Xây dựng lò hỏa táng, việc bức thiết của tỉnh nhà

Nghệ An là tỉnh đông dân số, qua khảo sát đứng thứ 4 cả nước, nhu cầu về mai táng rất cấp thiết. Việc sớm hình thành một nghĩa trang sinh thái “đa chức năng” là nhiệm vụ then chốt. Ngày nay, kinh tế phát triển, có người đang sống đã lo chuyện chết. Họ mua sẵn đất, xây bao bờ tường. Có người lợi dụng đất vườn, đất rừng, tự ý biến thành nghĩa trang, nghĩa địa, không kể gì quy hoạch. Nhiều phần mộ - có cả những người còn sống đã được xây dựng. Có nhà xây xong, sau một thời gian lại phá đi để làm lại “cho bằng người”, điện sáng lung linh, nguy nga, “hoành tráng” trị giá hàng trăm triệu, có khi cả hàng tỷ đồng. Vật liệu xây dựng rẻ, gạch tốt, xi măng nhiều,... nó trở thành những công trình vĩnh cửu.

Đã mấy lần quy hoạch nông thôn, đô thị, nhưng cứ như đà hiện nay, càng ngày “người chết càng tranh phần người sống”. Sẽ đến lúc nan giải cho các thế hệ hậu sinh?

Hỏa tang là một hình thức vừa đảm bảo vệ sinh, vừa có thể tiết kiệm đất. Lâu nay, nhiều người có nhu cầu hỏa táng sau khi mất. Thay đổi nhận thức về tâm linh, tín ngưỡng là điều không đơn giản. Đây là một tín hiệu tốt, là tiến bộ của xã hội.

Đáng tiếc, do ở Nghệ An chưa có cơ sở hỏa táng, khi có người thân mất đi, nhiều người đã phải cậy nhờ người quen đưa thi hài ra Thanh Hóa hoặc vào Hà Tĩnh. Đường xa, khác lạ với địa bàn hành chính gặp nhiều khó khăn, vất vả, tốn kém cho thân nhân người quá cố. Nhiều người có nhu cầu hỏa táng nhưng vẫn lúng túng nên đành chịu.

Được biết, gần đây một số bệnh nhân Covid-19 tử vong (khuyến cáo hỏa táng để phòng dịch) nhưng khi đưa sang các nhà hỏa táng tỉnh bạn thì khó “thông chốt” vì những lý do hành chính của mỗi địa phương. Rõ ràng đó là một bất cập lớn. Việc thiếu nhà hỏa táng kéo dài có thể dẫn đến không đáp ứng được nhu cầu thường nhật của người dân tỉnh nhà. Vả lại một tỉnh có diện tích và dân số như Nghệ An mà bà con phải dùng dịch vụ hỏa táng của địa phương khác thì quả là rất không tương xứng.

Thực trạng dự án Dự án công viên nghĩa trang sinh thái Vĩnh Hằng

Ngày 17/8/2017, tỉnh Nghệ An chấp thuận chủ trương đầu tư cho Công ty TNHH Phúc Lạc Viên – Đài hóa thân Hoàn Vũ Nghệ An. Cần nhấn mạnh thêm, doanh nghiệp này thuộc Tổng Công ty Cổ phần Hợp Lực, vốn đã tạo dựng được uy tín thông qua  hàng loạt dự án “tâm linh” quy mô, rõ nhất là 2 công trình điểm đang hoạt động rất hiệu quả tại 2 tỉnh giáp ranh là Hà Tĩnh và Thanh Hóa.

Dự án được phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường tại Quyết định số 5416/QĐ-UBND ngày 26/12/2019; được HĐND tỉnh Nghệ An cho phép thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất tại các Nghị quyết số 05/NQ-HĐND ngày 12/7/2019 và Nghị quyết số 06/NQ-HĐND ngày 12/7/2019.

Mặt bằng phân thành các khu chức năng gồm: Khu Tâm linh; Khu Hỏa táng; Khu Hung táng; Khu An táng lần 1; Khu Cát táng; Khu Hành chính và Dịch vụ chung; Khu Xử lý kỹ thuật; Khu Cây xanh. Theo thiết kế thì khi hoàn thiện sẽ lắp đặt 6 lò hỏa táng công nghệ TABO SE của Thụy Điển (Loại công nghệ tiên tiến và phổ biến nhất hiện nay). Lò có thể vận hành 24/24h, sử dụng nhiệt độ cao để đốt cháy triệt để khí thải. Mỗi ca hỏa táng khoảng 70 - 90 phút.

Về mục tiêu, quy mô dự án được nêu rõ: Đầu tư xây dựng công viên nghĩa trang sinh thái nhằm đảm bảo sự phát triển ổn định, bền vững của đô thị, sử dụng có hiệu quả quỹ đất hiện có; Tạo nên mô hình dự án kiểu mẫu đầu tư tại tỉnh Nghệ An trong lĩnh vực mai táng và dịch vụ mai táng; Áp dụng giải pháp công nghệ mai táng một cách tiết kiệm, văn hóa, tổ chức quản lý sử dụng đất, bảo vệ môi trường; đáp ứng nhu cầu cấp bách trong lĩnh vực mai táng của người dân thành phố Vinh và các huyện lân cận. Quy mô dự án có tổng diện tích 85 ha; địa điểm, vị trí thực hiện tại xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên; tổng vốn đầu tư 465,314 tỷ đồng; thời hạn hoạt động của dự án là 50 năm.

Về thoát nước thải và vệ sinh môi trường: Sẽ được thu gom toàn bộ theo hệ thống riêng để dẫn về khu xử lý kỹ thuật phía Bắc khu quy hoạch để xử lý đạt tiêu chuẩn môi trường theo quy định hiện hành trước khi thoát ra ngoài khu vực; chất thải rắn phát sinh trong khu nghĩa trang được thu gom 100% và đưa về khu xử lý kỹ thuật để xử lý đảm bảo tiêu chuẩn về môi trường theo quy định.

Cụ thể cơ cấu các phân khu chức năng như sau:

Khu tâm linh: Được bố trí tại 4 vị trí, tổng diện tích 1,04ha. Các công trình xây dựng gồm: Tượng tâm linh; Tượng Địa tạng Vương bồ tát; Đền trình, nhà lưu tro cốt, tháp chuông, tháp trống và Đền thờ thiên. Mật độ xây dựng từ 5 - 40%, cao 1 tầng. 

Khu hung táng: Bố trí về phía Tây khu đất quy hoạch. Tổng diện tích đất 3,04ha, bố trí khoảng 4.000 mộ phần. 

Khu cát táng: Bao gồm cát táng mới tại nghĩa trang và di chuyển, quy tập. Khu cát táng mới tại nghĩa trang, diện tích đất: 20,49 ha, bố trí khoảng 36.900 mộ phần. Khu di chuyển, quy tập diện tích đất 3,60 ha, bố trí khoảng 4.700 mộ phần.

Khu an táng 1 lần: Bố trí về phía Bắc khu quy hoạch. Diện tích đất 1,75ha, bố trí khoảng 2.300 mộ phần.

Khu hỏa táng: Bố trí phía Nam khu đất quy hoạch. Diện tích đất 0,27ha, mật độ xây dựng khoảng 75%, tầng cao 2 tầng. Công trình xây dựng trong khu gồm: Nhà hỏa táng và hệ thống sân đường nội bộ.

Khu hành chính, dịch vụ chung: Bố trí gần với khu Hỏa táng. Diện tích đất 0,30ha, mật độ xây dựng khoảng 40%, tầng cao 1-2 tầng. Các công trình xây dựng trong khu gồm: Nhà ban quản lý, nhà dịch vụ, trạm biến áp và hệ thống sân đường nội bộ.

Khu xử lý kỹ thuật (thu gom xử lý nước thải và chất thải rắn): Được bố trí thành 02 vị trí, tổng diện tích 0,52ha, trong đó: bố trí về phía Bắc khu an táng 1 lần, diện tích đất 0,26ha; bố trí về phía Bắc khu Hung táng, diện tích đất 0,26ha.

Khu cây xanh cảnh quan, cách ly, mặt nước và phần mộ hiện có: Tổng diện tích 32,33ha,

Bãi đậu xe: Gồm 02 khu vực và được bố trí phía Nam khu quy hoạch, tiếp giáp khu hành chính và khu hỏa táng. diện tích 0,47ha. Công trình xây dựng trong khu gồm Nhà trực + dịch vụ và hệ thống sân bãi, mật độ xây dựng khoảng 15%, tầng cao 1 tầng.

Mở rộng tìm hiểu trên các tài liệu khác thì được biết TABO SE là công nghệ hiện đại, tiết kiệm nhiên liệu, tối ưu bảo vệ môi trường với tiêu chuẩn 4 không (không khói, không bụi, không mùi, không nước). Được biết “lò” này cũng sử dụng tháp hấp phụ xử lý khí thải và bụi bằng nước vôi trong và than hoạt tính. Ống khói tối thiểu 20m. Nước thải được sử dụng tuần hoàn lại nên hầu như không xả thải ra môi trường. Theo khuyến cáo kỹ thuật của nhà sản xuất thì định kỳ hàng tháng các chuyên gia sẽ tiến hành bảo dưỡng thiết bị. Về khí thải thì áp dụng theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.

Tháo gỡ khó khăn đẩy nhanh tiến độ

Những tưởng dự án nhanh chóng đi vào vận hành để giảm tải áp lực đè nặng bấy lâu nhưng diễn biến thực tế lại không phải vậy, trên dưới chưa đồng nhất quan điểm nên tiến độ chung cũng bị ảnh hưởng theo.

Có đủ quỹ đất trong tay nhưng quá trình thi công lại không suôn sẻ. Từ ngày 10/9/2021 đến nay, hễ Công ty TNHH Phúc Lạc Viên – Đài hóa thân Hoàn Vũ Nghệ An điều động phương tiện, máy móc ra công trường thì y như rằng gặp phải sự phản ứng quyết liệt của số đông người dân tại thôn Phúc Điền, xã Hưng Tây.

Ngày 15/10, tại trụ sở UBND xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên, UBND tỉnh Nghệ An tổ chức đối thoại với 300 hộ dân xóm Phúc Điền, xã Hưng Tây nhằm tháo gỡ vướng mắc khi triển khai Dự án Công viên nghĩa trang sinh thái Vĩnh Hằng.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Lê Ngọc Hoa chủ trì buổi đối thoại, ngoài ra còn có sự tham gia của các đại diện sở, ngành liên quan gồm: Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải; lãnh đạo huyện Hưng Nguyên, Nhà đầu tư (Công ty trách nhiệm hữu hạn Phúc Lạc Viên - Đài hóa thân hoàn vũ Nghệ An).

Trước khi bước vào cuộc đối thoại, lãnh đạo huyện Hưng Nguyên đã thông tin về quá trình đền bù, giải phóng mặt bằng của dự án; chủ đầu tư đã trình bày về nội dung, các hạng mục khi triển khai dự án Công viên Nghĩa trang sinh thái Vĩnh Hằng.

Tại buổi đối thoại, lãnh đạo tỉnh Nghệ An và huyện Hưng Nguyên đã nghiêm túc tiếp thu, lắng nghe ý kiến, tâm tư, nguyện vọng của người dân xóm Phúc Điền về dự án. Trong đó, nhiều ý kiến liên quan đến các vấn đề về môi trường, ảnh hưởng từ nguồn nước thải, khí thải và chất thải rắn từ dự án; các vấn đề về giải phóng mặt bằng, quyền lợi trên đất khi triển khai dự án, vị trí, khoảng cách của dự án đối với khu dân cư; quy trình triển khai thực hiện dự án. Một số người dân cũng lo lắng việc triển khai dự án sẽ tác động đến môi trường sống, sức khỏe của người dân; kiến nghị chính quyền các cấp cần có phương án di dời, tái định cư cho người dân.

Trả lời các ý kiến thắc mắc liên quan đến vấn đề môi trường, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Nghệ An Thái Văn Nông cho biết, dự án Công viên nghĩa trang sinh thái Vĩnh Hằng trước khi đi vào xây dựng đã làm thủ tục về môi trường và chủ đầu tư đã lập báo cáo tác động môi trường. Sở Tài nguyên và Môi trường sau khi nhận được hồ sơ của chủ đầu tư đã thành lập hội đồng thẩm định báo cáo tác động môi trường; hội đồng thẩm định cấp tỉnh cũng đã thẩm định báo cáo tác động môi trường của dự án này.

Nước thải từ dự án được thu gom toàn bộ theo hệ thống mương riêng để dẫn về hệ thống nhà máy xử lý nước thải có công suất 788 m3/ngày đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải y tế trước khi thải ra môi trường. Chất thải rắn phát sinh trong khu nghĩa trang được thu gom 100% và đưa về khu xử lý kỹ thuật để xử lý đảm bảo tiêu chuẩn về môi trường theo quy định.

Ngoài ra, nước mưa khu vực hung táng và nước thải sinh hoạt khu vực hỏa táng được thu gom và xử lý tập trung tại hệ thống nhà máy xử lý nước thải có công suất 788 m3/ngày đạt Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải y tế trước khi thải ra môi trường. Về khí thải của lò hỏa táng được xử lý đạt Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về lò đốt chất thải rắn y tế. Dự án cũng lắp đặt hệ ống khói cao, đảm bảo ống khói đặt từ mặt đất đến điểm phát thải ra môi trường tối thiểu 20m; trên hệ ống khói bố trí khoang chứa than hoạt tính để xử lý khí thải rò rỉ đề phòng trường hợp xảy ra sự cố rò rỉ khí thải.

Ngoài ra các vấn đề liên quan đến việc giải phóng mặt bằng, quy hoạch dự án cũng đã được các cơ quan chức năng giải thích tường tận từng nội dung đến với người dân xóm Phúc Điền.

Sau khi lắng nghe các ý kiến của người dân và việc giải đáp của đại diện các cấp có thẩm quyền liên quan, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Lê Ngọc Hoa cho biết, hội nghị đã nhận được 32 ý kiến của người dân xóm Phúc Điền, xã Hưng Tây liên quan đến 4 nhóm vấn đề chính. Tỉnh sẽ tiếp tục có những giải pháp, với mục tiêu đảm bảo cuộc sống an toàn cho người dân là trên hết, không đánh đổi môi trường để lấy các lợi ích khác.

“ Về vấn đề môi trường, đây là vấn đề không chỉ được người dân mà chính quyền cũng đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, vấn đề này cần được đánh giá trên cơ sở khoa học. Thời gian tới, UBND tỉnh sẽ thành lập tổ công tác gồm đại diện các sở, ngành, huyện, xã cùng đơn vị tư vấn, người dân để xác định khoảng cách của dự án đến khu vực dân cư trên cơ sở khoa học. Khi khoảng cách dự án đảm bảo quy chuẩn thì người dân cần đồng thuận, tạo điều kiện cho chủ đầu tư thi công dự án đúng tiến độ. Nếu dự án không đảm bảo khoảng cách theo quy định thì có 2 phương án: Một là không thực hiện dự án; hai là di dời người dân ra khỏi phạm vi ảnh hưởng của dự án. Vì vậy, người dân cần hết sức bình tĩnh, tin tưởng vào sự chỉ đạo của tỉnh", Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Ngọc Hoa nhấn mạnh.

Ông Lê Ngọc Hoa cho rằng, tỉnh Nghệ An có diện tích rộng, dân số đông, tỉnh đang phấn đấu trở thành tỉnh khá, xây dựng thành phố Vinh trở thành trung tâm kinh tế vùng các tỉnh Bắc Trung bộ. Kinh tế hạ tầng đang được đầu tư trên nhiều lĩnh vực, trong đó có dự án Công viên nghĩa trang sinh thái Vĩnh Hằng nhằm phát triển ổn định bền vững, sử dụng hiệu quả quỹ đất hiện có, tạo nên mô hình dự án kiểu mẫu trong việc mai táng và dịch vụ mai táng, áp dụng giải pháp công nghệ mai táng thông minh trên cơ sở bảo vệ môi trường, đáp ứng nhu cầu cấp bách của nhân dân.

Việc quy hoạch thực hiện Dự án Công viên nghĩa trang sinh thái Vĩnh Hằng thể hiện tầm nhìn chiến lược và chủ trương đúng đắn của Chính phủ, tỉnh Nghệ An, phù hợp với xu thế văn minh về xây dựng công viên nghĩa trang sinh thái của cả nước và thế giới đã thực hiện. Dự án được xây dựng sẽ góp phần vào việc thực hiện tốt quy hoạch hoàn chỉnh lâu dài của thành phố Vinh và của tỉnh.

Theo ông Lê Ngọc Hoa, để đảm bảo các vấn đề dân sinh, ngày 9/2/2021, UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư dự án tại Quyết định số 383/QĐ-UBND, trong đó điều chỉnh một số nội dung để đảm bảo không ảnh hưởng đến dân sinh trong khu vực, đưa tuyến đường dân sinh từ Quốc lộ 46B qua xóm Đại Huệ đến Tỉnh lộ 542E ra ngoài phạm vi ranh giới quy hoạch dự án; bổ sung tuyến đường nối từ Quốc lộ 46B đến hàng rào dự án chiều dài khoảng 1,6 km vào phạm vi ranh giới của dự án là tuyến đường độc lập, không ảnh hưởng đến dân sinh; điều chỉnh hệ thống giao thông, đưa vị trí khu hỏa táng, khu hành chính vào sâu trong thung lũng, giảm diện tích một số hạng mục chính, tăng diện tích đất giao thông và bãi đỗ xe.