Tại Tọa đàm: "Đột phá trong cải cách thể chế để kinh tế tư nhân bứt phá" và họp Hội đồng chuyên gia tư vấn Đề án truyền thông: Kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc ngày 30/5 tại Hà Nội, các chuyên gia đã bày tỏ quan điểm, chủ trương, chính sách mới phát triển kinh tế tư nhân và những vấn đề đặt ra cho quá trình tổ chức, thực thi; đồng thời tập trung thảo luận xoay quanh những vấn đề của "cuộc cách mạng" cải cách thể chế - yếu tố giữ vai trò then chốt trong thúc đẩy kinh tế tư nhân bứt phá...

Để Nghị quyết 68 nhanh chóng đi vào cuộc sống, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam thực sự phát triển, TS. Nguyễn Văn Khôi, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho rằng, giải quyết điểm nghẽn thế chế, đảm bảo các quyền lợi của khu vực kinh tế tư nhân là nhiệm vụ quan trọng. Hiện nay, các bộ luật như Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư… đang được tiến hành sửa đổi nhằm giải quyết các bất cập còn tồn tại. Tuy nhiên, để các luật sau khi sửa đổi có thể đi vào thực tiễn và phát huy hiệu quả, cần các nghị định, thông tư hướng dẫn chi tiết, dễ dàng áp dụng.

Bên cạnh đó, cần tháo gỡ triệt để những nút thắt về thủ tục hành chính. “Chính phủ chỉ đạo cắt giảm 30%, tuy nhiên chúng tôi cho rằng có những lĩnh vực phải cắt giảm nhiều hơn, trong đó có BĐS. Bởi nếu vẫn có những thủ tục phải mất hơn 2 năm mới xong sẽ triệt tiêu hết cơ hội cũng như động lực bứt phá”, TS. Nguyễn Văn Khôi nhìn nhận và nhấn mạnh, môi trường kinh doanh là một trong những yếu tố quan trọng để khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân phát triển. Vì vậy, phải tạo môi trường thuận lợi, có cơ chế cụ thể đối với từng lĩnh vực để thu hút và thúc đẩy các doanh nghiệp phát triển bền vững.

Về vấn đề này, TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV nhìn nhận, cần quán triệt và thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách, nhiệm vụ, giải pháp về phát triển kinh tế tư nhân theo các nghị quyết quan trọng của

Đảng, Quốc hội và Chính phủ. Đồng thời, sớm ban hành Nghị định quy định cơ chế hỗ trợ, khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp. Cùng với đó, chuyên gia cho rằng, việc sửa đổi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017, Luật Doanh nghiệp 2020, Luật Phá sản là hết sức cần thiết, tiến tới xây dựng Luật Kinh tế tư nhân theo kinh nghiệm thực tiễn và tham khảo mô hình của Trung Quốc nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ, hiện đại cho khu vực này phát triển.

Còn GS. TS. Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư Nhà nước, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng đánh giá, việc tháo gỡ thể chế đối với kinh tế tư nhân nhằm khơi thông và phát huy tối đa năng lực quốc gia để đạt được mục tiêu phát triển trong giai đoạn tới là vô cùng quan trọng. Nếu chúng ta triển khai được đồng bộ tất cả các chủ trương đã được chỉ đạo sẽ góp phần tạo ra thế và lực cho đất nước phát triển...

Doanh nghiệp tư nhân không còn bị phân biệt 

Một trong những những tinh thần nhất quán của Nghị quyết 68 là khuyến khích khu vực tư nhân tham gia vào các lĩnh vực then chốt nếu đủ điều kiện. Điều này có nghĩa, doanh nghiệp tư nhân không còn đứng ngoài các công trình hạ tầng chiến lược, mà hoàn toàn có thể trở thành lực lượng làm chủ các công trình trọng điểm quốc gia nếu được tin tưởng trao trọng trách với cơ chế phù hợp.

Thảo luận về chủ đề đột phá trong cải cách thể chế để kinh tế tư nhân bứt phá nhìn từ những dự án trọng điểm của quốc gia đến năm 2045, TS. Cấn Văn Lực khẳng định, tinh thần Nghị quyết 68 đã xác lập rõ nguyên tắc bình đẳng giữa doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp tư nhân. Đến thời điểm hiện nay, không còn sự phân biệt “trong” hay “ngoài” khu vực công nữa, mà tất cả đều được xem xét trên một mặt bằng chung.

Vì vậy, kể cả các dự án trọng điểm quốc gia, khu vực tư nhân vẫn có thể tham gia và cạnh tranh sòng phẳng. Miễn rằng, doanh nghiệp được lựa chọn cần đáp ứng đầy đủ và nghiêm ngặt 4 nhóm tiêu chí then chốt: Công nghệ, kỹ thuật; năng lực tài chính và phương án huy động tài chính khả thi; năng lực quản trị và vận hành hiệu quả; khả năng kiểm soát rủi ro, đặc biệt là rủi ro liên quan đến chuỗi cung ứng.

Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng bày tỏ quan điểm, việc lựa chọn doanh nghiệp tư nhân hay doanh nghiệp Nhà nước tham gia triển khai các dự án trọng điểm quốc gia, điển hình như đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, trước hết, cần rõ ràng quan điểm là chọn phương án nào tốt nhất cho đất nước.

Vì vậy, vấn đề quan trọng là phải đề ra trước các tiêu chỉ cần đạt khi lựa chọn doanh nghiệp làm dự án. Một công trình quan trọng đặc biệt của quốc gia nên đảm bảo nguyên tắc không thể thiếu vai trò của Nhà nước. Tuy nhiên, vai trò ở đây là vai trò quản lý, còn lại nên ưu tiên và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tư nhân trong nước tham gia.

“Chúng ta cũng không nên lựa chọn doanh nghiệp nước ngoài làm. Nếu vậy, sẽ bị phụ thuộc nhiều và không thể phát huy hết năng lực của các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước. Vì vậy, để có thể nâng cao năng lực trong nước, cần nắm rõ và lựa chọn doanh nghiệp Việt, sau đó cho phép họ liên kết, hợp tác với doanh nghiệp nước ngoài để hỗ trợ hoàn thành dự án. Nhà nước nên tạo điều kiện để doanh nghiệp tư nhân trong nước tự do phát triển, thay vì can thiệp sâu”, TS. Nguyễn Sĩ Dũng chia sẻ thêm.

Đồng tình, TS. Nguyễn Văn Khôi cho rằng, cần xây dựng rõ bộ tiêu chí lựa chọn. Theo đó, cần ưu tiên tiêu chí về công nghệ kỹ thuật. Yếu tố công nghệ hiện nay không còn là phần phụ lục mà cần được xác định là vị trí trung tâm trong quá trình đánh giá. Vì vậy, cần phải ưu tiên những doanh nghiệp nào áp dụng công nghệ tiên tiến ngay từ khâu tư vấn, đầu tư cho đến triển khai và quản trị dự án. Đồng thời, cần đảm bảo yếu tố chuyển giao công nghệ, nhất là đối với các nhà thầu có yếu tố nước ngoài.

Bên cạnh đó là năng lực tài chính, bao gồm cả khả năng huy động vốn và yếu tố giá cả hợp lý, cạnh tranh. Đây là điều kiện để đảm bảo dự án có thể triển khai hiệu quả. Ngoài ra là năng lực tổ chức thi công và triển khai dự án. “Quan sát thực tế, sau khi trúng thầu, các nhà thầu quốc tế thường chia nhỏ gói thầu và triển khai thi công với tiến độ rất nhanh, điều này cho thấy kỹ năng tổ chức, điều hành đóng vai trò cực kỳ quan trọng và nên trở thành một trong những tiêu chí đánh giá chủ chốt”, TS. Nguyễn Văn Khôi cho hay.