Sáng 16/9, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa.

Những chính sách đặc thù về tài chính

Báo cáo tóm tắt dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch - Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Nghị quyết sẽ quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù khác với các quy định của pháp luật hiện hành hoặc chưa quy định cụ thể tại các văn bản quy phạm pháp luật.

Cụ thể, Chính phủ đề xuất Thanh Hóa được vay thông qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, các tổ chức khác trong nước và từ nguồn vay nước ngoài của Chính phủ về cho tỉnh vay lại với tổng mức dư nợ vay không vượt quá 60% số thu ngân sách tỉnh được hưởng theo phân cấp.

Bên cạnh đó, hàng năm ngân sách T.Ư bổ sung có mục tiêu cho tỉnh Thanh Hóa 70% số tăng thu từ hoạt động xuất, nhập khẩu qua Cảng biển Nghi Sơn so với dự toán được Thủ tướng Chính phủ giao (không bao gồm thuế giá trị gia tăng của hàng hóa nhập khẩu để đầu tư hình thành tài sản cố định hoặc để sản xuất hàng hóa xuất khẩu được ngân sách trung ương hoàn lại thuế giá trị gia tăng) để đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hoàn thành việc di dân, tái định cư trong Khu kinh tế Nghi Sơn nhằm tạo quỹ đất sạch cho việc thu hút đầu tư các dự án trọng điểm tại Khu kinh tế Nghi Sơn.

Dự thảo Nghị quyết cũng đề xuất ngân sách tỉnh Thanh Hóa được hưởng 50% khoản thu tiền sử dụng đất khi bán tài sản công gắn liền trên đất theo quy định của luật Quản lý, sử dụng tài sản công do các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc trung ương quản lý trên địa bàn tỉnh (trừ các cơ quan, đơn vị thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh) để đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội thuộc nhiệm vụ đầu tư công của tỉnh.

Bên cạnh đó, HĐND tỉnh Thanh Hóa quyết định áp dụng trên địa bàn tỉnh phí, lệ phí chưa được quy định trong Danh mục phí, lệ phí ban hành kèm theo luật Phí và lệ phí; điều chỉnh mức hoặc tỷ lệ thu phí, lệ phí đã được cấp có thẩm quyền quyết định đối với các loại phí, lệ phí được quy định trong danh mục phí, lệ phí ban hành kèm theo luật Phí và lệ phí, trừ án phí, lệ phí Tòa án.

Đồng thời, ngân sách tỉnh Thanh Hóa được hưởng 100% số thu tăng thêm từ các khoản thu do việc điều chỉnh chính sách phí, lệ phí quy định để đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách tỉnh và không dùng để xác định số bổ sung cân đối ngân sách và số bổ sung có mục tiêu của ngân sách trung ương cho ngân sách tỉnh.

Về định mức phân bổ chi thường xuyên, dự thảo Nghị quyết quy định tỉnh Thanh Hóa được phân bổ thêm 45% theo tỷ lệ phần trăm số chi tính theo định mức dân số khi xây dựng định mức chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2022.

Về quản lý đất đai, dự thảo quy định HĐND tỉnh Thanh Hóa quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa từ 10 héc trở lên; đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng từ 20 ha trở lên phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cấp có thẩm quyền quyết định. Đối với quản lý, sử dụng rừng, HĐND tỉnh quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sản xuất từ 50 ha đến dưới 1.000 ha bảo đảm nguyên tắc, điều kiện chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác theo quy định của pháp luật về lâm nghiệp... 

Tạo cơ chế về kinh tế xã hội phải gắn liền với củng cố an ninh quốc phòng và trật tự an toàn xã hội

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường nhấn mạnh, để thể chế hóa Nghị quyết của Đảng, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban nhất trí cần ban hành Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa. 

Phát biểu tại Phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định: Tỉnh Thanh Hóa có nhiều tiềm năng, lợi thế về điều kiện tự nhiên, đất đai nên cần chú trọng để phát triển tiềm năng đó. Tỉnh Thanh Hóa có khát vọng, tiềm năng trở thành một cực tăng trưởng phía Bắc, thậm chí là một trong những tứ giác phát triển.

Việc Chính phủ trình Quốc hội ban bành Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa là hoàn toàn có đủ cơ sở chính trị và pháp lý. Tuy nhiên, phạm vi điều chỉnh của dự thảo có thể rộng hơn, điều chỉnh cả về tổ chức bộ máy. Vì thế, căn cứ vào nhu cầu thực tế của tỉnh, tỉnh Thanh Hóa nên rà soát về tổ chức bộ máy biên chế, thủ tục hành chính để có đề xuất phù hợp phát triển tỉnh tương xứng với lợi thế và tiềm năng. Chủ tịch Quốc hội bày tỏ mong muốn Nghị quyết quy định rộng hơn như trong Nghị quyết của Bộ Chính trị cũng như chỉ đạo của Ban cán sự Đảng Chính phủ. Đó là xây dựng cơ chế đặc thù về đầu tư, phân cấp quản lý, tổ chức bộ máy, biên chế cho tỉnh Thanh Hóa.

Về chuyển mục đích sử dụng đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ gợi ý về việc trình Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định khi chuyển mục đích sử dụng đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng từ 50 ha trở lên. Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, tỉnh Thanh Hóa có thể nghiên cứu thêm thuế nhà ở, vì thuế này gắn với chính quyền địa phương. Tỉnh Thanh Hoá có thể đi đầu thí điểm, sau này có thể áp dụng cho Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh.

Kết luận Phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao ý kiến đóng góp của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với Báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính-Ngân sách đối với dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa.

Để tăng nguồn lực phát triển tỉnh Thanh Hóa, đạt được mục tiêu như Nghị quyết của Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội cho phép tỉnh Thanh Hóa mức dư nợ được vay không vượt quá 60% số thu ngân sách tỉnh được hưởng theo phân cấp, tăng lên 20% so với các thành phố đã cho phép. Tổng mức vay và bội chi ngân sách tỉnh hàng năm cụ thể do Quốc hội quy định. Hằng năm, ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho tỉnh Thanh Hóa 70% số tăng thu từ hoạt động xuất, nhập khẩu qua Cảng biển Nghi Sơn so với dự toán Thủ tướng Chính phủ giao... để đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hoàn thành việc di dân, tái định cư trong Khu kinh tế Nghi Sơn nhằm tạo quỹ đất sạch cho việc thu hút đầu tư các dự án trọng điểm tại Khu kinh tế Nghi Sơn.

Về thu tiền sử dụng đất, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư tham mưu, nghiên cứu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội về vấn đề thuế liên quan đến nhà hoặc thí điểm vấn đề cơ chế này. 

Liên quan đến vấn đề cho phép thí điểm thực hiện chính sách phí, lệ phí trên địa bàn tỉnh, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho rằng, trước khi ban hành cần đánh giá tác động đảm bảo hiệu quả, không gây ra những phản ứng tiêu cực; cân nhắc thêm việc tăng giảm phí phù hợp với thực tiễn và tạo môi trường thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Về việc Hội đồng Nhân dân tỉnh Thanh Hóa được thiết kế chuyển mục đích đất trồng lúa, đất rừng sản xuất, Phó Chủ tịch Quốc Nguyễn Đức Hải hội nhấn mạnh phải theo trình tự do Thủ tướng Chính phủ quy định ủy quyền để kiểm soát nguyên tắc, điều kiện cần thiết khi chuyển đổi mang lại hiệu quả thiết thực, không ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội, môi trường và phát triển bền vững, đảm bảo an ninh lương thực và ổn định đời sống nông dân. Cùng với đó, UBND tỉnh Thanh Hóa được thực hiện phê duyệt, điều chỉnh cục bộ quy hoạch theo trình tự, thủ tục do Thủ tướng Chính phủ quy định ủy quyền để đảm bảo tính khả thi. Việc phân cấp gắn với trách nhiệm cụ thể cá nhân, tổ chức, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu để đảm bảo công khai, minh bạch, hiệu quả, an ninh, trật tự xã hội, tránh thất thoát lãng phí.

Về rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh cần bảo vệ nghiêm ngặt để chống chống lũ lụt, bảo vệ môi trường nên cần quản lý chặt chẽ, đúng chủ trương của Đảng, quy định của pháp luật. Việc chuyển đổi phải đúng quy định, lưu ý ý kiến của Chủ tịch Quốc hội về vấn đề này; đồng thời xin Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với những trường hợp vượt quy định hiện nay đối với các trường hợp có liên quan.  

Nội dung của Nghị quyết cũng lưu ý việc tạo cơ chế về kinh tế xã hội phải gắn liền với củng cố an ninh quốc phòng và trật tự an toàn xã hội. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho rằng, về áp dụng pháp luật, đây là cơ chế đặc thù, vượt các quy định của luật, Quốc hội cho các thành phố thí điểm, thống nhất với tờ trình của Chính phủ như điều 2 dự thảo Nghị quyết. Cụ thể, trường hợp có quy định khác nhau giữa Nghị quyết này với luật, với Nghị quyết khác sẽ áp dụng theo quy định của Nghị quyết này. Trường hợp văn bản quy phạm pháp luật ban hành sau quy định cơ chế, chính sách ưu đãi hơn Nghị quyết này sẽ áp dụng theo quy định của văn bản đó. Nguyên tắc này phù hợp với Nghị quyết thí điểm của Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh trước đó.

Về hiệu lực thi hành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất áp dụng từ 01/01/2022 và thực hiện trong 5 năm. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải giao Ủy ban Tài chính-Ngân sách chủ trì, phối hợp các cơ quan soạn thảo, các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Chính phủ để hoàn chỉnh hồ sơ Nghị quyết. Ủy ban Tài chính- Ngân sách thẩm tra chính thức, trình Quốc hội xem xét quyết định tại Kỳ họp thứ 2 tới đây.