng cộng 2,95 triệu TEU, cao nhất kể từ năm 2010.

Còn đối với, CTCP Vận tải biển Việt Nam (Vosco - Mã: VOS) dự kiến trong năm nay sẽ đầu tư phát triển 2 tàu hàng rời cỡ 38.000 DWT và 64.000 DWT, 1 tàu dầu cỡ 50.000 DWT khi thị trường thuận lợi, giá hợp lý và tình hình tài chính cho phép.

Công ty cũng tiếp tục theo dõi diễn biến để thuê thêm tàu khai thác bằng nhiều hình thức nếu hiệu quả. Vosco đang thuê 2 tàu dầu cỡ 50.000 DWT, 2 tàu dầu/hóa chất cỡ 13.000 DWT và một số tàu hàng khô.

Lãnh đạo doanh nghiệp cho biết tổng mức đầu tư nếu triển khai cả 3 tàu trên là khoảng 1.900 tỷ đồng (vốn đối ứng 40%) và thuê tàu cũng cần đặt cọc khoảng 2 triệu USD (50 tỷ đồng), đồng thời cần chi nguồn tiền lớn mở L/C.

Ngược lại, doanh nghiệp dự định bán tàu dầu sản phẩm Đại Minh trong tải 47.148 DWT đóng tại Nhật Bản trong năm 2004, do tàu đã trên 20 tuổi dẫn đến khó có thể khai thác hiệu quả đối với mảng đặc thù là tàu dầu sản phẩm.

Trước những chiến lược kinh doanh trên, trong năm nay, công ty đặt mục tiêu doanh thu giảm 28% xuống 2.440 tỷ đồng nhưng mục tiêu lợi nhuận lại tăng mạnh 62% lên 323 tỷ đồng.