Theo đó, cổ đông của Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam (MSB, mã chứng khoán: MSB) và Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank, mã chứng khoán: VCB) đã liên tục chất vấn lãnh đạo các ngân hàng về vấn đề trên tại Đại hội đồng cổ đông diễn ra cùng ngày.

Cụ thể, chiều 21/4, Hội đồng quản trị MSB đã trình cổ đông về việc sáp nhập một ngân hàng thương mại đang hoạt động bình thường tại Việt Nam với các tiêu chí về tổng giá trị tài sản, vốn chủ sở hữu ở mức trung bình trên thị trường, có chất lượng tín dụng tốt.

Theo MSB, việc sáp nhập mang tới hiệu quả hoạt động cao hơn cho ngân hàng khi tận dụng được nền tảng công nghệ, nguồn lực giao dịch hay mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch…; giúp tăng trưởng quy mô, thúc đẩy nguồn vốn, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo ra cơ hội kinh doanh mới.

Tuy nhiên, chất vấn tại Đại hội, cổ đông MSB băn khoăn về phương thức kinh doanh sau sáp nhập và liệu có phải hạch toán chung khoản nợ xấu hay không cũng như ngân hàng nhận sáp nhập là ngân hàng nào...

Giải đáp những câu hỏi trên, ông Nguyễn Hoàng Linh, Tổng Giám đốc MSB khẳng định, Hội đồng quản trị và Ban điều hành rất thận trọng khi đưa ra quyết định sáp nhập ngân hàng nào đó. Trước mắt, xin ý kiến cổ đông rồi Hội đồng quản trị sẽ tiếp tục đánh giá để đưa ra quyết định cuối cùng.

Ông Linh cũng nhắc lại việc sáp nhập Ngân hàng TMCP Phát triển Mekong (MDB) từ năm 2015: "Nhìn vào việc sáp nhập với MDB trong những năm vừa qua thì MSB cũng đã có những kinh nghiệm quản trị nên quá trình sáp nhập không ảnh hưởng nhiều tới lợi nhuận, kết quả hoạt động cũng như vấn đề xử lý nợ".

Là cổ đông lớn của ngân hàng, ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng quản trị MSB cho biết, việc đưa ra xin ý kiến cổ đông tại Đại hội chỉ mới là bước xin chủ trương ban đầu, còn việc sáp nhập ngân hàng sẽ do Ngân hàng Nhà nước quyết định cuối cùng.

"Cơ quan quản lý sẽ kiểm tra đánh giá xem năng lực của MSB có đủ khả năng hay không mới phê duyệt", ông Tuấn nói.

Tuy vậy, chỉ có hơn 56% cổ phần có quyền biểu quyết tán thành phương án sáp nhập. Do đó, tờ trình về việc sáp nhập này của MSB không được Đại hội cổ đông thông qua.

Sáng cùng ngày, ông Phạm Quang Dũng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietcombank cũng chia sẻ thông tin với cổ đông về phương án nhận chuyển giao bắt buộc một tổ chức tín dụng yếu kém.

Cụ thể, lãnh đạo Vietcombank cho biết ngân hàng đã trình Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước quyết định chủ trương chuyển giao bắt buộc một tổ chức tín dụng yếu kém. Hiện Vietcombank đã hoàn thiện nội dung phương án nhận chuyển giao bắt buộc và đang đợi cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Vietcombank cũng đặt mục tiêu triển khai đúng tiến độ với tinh thần quyết tâm cao nhất. Phương án nhận chuyển giao bắt buộc một tổ chức tín dụng, tham gia hỗ trợ tái cơ cấu các tổ chức tín dụng yếu kém theo định hướng chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước.

"Vietcombank xác định đây là trách nhiệm, nhưng cũng là cơ hội lớn bởi đã hoạt động ngân hàng thì phải lành mạnh, cạnh tranh và Vietcombank cũng nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước. Tuy nhiên, Vietcombank chưa đưa việc nhận chuyển giao vào kế hoạch kinh doanh của ngân hàng trong năm 2023, chỉ khi nào có quyết định phê duyệt chính thức chúng tôi mới đưa vào", ông Phạm Quang Dũng cho hay.

Trước đó, tại Đại hội đồng cổ đông năm 2022, phương án nhận chuyển giao bắt buộc một tổ chức tín dụng yếu kém đã được thông qua, nhưng đến nay tên của tổ chức này vẫn chưa được công bố chính thức.

Ngoài Vietcombank, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank, mã chứng khoán: VPB) cũng là một trong 4 ngân hàng tham gia tái cơ cấu một ngân hàng yếu kém. Thông tin trên được ông Ngô Chí Dũng, Chủ tịch Hội đồng quản trị VPBank tiết lộ tại Đại hội đồng cổ đông thường niên vừa diễn ra ngày 18/4.

Tuy nhiên, ông Dũng cho biết mọi việc "vẫn trong quá trình nghiên cứu, đề xuất cơ quan chức năng và hiện chỉ có thể thông tin như vậy".

Nhìn lại mùa Đại hội cổ đông năm 2022, Ngân hàng TMCP Quân đội (MB, mã chứng khoán: MBB) từng tiết lộ đang trình cấp có thẩm quyền phương án nhận chuyển giao bắt buộc một tổ chức tín dụng yếu kém. Trong khi đó, cổ đông Ngân hàng TMCP Phát triển Tp. Hồ Chí Minh (HDBank, mã chứng khoán: HDB) đã thông qua chủ trương tham gia thực hiện việc tái cơ cấu một tổ chức tín dụng theo hình thức nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng thương mại cổ phần được kiểm soát đặc biệt với tỷ lệ tán thành 81,52% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.

Dự báo tại Đại hội đồng cổ đông của MB và HDBank vào ngày 25 và 26/4 tới đây, vấn đề này sẽ tiếp tục làm "nóng" hội trường. Tuy tài liệu Đại hội chưa nhắc tới vấn đề nhận chuyển giao bắt buộc, nhưng HDBank cũng dự kiến trình cổ đông một phương án sáp nhập khác nhằm mở rộng hệ sinh thái.

Theo đó, HDBank đang có kế hoạch góp vốn, mua cổ phần một công ty trong lĩnh vực chứng khoán để công ty đó trở thành công ty con của HDBank.

Công ty chứng khoán mà HDBank dự định đầu tư sẽ cần đáp ứng một số điều kiện như: được cấp phép để thực hiện các nghiệp vụ như môi giới chứng khoán, tự doanh chứng khoán và tư vấn đầu tư chứng khoán; có vốn điều lệ trên 1.000 tỷ đồng theo báo cáo tài chính kiểm toán năm gần nhất; có lợi nhuận trong 3 năm liên tiếp gần nhất và đáp ứng các quy định của pháp luật.

Lãnh đạo HDBank đánh giá, lĩnh vực chứng khoán, ngân hàng là một trong những trọng tâm phát triển trong tương lai. Việc đầu tư vào công ty chứng khoán có thể giúp ngân hàng mở rộng và khai thác hiệu quả hơn nữa tệp khách hàng hiện hữu, thông qua việc cung cấp các dịch vụ như: tư vấn phát hành, tài chính, tái cấu trúc doanh nghiệp… Ngoài ra, việc này còn giúp bán chéo sản phẩm, cung cấp dịch vụ thu chi hộ..., từ đó gia tăng doanh thu và lợi nhuận cho ngân hàng.

Trở lại với việc nhận chuyển giao bắt buộc, hiện có 4 ngân hàng thương mại yếu kém thuộc diện tái cơ cấu, bao gồm: Ngân hàng TMCP Đông Á (DongABank), Ngân hàng thương mại TNHH MTV Xây dựng Việt Nam (CBBank), Ngân hàng thương mại TNHH MTV Đại Dương (OceanBank) và Ngân hàng thương mại TNHH MTV Dầu khí toàn cầu (GPBank).

Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex (PGBank) cũng thuộc diện tái cơ cấu theo hướng chuyển giao phần vốn hay sáp nhập do cổ đông lớn và sáng lập là Tập đoàn Xăng Dầu Việt Nam (Petrolimex) không tiếp tục được đầu tư nắm giữ ngân hàng theo quy định.

Còn với Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB), từ giữa tháng 10/2022, SCB được Ngân hàng Nhà nước đưa vào diện kiểm soát đặc biệt nhằm ổn định hoạt động, hạn chế tác động tiêu cực đến ngân hàng và hệ thống các tổ chức tín dụng.

Tại Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 01/2014/NĐ-CP ngày 3/01/2014 của Chính phủ về việc nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần của tổ chức tín dụng Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước đề xuất cho phép các tổ chức tín dụng nhận chuyển giao bắt buộc (không bao gồm các ngân hàng thương mại do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ) được nâng room vốn ngoại lên 49%.

Theo kế hoạch, có 4 ngân hàng thương mại cổ phẩn sẽ nhận chuyển giao bắt buộc đối với 4 ngân hàng yếu kém; trong đó, có 2 ngân hàng nhận chuyển giao tại phương án chuyển giao bắt buộc có đề xuất được nâng tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại ngân hàng lên 49%.

Ngân hàng Nhà nước nhận định việc cho phép tổng mức sở hữu cổ phần tối đa của các nhà đầu tư nước ngoài tại các tổ chức tín dụng nhận chuyển giao từ 30% lên 49% sẽ góp phần tạo điều kiện thực hiện thành công phương án chuyển giao bắt buộc, ổn định hệ thống tài chính ngân hàng, kinh tế - xã hội và không ảnh hưởng lớn đến an ninh tiền tệ ngân hàng.

Như vậy, các ngân hàng thực hiện phương án nhận chuyển giao bắt buộc tổ chức tín dụng yếu kém sẽ có cơ hội được nới room ngoại, tăng dư địa cho các phương án huy động vốn, nâng cao năng lực tài chính...