Giá xuất khẩu thuỷ sản đi hầu hết các thị trường đều giảm

Theo thông tin mới nhất từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thuỷ sản 6 tháng đầu năm đạt 29,2 tỷ USD, tăng 19% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, nhóm thuỷ sản đạt 4,36 tỷ USD, tăng 4,9% so với cùng kỳ. 

Dù có những tín hiệu tăng trưởng tích cực, thế nhưng vấn đề giá xuất khẩu đang khiến các doanh nghiệp “đau đầu”.

Bà Lê Hằng, Giám đốc Truyền thông của Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản (Vasep) cho biết, yếu tố thị trường đang chi phối giá xuất khẩu và giá nguyên liệu thủy sản của Việt Nam. Nhu cầu của các thị trường hồi phục chậm, trong khi cạnh tranh các nguồn cung lại tăng, nên giá đi hầu hết các thị trường đều giảm.

“Ví dụ tới cuối tháng 5, giá trung bình tôm chân trắng Việt Nam xuất khẩu sang EU giảm 4% so với tháng trước, xuống còn 7,1 USD/kg. Giá xuất khẩu sang Trung Quốc giảm 2% xuống còn 6,3 USD/kg. Giá sang Anh giảm 8% xuống còn 8 USD/kg. Trong khi đó, giá sang Nhật Bản và Hàn Quốc ổn định ở mức 8,5 USD và 7,4 USD/kg.

Duy nhất có thị trường Mỹ có giá nhập khẩu tôm thẻ có xu hướng tăng từ tháng 2 tới nay. Đến cuối tháng 5, giá trung bình tôm chân trắng Việt Nam xuất sang Mỹ tăng 2% so với tháng trước, đạt 10 USD/kg.

Đối với cá tra fillet đông lạnh, giá FOB trung bình từ đầu năm tới nay vẫn duy trì ở mức 2,7 USD. Đây là mức giá thấp kéo dài từ tháng 9/2023 tới nay”, bà Hằng thông tin

Xét theo thị trường, tới cuối tháng 5, giá trung bình cá tra xuất khẩu sang đa phần thị trường đều giảm từ 1 - 7%, giao động quanh mốc 2,13 - 2,69 USD/kg. Với riêng thị trường Mỹ thì có dấu hiệu lạc quan hơn, khi tới cuối tháng 5, giá trung bình cá tra xuất khẩu sang Mỹ tăng 1,7% so với tháng trước đạt 2,95 USD/kg. Đây cũng là mức giá cao nhất kể từ tháng 7 năm ngoái.

Tôm đang là mặt hàng bị ảnh hưởng nhiều nhất của xu hướng giảm giá. Không chỉ Việt Nam, các nước sản xuất và xuất khẩu tôm khác cũng chịu tác động chung của thị trường khiến giá nguyên liệu giảm. Ví dụ như giá tôm thẻ nguyên liệu các cỡ từ 50-80con/kg của Ấn Độ tới tháng 6 giảm gần 4% - 6% so với tháng trước. Giá tôm nguyên liệu của Việt Nam mặc dù giảm sâu hơn nhưng vẫn cao hơn nhiều so với cùng loại và size cỡ tôm Ấn Độ. 

Là doanh nghiệp lớn trong ngành tôm và thủy sản, mới đây, ông Lê Văn Quang, Tổng Giám đốc CTCP Tập đoàn Thủy sản Minh Phú (mã: MPC), đã chia sẻ với cổ đông về tình hình kinh doanh 6 tháng đầu năm kém khả quan, doanh thu, lợi nhuận còn cách xa kế hoạch. Lý do chủ yếu do xuất khẩu đang kém, trong khi áp lực cạnh tranh cao.

Cụ thể, theo ông Quang, Mỹ từng là thị trường chính của Minh Phú nhưng đang phải cạnh tranh mạnh mẽ với tôm giá rẻ của Ecuador và Ấn Độ. Do đó, Minh Phú đã thống nhất chủ trương giảm sản lượng ở thị trường này còn 20% từ mức 22,34% của năm 2023 và chuyển hướng sang thị trường Trung Quốc. Do thị trường này đang có sức tiêu thụ rất lớn, lại sát Việt Nam giúp tránh những rủi ro về vận chuyển đường dài trên biển. Minh Phú dự kiến tăng sản lượng bán hàng vào thị trường tiềm năng này lên 10% từ mức chưa đến 1% của năm 2023. Trong tương lai sẽ tăng lên 20%, thậm chí cao hơn nếu điều kiện thuận lợi.

Chiều hướng nào cho nửa cuối năm?

“Tôi hy vọng nửa cuối năm, các thị trường nhập khẩu chính sẽ có tín hiệu tốt hơn. Đặc biệt thị trường Mỹ hồi phục sẽ định hướng và tác động tích cực đến các thị trường khác”, đại diện Vasep nói. 

Kỳ vọng này đến từ nhận định các vấn đề tồn kho và khó khăn vận tải sẽ giảm bớt, nhu cầu sẽ phục hồi và giá sẽ tăng lại vào quý III, là thời điểm nhu cầu cao phục vụ lễ Tết cuối năm. “Thị trường khả quan hơn, điều kiện sản xuất trong nước ổn định và thuận lợi, chúng ta có niềm tin xuất khẩu sẽ chinh phục được mốc 10 tỷ USD trong năm nay”, đại diện Hiệp hội nói. 

Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng sẽ gặp nhiều khó khăn, không chỉ về giá mà còn cả nguồn nguyên liệu. Bởi vì giá tôm, cá tra nguyên liệu sụt giảm, các hộ nuôi thua lỗ, có thể sẽ bỏ ao hàng loạt, dẫn đến thiếu hụt nguyên liệu.

Trong khi đó, nguyên liệu hải sản đã thiếu lại càng khó hơn vì vướng vào các quy định mới tại nghị định 37, nghị định 38 mới ban hành hồi tháng 4 và có hiệu lực từ 19/5. Trong đó, các quy định như kích thước tối thiểu một số loài khai thác và xuất khẩu chủ lực, quy định cấm trộn lẫn nguyên liệu trong nước và nhập khẩu vào cùng một lô hàng xuất khẩu, quy định thông báo trước 72h và 48h đối với các tàu nước ngoài và tàu container nhập khẩu… khiến cho việc tuân thủ rất khó khăn. Do vậy, nguồn nguyên liệu càng thêm bị thắt chặt.

“Do vậy, doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ của Vasep đã lo lắng mục tiêu 1 tỷ USD xuất khẩu cá ngừ khó đạt được trong năm nay trước những nút thắt nguyên liệu quá chặt như hiện nay”, bà Lê Hằng đánh giá.