Việc giảm 2% thuế VAT với một số hàng hóa dịch vụ chịu thuế suất từ 10% xuống 8% sẽ được áp dụng trong nửa cuối năm 2023, theo đề xuất của Chính phủ. Đây cũng là phương án giảm thuế đã áp dụng năm 2022 theo Nghị quyết 43 của Quốc hội.

Như vậy, việc giảm thuế VAT về 8% sẽ không áp dụng với nhóm hàng hóa như viễn thông, công nghệ thông tin, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản phẩm khai khoáng, dầu mỏ tinh chế, sản phẩm hoá chất và các mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền Thủ tướng, trình bày tờ trình, cho rằng việc giảm thuế này nhằm kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh sớm phục hồi.

Thẩm tra, ông Lê Quang Mạnh, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách cho biết, một số ý kiến tại Ủy ban đề nghị cân nhắc giảm thuế VAT với tất cả nhóm hàng hóa đang chịu mức thuế suất 10% vì hiện các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh đều đang gặp khó khăn.

Cũng có ý kiến đề nghị cân nhắc nên giảm thuế này về 6%, tức giảm 4% so với mức thuế đang áp dụng để khoan thư sức dân, nuôi dưỡng nguồn thu.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ hơn tác động của việc giảm thuế để bảo đảm đạt được mục tiêu đặt ra như kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh để đóng góp trở lại cho ngân sách Nhà nước.

Chính phủ ước tính ngân sách hụt thu khoảng 24.000 tỷ đồng khi đưa thuế này về 8% trong nửa cuối năm nay, tức giảm 9.000 tỷ đồng so với phương án giảm thuế với tất cả hàng hóa, dịch vụ.

Ủy ban Tài chính ngân sách đề nghị Chính phủ giải trình cụ thể hơn phương án, giải pháp bù đắp các khoản giảm thu và khả năng cân đối của ngân sách năm nay.

Chính phủ cũng cần đẩy nhanh gỡ vướng trong hoàn thuế VAT cho các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp xuất khẩu các sản phẩm gỗ để tránh gây ứ đọng vốn và ảnh hưởng đến dòng tiền của doanh nghiệp. Hiện số vốn thuế VAT các doanh nghiệp gỗ đang bị tồn, chưa được hoàn lên tới hàng trăm tỷ đồng, theo Ủy ban Tài chính ngân sách.

Bên hành lang Quốc hội, nhiều đại biểu đồng tình với đề xuất giảm thuế VAT của Chính phủ để kích cầu tiêu dùng trong bối cảnh tổng cầu giảm, kinh tế khó khăn hiện nay.

Đại biểu Lê Thanh Vân, ĐBQH tỉnh Cà Mau cho biết, hiện nay nền kinh tế đã tiệm cận suy thoái, nếu tiếp tục gia tăng hoặc đơn giản chỉ giữ nguyên việc thu thuế giá trị gia tăng (VAT) sẽ tỉ lệ nghịch với những khó khăn mà doanh nghiệp và người dân đang gặp phải.

"Tôi lấy ví dụ, sức vác của một người chỉ được 20 kg là kiệt sức, nếu bớt đi 2 kg, gánh nặng trên vai họ sẽ giảm, họ có thể đi thêm được 10 bước bữa. Nếu giảm xuống 15 kg, họ có thể đi thêm được 20 bước, 20 bước đó sẽ tạo ra giá trị gấp đôi so với 10 bước. Chính vì vậy, theo tôi, thay vì chỉ dừng lại ở mức giảm 2% thuế VAT, việc giảm thuế xuống tiếp 3-5% sẽ hỗ trợ rất lớn cho người dân và doanh nghiệp", ông Vân đề xuất.

Theo ông Vân, việc giảm thuế VAT sẽ giúp chi phí giá thành hàng hoá xuống thấp, thúc đẩy mua bán, giúp tăng doanh số. Thị trường hiện tại rất cần có những chính sách kích cầu để doanh nghiệp vượt qua khó khăn. Nếu doanh số bán hàng của doanh nghiệp tăng lên thì thuế thu nhập doanh nghiệp cũng tăng, thu nhập cá nhân cũng tăng lên, từ đó cũng thu được thêm thuế cho ngân sách Nhà nước.

Cùng với đó, đại biểu Lê Thanh Vân cho rằng, giải pháp tài khoá cần song hành với chính sách tiền tệ, gần đây nhất, Thống đốc Ngân hàng đã chỉ đạo các ngân hàng thương mại hạ lãi suất, muốn vậy thì ngân hàng cũng phải giảm chi phí quản lý, chi phí thủ tục, tiết giảm và chia sẻ với khó khăn người dân và doanh nghiệp.

"Tuy nhiên, quan trọng nhất là cải cách thủ tục hành chính để doanh nghiệp và người dân tiếp cận được nguồn vốn mới là vấn đề quan trọng. Chúng ta có thể chấp nhận giảm thu để chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp và người dân, chúng ta tiết kiệm chi, giảm mạnh chi thường xuyên và cắt bớt các dự án công trình không giải ngân được, thu hồi vốn để tái đầu tư công trình khác hiệu quả hơn, cơ cấu lại dòng tiền phân bổ", đại biểu Lê Thanh Vân cho biết.

Về chính sách giảm thuế VAT theo đề xuất của Bộ Tài chính, Chính phủ, VAT 6 tháng cuối năm đối với toàn bộ hàng hoá đang chịu thuế suất 10% sẽ giảm 2%, xuống mức 8%. Tuy nhiên, cho ý kiến mới đây, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội không đồng tình, thống nhất Chính phủ xem xét không mở rộng phạm vi giảm thuế VAT, chỉ giảm theo danh mục hàng hoá theo Nghị quyết 43 đã được thực hiện năm 2022.

Đại biểu Quốc hội Trần Văn Lâm, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng không nên giảm thuế một cách đồng đều các mặt hàng như nhau, cân nhắc để cân đối tiêu dùng. Nghị quyết 43 đã cân nhắc, một số lĩnh vực vẫn tăng trưởng mạnh mẽ, tăng trưởng lớn như dịch vụ y tế, thuốc men, thương mại online…

Theo đại biểu Trần Văn Lâm, vừa rồi một loạt ngân hàng báo lãi lớn, thực tế lãi lớn, vậy giảm thuế VAT từ 10% xuống 8% là vô lý. Còn chứng khoán, bất động sản dù còn khó khăn, song việc giảm thuế VAT cũng chưa thuyết phục được.