Mới đây, “Hội nghị kết nối cung cầu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế” do Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) phối hợp với Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh tổ chức vừa được tổ chức, trong đó, câu chuyện xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản nhận được sự quan tâm của doanh nghiệp.

Trước băn khoăn của doanh nghiệp về việc sản xuất và kinh doanh nông sản có cần làm thương hiệu riêng để phát triển thị trường hay chủ yếu dựa vào chỉ dẫn địa lý, ông Hoàng Minh Chiến - Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, trước hết DN phải xác định mặt hàng đơn vị đang sản xuất, kinh doanh là gì? Thuộc nhóm mặt hàng nào? Mặt hàng nông sản của DN có thuộc 1 chỉ dẫn địa lý nổi tiếng của Việt Nam mà đã được các nước công nhận hay chưa?

Tận dụng chỉ dẫn địa lý để làm nên thương hiệu

Tính đến hết năm 2020, Việt Nam đã bảo hộ 94 chỉ dẫn địa lý, trong đó có 88 chỉ dẫn địa lý của Việt Nam và 6 chỉ dẫn địa lý của nước ngoài. Việc Việt Nam ký kết và thực thi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) cũng mang lại cơ hội lớn cho nhiều doanh nghiệp Việt Nam khi 39 chỉ dẫn địa lý của Việt Nam (phần lớn là nông sản) được bảo hộ tự động tại Liên minh châu Âu (EU) - thị trường xuất khẩu vô cùng quan trọng với 28 quốc gia thành viên.

Ông Chiến cho rằng, nếu sản phẩm của DN nằm trong danh mục chỉ dẫn địa lý được công nhận và bảo hộ thì không cần phải tập trung quá vào việc đầu tư nguồn lực xây dựng thương hiệu riêng của mình. Thay vào đó, DN có thể tận dụng chỉ dẫn địa lý để làm thương hiệu và quảng bá cho người tiêu dùng quốc tế biết tới sản phẩm của DN, qua đó giúp tiêu thụ sản phẩm tốt hơn, mang lại giá trị gia tăng cao hơn cho sản phẩm.

"Còn nếu sản phẩm của DN không thuộc nhóm chỉ dẫn địa lý nổi tiếng, các DN nên có định hướng xây dựng phát triển thương hiệu riêng cho sản phẩm của mình, không kể là sản phẩm nông sản mà có thể làm sản phẩm trong lĩnh vực công nghiệp hoặc dịch vụ. Nếu sản phẩm có thương hiệu tốt thì giá trị gia tăng mang lại cho DN sẽ rất cao", ông Chiến khuyến nghị.

Nhấn mạnh đến giá trị gia tăng khi sản phẩm có thương hiệu, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại so sánh sản phẩm điện thoại của thương hiệu nổi tiếng Apple với sản phẩm của BKAV.

"Điện thoại iPhone 13 của thương hiệu Apple vừa tung ra thị trường có giá hơn 30 triệu đồng. Trong khi đó, cùng là sản phẩm công nghệ của Việt Nam dù đầu tư vào công nghệ khá lớn, nhưng điện thoại thông minh của BKAV chưa thể bằng sản phẩm của Apple. Do đó, giá thành 1 sản phẩm tốt nhất của BKAV chỉ dưới 10 triệu đồng", ông Chiến nói.

Câu chuyện thương hiệu đem lại giá trị gia tăng rất lớn cho các DN, đặc biệt là DN sản xuất và kinh doanh nông sản. Bộ Công Thương với vai trò là cơ quan đầu mối triển khai chương trình Thương hiệu quốc gia đã thực hiện rất nhiều chương tình để hỗ trợ DN xây dựng và phát triển thương hiệu.

Theo đó, Bộ Công Thương đã thực hiện các hoạt động tuyên truyền quảng bá cho các sản phẩm tốt, thương hiệu tốt của Việt Nam ở trong và ngoài nước; đào tạo, tập huấn cho DN về kỹ năng liên quan đến xây dựng và phát triển thương hiệu, bảo vệ thương hiệu cũng như kỹ năng về quản trị và phát triển thương hiệu. Ngoài ra, Bộ cũng tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng, người dân và toàn xã hội đối với câu chuyện xây dựng và phát triển thương hiệu.

Gìn giữ, quảng bá danh tiếng, chất lượng sản phẩm

Sản phẩm được bảo hộ chỉ dẫn địa lý thì phải có danh tiếng, chất lượng hoặc đặc tính chủ yếu do điều kiện địa lý mang lại. Các sản phẩm này sẽ dễ dàng nổi bật hơn, thậm chí có giá trị hơn so với các sản phẩm tương tự trên thị trường. Mặt khác, việc áp dụng bảo hộ chỉ dẫn địa lý còn giúp ngăn ngừa và chống lại các hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, làm mất đi giá trị và danh tiếng của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý.

Nhiều sản phẩm sau khi được bảo hộ chỉ dẫn địa lý, kiểm soát nguồn gốc, chất lượng, quảng bá sản phẩm đã giúp giá trị và uy tín gia tăng đáng kể như: Mật ong bạc hà Mèo Vạc tăng giá gần gấp đôi, nước mắm Phú Quốc tăng giá 30-50%, bưởi Phúc Trạch tăng 30-35%, cam Vinh tăng hơn 50%... Đây cũng là động lực cho người nông dân thúc đẩy sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng quy mô thương mại. Đáng chú ý, một số sản phẩm gắn chỉ dẫn địa lý cũng đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lý ở nước ngoài, trong đó vải thiều Lục Ngạn là một ví dụ.

Việc sản phẩm được cấp văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý mới chỉ là bước đầu, vấn đề đặt ra trong giai đoạn tới là cách thức, giải pháp để duy trì, phát huy giá trị các sản phẩm được bảo hộ chỉ dẫn địa lý của Việt Nam để phát triển bền vững, nâng cao thu nhập cho bà con.

Theo Tiến sĩ Đinh Hữu Phí, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), việc các sản phẩm của Việt Nam, đặc biệt là nông sản được bảo hộ chỉ dẫn địa lý ở nước ngoài đã góp phần quảng bá cho một đất nước Việt Nam nhiều sản phẩm đặc thù, có danh tiếng, chất lượng cao, có một nền nông nghiệp phát triển. Đây cũng là một minh chứng rõ nét của mô hình sử dụng sở hữu trí tuệ nói chung và chỉ dẫn địa lý nói riêng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp đưa các sản phẩm gắn với các địa danh của Việt Nam vươn ra thế giới.

Trong thời gian tới, bên cạnh việc gia tăng số lượng chỉ dẫn địa lý được bảo hộ, các hoạt động liên quan đến bảo hộ chỉ dẫn địa lý cần đi vào chiều sâu theo hướng nâng cao hiệu quả công tác quản lý, phát triển chỉ dẫn địa lý sau bảo hộ, đặc biệt là việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống kiểm soát chất lượng đối với sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý. Có như vậy thì nông sản Việt Nam mới giữ vững được chất lượng, uy tín ở thị trường trong nước, dần dần vươn ra và có chỗ đứng trên thị trường nước ngoài. Ông Phí cho biết.

Đặc biệt, để tận dụng hết được những lợi thế mà chỉ dẫn địa lý mang lại, cần có các chính sách thúc đẩy và đổi mới trong phương thức quản lý chỉ dẫn địa lý. Hiện nay, quá trình sửa đổi các quy định pháp luật về sở hữu trí tuệ trong đó có chỉ dẫn địa lý thuộc Chiến lược sở hữu trí tuệ đến năm 2030 đang được gấp rút hoàn thành. Hy vọng khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ được thông qua sẽ có sự thay đổi mang tính bước nhảy về chất trong các quy định về tiến trình bảo hộ chỉ dẫn địa lý, từ đó phát huy hơn nữa lợi thế mà chỉ dẫn địa lý mang lại.

Xem thêm: Tín hiệu tích cực từ việc kết nối tiêu thụ bưởi Phúc Trạch lên sàn thương mại điện tử