Ông chủ đi lên từ bàn tay trắng

Tập đoàn Evergrande là một trong những nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc, với khoảng 1.300 dự án tại hơn 280 thành phố của đất nước tỷ dân. Hoạt động của công ty còn có ở nhiều lĩnh vực khác bao gồm quản lý tài sản, xe điện, hàng tiêu dùng và thể thao. Tập đoàn Evergrande được hình thành bởi Hui Ka Yan vào năm 1996.

Ông Hui Ka Yan sinh năm 1959 ở thành phố Chu Khẩu, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Ông có tuổi thơ cơ cực khi mẹ mất sớm, bố phải ở trong quân ngũ vì chiến tranh và lớn lên hoàn toàn dưới sự chăm sóc của bà ngoại. Sau khi tốt nghiệp trung học năm 1975, Hui Ka Yan bắt đầu với công việc lái máy cày trong làng.

Hai năm sau đó, khi Trung Quốc mở lại kỳ thi tuyển sinh đại học, Hui Ka Yan nộp đơn đăng ký tham dự nhưng không thi đậu vì chưa có sự chuẩn bị tốt nhất do thời gian gấp rút. Năm sau, ông thi lại và đỗ vào trường Học viện Gang Thép Vũ Hán.

Sau khi tốt nghiệp năm 1982, Hui Ka Yan được bổ nhiệm vào Công ty Gang thép Vũ Dương Hà Nam. Là sinh viên đại học đầu tiên được phân công về nhà máy, cộng với khả năng làm việc mạnh mẽ của Hui Ka Yan, ông sớm vươn lên vị trí Giám đốc phân xưởng.

Trong thời gian làm việc tại đây Hui Ka Yan đã dần chứng tỏ được tài năng quản lý của mình. Ông đã thành lập một trung tâm điều độ để giám sát quá trình xử lý nhiệt và sản xuất tấm dày 24 giờ một ngày, để hợp đồng hàng tháng được hoàn thành đúng thời hạn và nâng cao năng lực sản xuất.

Năm 1992, Hui Ka Yan đã đem bán những phế liệu của nhà máy để cải thiện phúc lợi cho nhân viên. Tuy nhiên, công ty không đồng tình với việc làm này và ông đành rời công ty sau 10 năm cống hiến.

Sau khi rời Hà Nam, ông đến thành phố Thâm Quyến (tỉnh Quảng Đông), nơi khi đó đi đầu trong công cuộc cải cách và mở cửa. Sau một hành trình dài, Hui Ka Yan cuối cùng đã gia nhập Shenzhen Zhongda Group.

Nhờ năng lực cá nhân xuất sắc, Hui Ka Yan đã sớm được đề bạt làm Giám đốc văn phòng. Năm 1994, Shenzhen Zhongda chuẩn bị mở cửa thị trường bất động sản ở thành phố Quảng Châu, Hui Ka Yan đã đưa ba người đến đăng ký với Công ty Bất động sản Pengda Quảng Châu.

Dự án đầu tiên của họ tại Quảng Châu được gọi là Pearl Island Garden và nó đã thu về 200 triệu nhân dân tệ cho công ty mẹ chỉ trong một dự án. Thật tiếc khi lương của Hui Ka Yan khi đó chỉ có 3.000 NDT (hơn 10 triệu đồng theo mệnh giá hiện nay), con số quá ít ỏi so với những gì ông mang lại cho công ty. Hui Ka Yan đề nghị sếp tăng lương nhưng đã bị từ chối.

Hui Ka Yan rời Shenzhen Zhongda và thành lập thành lập công ty riêng với tên Hengda (Evergrande) vào năm 1996. Công ty của ông khi đó chỉ có 7-8 người. Tuy nhiên, nhờ kinh nghiệm mua bán thành công nên việc vay vốn, thu hồi đất và xây dựng đều diễn ra trong một sớm một chiều.

Bất động sản đầu tiên của Hui Ka Yan là Jinbi Century Garden được xây dựng vào năm 1998. Nó đã tạo nên một huyền thoại trong giới bất động sản: "Thu hồi đất, báo cáo xây dựng, bắt đầu xây dựng, hoàn thành, bán hết và chuyển đến, tất cả đều gọi gọn trong 1 năm". Bất động sản này sau đó lọt vào danh sách "50 Cộng đồng Đô thị hóa Nổi tiếng hàng đầu của Trung Quốc".

Kể từ những năm 2000 các dự án nhà ở tại các thành phố ở Trung Quốc mọc lên như nấm sau mưa để đáp ứng nhu cầu tăng vọt vì quá trình đô thị hóa. Giá nhà cũng tăng rất mạnh. Tận dụng cơ hội, Evergrande như “diều gặp gió” phát triển vượt bậc.

Evergrande có chi nhánh, hiện diện tại 280 thành phố, với số lượng nhân viên lên tới 200.000 người. Tập đoàn đã hoàn thành 900 dự án xây nhà thương mại, hạ tầng bất động sản.Vào thời kỳ đỉnh cao, năm 2017, tạp chí Forbes đã ước tính tài sản của Hui Ka Yan là 45 tỷ USD.

Đến năm 2018, một báo cáo của Brand Finance đã xếp hạng tập đoàn Evergrande là công ty bất động sản có giá trị nhất thế giới. Theo ước tính của Forbes, thời điểm đó tỉ phú Hui Ka Yan sở hữu 70% cổ phần của công ty, đưa ông trở thành người giàu thứ 53 trên thế giới và người giàu thứ 10 ở Trung Quốc.

Tính đến ngày 22/9/2021 (theo cập nhật của Forbes), tỉ phú Hui Ka Yan sở hữu khối tài sản tương đương 10,7 tỷ USD.

Nợ nần khiến vị thế bị lung lay

Tuy nhiên vào mùa hè năm 2020, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã soạn thảo "ba ranh giới đỏ" cho các nhà phát triển bất động sản: tỷ lệ nợ trên tài sản tối đa là 70%, giới hạn tỷ lệ nợ ròng trên vốn chủ sở hữu là 100% và tiền mặt ít nhất phải bằng vay ngắn hạn. Các công ty không đáp ứng được những yêu cầu này sẽ phải đối mặt với những hạn chế trong việc vay vốn từ ngân hàng.

Evergrande đã cố gắng điều chỉnh tài chính của mình để đáp ứng các quy định này. Họ đã giảm giá các căn hộ chung cư để bán chúng nhanh hơn và thu về tiền mặt, đẩy giá trung bình của các bất động sản của mình xuống 14% trong năm xuống còn 8.055 nhân dân tệ mỗi mét vuông vào tháng 7 vừa qua.

Trong khi tập đoàn này đã xoay sở để trả một số khoản nợ thì sự cải thiện vẫn còn chậm. Evergrande vẫn không đáp ứng được hai trong số các ranh giới đỏ vào cuối tháng 6, theo Viện nghiên cứu Beike.

Các công ty xây dựng và nhà cung cấp kinh doanh với Evergrande đã lên tiếng về việc thanh toán chậm. Một ngân hàng khu vực đã đóng băng các khoản tiền gửi do Evergrande nắm giữ do các vấn đề với khoản vay.

Những khó khăn mà tập đoàn Evergrande đang gặp phải trùng với thời kỳ mà những tỉ phú với khối tài sản khổng lồ không còn nhận được ưu ái của chính phủ Trung Quốc.

Vị thế tài chính và chính trị của tỉ phú Hui Ka Yan có thể lung lay khi công ty của ông đối mặt với khả năng sụp đổ. Với khoảng 200.000 nhân viên trong các lĩnh vực như sản phẩm tiêu dùng, xe điện, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và sản xuất video, sự sụp đổ của Evergrande có thể gây ra làn sóng rủi ro đối với toàn bộ nền kinh tế Trung Quốc. Nếu báo cáo của S&P chứng minh là chính xác, một hiệu ứng như vậy có thể sắp xảy ra.

Trước mắt, Evergrande phải đối mặt với cuộc kiểm tra tính thanh khoản quan trọng vào tuần này khi phải trả 83,5 triệu USD tiền lãi cho đồng ngoại tệ và 232 triệu tệ (36 triệu USD) cho đồng nội tệ. Sau đó là khoản thanh toán 669 triệu USD lãi vay vào cuối năm nay. Đầu năm sau, khoảng tháng 3, tập đoàn sẽ phải thanh toán tiếp 2 tỷ USD trái phiếu đáo hạn và tiếp đó là 1,45 tỷ USD.

Hà Lan