Chiều 27/10, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng công trình giao thông đường bộ; việc triển khai dự án bồi thường, hỗ trợ tái định cư  sân bay Long Thành (theo Nghị quyết 53/2017/QH14 của Quốc hội).

Đại biểu Nguyễn Phi Thường, Giám đốc Sở GTVT Hà Nội, viện dẫn thực tế triển khai Vành đai 4 Vùng Thủ đô cho thấy có “rất nhiều vướng mắc”. Trong đó, có rất nhiều văn bản phải xin ý kiến các bộ, ngành. Trước tình hình đó, lãnh đạo thành phố họp và quyết định chủ động tháo gỡ vướng mắc, không xin ý kiến nữa.

Theo ông, các chính sách trong nghị quyết thí điểm lúc này là cần thiết, tuy nhiên cần cập nhật tình hình thực tế để giải quyết triệt để các vướng mắc trong các dự án PPP.

Một số đại biểu cũng đề nghị bỏ tất cả các phụ lục (danh sách các dự án) kèm theo ở 5 chính sách thí điểm nhằm đảm bảo tính nhất quán trong pháp luật, tránh hình thành cơ chế xin-cho. Bí thư Thành uỷ Hà Nội Đinh Tiến Dũng nêu ví dụ, trong chính sách 1 (dự thảo Nghị quyết) quy định tỷ lệ vốn nhà nước khi tham gia dự án PPP là 70%. Theo ông, chính sách này có kèm theo phụ lục là áp dụng cho 1 dự án ở tỉnh Thái Bình. “Như thế là manh mún và có thể làm nảy sinh cơ chế xin-cho”, ông Dũng nói.

Trong khi đó, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn ĐBQH TP HCM) đặt vấn đề: Vì sao các dự án này lại lọt vào danh sách và ai chịu trách nhiệm về danh sách này?

Theo ông Nghĩa, cần khảo sát ngay các dự án “có nhu cầu tương tự” để quy định ra một số nguyên tắc tiêu chí chung. Quốc hội giao toàn quyền cho Thủ tướng xét duyệt, quyết định và chịu trách nhiệm về danh sách thông qua. Sau này các dự án giao thông trọng điểm đầu tư theo hình thức PPP sẽ được tự động áp dụng cơ chế này, không phải đi xin nữa.

Tại tổ thảo luận, đại biểu Tạ Thị Yên (Điện Biên) lo lắng khi tiến độ dự án sân bay Long Thành đang rất chậm và gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Chia sẻ với Chính phủ khi triển khai dự án rơi vào thời điểm xảy ra đại dịch COVID-19 nhưng theo bà, để chậm trễ đến 3 năm là rất đáng báo động.

Đại biểu Yên cho rằng, nếu được thông qua chủ trương dự án thì Chính phủ phải đưa giải pháp cụ thể để hoàn thành dự án theo đúng mốc thời gian đã đề ra. Bên cạnh đó, cần lưu ý phải ưu tiên giải quyết quyền lợi cho người dân trong dự án, tránh để xảy ra tình trạng khiếu kiện đông người.

Đại biểu Đỗ Đức Hiển (TP HCM) nhận định, việc gia hạn thời gian thực hiện giải phóng mặt bằng dự án đến năm 2024 chắc chắn sẽ ảnh hưởng chung đến lộ trình thực hiện giai đoạn 1.

“Nếu việc điều chỉnh thời gian thực hiện dự án mà không điều chỉnh thời gian thực hiện hoàn thành đưa vào khai thác giai đoạn 1 thì có bảo đảm tiến độ giai đoạn 1 không”, ông Hiển nêu câu hỏi.

Cũng thảo luận tại tổ, Bộ trưởng Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng cho biết, sân bay Long Thành là dự án quan trọng quốc gia, là  dự án cảng hàng không có quy mô lớn nhất từ trước đến nay và cũng là dự án có tổng mức đầu tư lớn nhất từ trước đến nay trong lĩnh vực hàng không.

Riêng cấu phần giải phóng mặt bằng diện tích rất lớn, hơn 5.000 ha bao gồm 5.000 ha cho sân bay và hơn 300 ha cho khu tái định cư và khu vực ngoài sân bay.

Khi Quốc hội phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án, Thủ tướng đã có quyết định phê duyệt triển khai dự án, Đồng Nai đã rất quyết liệt trong triển khai.

Nói về nguyên nhân chậm trễ, ông Thắng cho biết trong hai năm dịch bệnh, tình hình rất khó khăn để triển khai công việc đặc biệt là việc đi xuống hiện trường kiểm tra đánh giá nghiệm thu bàn giao rất khó.

Sau khi dịch COVID-19 được kiểm soát, xung đột Nga-Ukraine xảy ra khiến giá nguyên vật liệu tăng cao, ảnh hưởng đến dự án xây dựng khu tái định cư của người dân.

Theo đánh giá của Bộ trưởng GTVT hiện nay, đã qua được đoạn khó khăn nhất về tiến độ của dự án.

Về lo ngại của các đại biểu Quốc hội về việc dự án đền bù, tái định cư này bị kéo dài thêm 3 năm thì có ảnh hưởng tới tiến độ chung không, Bộ trưởng cho biết có thể chậm giải phóng mặt bằng, gia hạn thời gian đến năm 2024, nhưng tiến độ chung của dự án sân bay Long Thành vẫn đang kiểm soát được.

Theo Bộ trưởng, dự án tổng thể của sân bay Long thành nếu có chậm thì cũng không quá một năm. Lý do là toàn bộ phần diện tích để xây dựng giai đoạn 1 là hơn 2.500 ha đã được bàn giao đầy đủ.

Dự án nhà ga đến nay đã chọn được nhà thầu và đang triển khai. Theo tiến độ, nếu chậm nhất, nhà ga sẽ hoàn thành vào cuối năm 2026.

Các dự án thành phần khác hiện nay đang bám theo tiến độ của dự án nhà ga. Nhiều dự án đang có tiến độ nhỉnh, nhiều dự án đảm bảo tiến độ.

Đại diện Bộ GTVT thông tin, Chính phủ chưa trình Quốc hội về việc kéo dài thời gian xây dựng và hoàn thành dự án sân bay Long Thành, vì Bộ GTVT đang chỉ đạo rất quyết liệt các nhà thầu để đẩy nhanh tiến độ đến mức tối đa và cố gắng phấn đấu vượt tiến độ. Nếu đẩy vượt tiến độ được 6 tháng thì cũng đảm bảo được tiến độ  hoàn thành vào năm 2025.