Giải mã bí ẩn Tử Cấm Thành: Vì sao loại gạch xây Cố Cung lại quý hơn châu báu
11:01 | 07/12/2020
Doanh Nhân Việt Nam trên
Gạch lát sàn nhà trong Tử Cấm Thành đắt hơn châu báu bởi quy trình hoàn thành 1 viên gạch mất tới 720 ngày và trải qua nhiều công đoạn phức tạp.
Tử Cấm Thành là công trình vĩ đại nhất nhì tại Trung Quốc. Nó là biểu tượng về quyền lực của Đế vương và các triều đại phong kiến Trung Quốc. Hơn 600 trăm năm qua, trải qua bao biến cố lịch sử, thiên tai nhưng Cố Cung vẫn trụ vững một cách bí ẩn, thu hút nhiều nhà khảo cố, kiến trúc sư đến khám phá.
Theo sử sách và dân gian Trung Quốc truyền miệng, Tử Cấm Thành được lát bằng "gạch vàng" vô cùng quý giá. Loại gạch này là một trong những yếu tố thu hút khách tham quan đến Tử Cấm Thành.
Suốt hàng trăm năm trời, bí ẩn về loại gạch này không có lời giải đáp. Tuy nhiên, sau nhiều nỗ lực tìm hiểu, nghiên cứu, các nhà khảo cổ học và kiến trúc đã giải mã được bí ẩn của nó.
Một góc Tử Cấm Thành
Lời mô tả "gạch vàng" thực chất là ẩn dụ cho giá trị của mỗi viên gạch được sử dụng trong công trình lịch sử này. Loại gạch này vốn là đồ thủ công truyền thống của Trung Quốc, được xếp di sản văn hóa quốc gia vào tháng 6/2008.
Những nghệ nhân hay người hiểu biết về vật liệu thời phong kiến luôn coi gạch lát sàn trong Tử Cấm Thành có giá trị cao hơn vàng bởi quá trình hoàn thành 1 viên gạch phải mất đến 720 ngày. Đồng thời, để hoàn thành 1 viên gạch thành phẩm phải trải qua nhiều công đoạn phức tạp, đòi hỏi tay nghề tinh xảo của người thợ.
Sử sách Trung Quốc ghi lại, lò gạch Lục Mộ ở Tô Châu là một trong những nơi thường xuyên sản xuất gạch phục vụ triều đình và các công trình lớn. Vì thế, ngay khi đặt nền móng cho Tử Cấm Thành, các nhà xây dựng đã kiên quyết dùng gạch Lục Mộ.
Khảo sát cho thấy, gạch ở lò Lục Mộ (Tô Châu) có chất lượng tốt hơn các vùng khác là do thổ những nơi này đặc biệt. Ngoài ra, tay nghề nghệ nhân nổi trội hơn hẳn.
Đáng nói, loại gạch dùng cho Tử Cấm Thành là gạch đặc ruột, không có khoảng trống bên trong như gạch thường, khi gõ vào phát ra âm thanh giống vàng hoặc đá quý nên được Minh Thành Tổ (vua thứ 3 của nhà Minh) rất yêu thích. Cũng kể từ đó, người Trung Hoa khắp nơi gọi loại gạch này là "kim chuyên" (gạch vàng).
Do quá trình chế tác gian khổ và khác biệt nên chất lượng vượt trội hơn so với các loại gạch thông thường. Loại gạch này chỉ các gia đình quyền quý thời xưa mới có đủ khả năng mua về dùng. Các nghệ nhân hay ví von công sức chế tác gạch là "một lượng vàng, một viên gạch".
Gạch lát trong Tử Cấm Thành còn đắt đỏ hơn cả châu báu
Công đoạn chế tác 1 viên "gạch vàng" trải qua đến 7 công đoạn và không thể thiếu công đoạn nào cả. Các công đoạn gồm: đào, vận chuyển, phơi khô, nện đất, nhạo trộn, mài và sàng đất.
Loại đất sét đặc biệt của làng Lục Mộ cần đến hơn 1 năm để phơi nhằm loại bỏ tạp chất và bọt khí nhằm đảm bảo chất lượng tốt nhất. Sau đó, khuôn đất sét được phơi khô trong 7 tháng mới đủ tiêu chuẩn để đưa vào lò nung.
Thời gian nung kéo dài 40 ngày, người đốt lò chỉ có thể dùng rơm rạ và trấu để đốt lò nhằm loại bỏ hơi ẩm trong đất. Gạch sau khi ra lò phải được ngâm vào dầu trấu để có bề mặt sáng bóng, nhẵn mịn.
Nếu trong 1 mẻ có 6 viên không đạt tiêu chuẩn thì toàn bộ số gạch trong lò buộc phải chế tác lại. Với thời gian chế tác và công sức bỏ ra thì loại gạch này quả đúng là "gạch vàng".
Một điều thú vị khác là nhờ loại gạch này mà Tử Cấm Thành được sử sách mô tả "đông ấm, hè mát". Hoa quả, thức ăn đặt trên nền gạch sẽ ngon hơn, người sống trong cung luôn cảm thấy dễ chịu, thư thái.
Những khu vực được lát "gạch vàng" trong Tử Cấm Thành là điện Thái Hòa, điện Trung Hòa, điện Bảo Hòa và 3 tuyến đường phía đông, chính giữa và phía tây. Trên bề mặt mỗi viên gạch này được khắc dấu của Tô Châu và ghi rõ niên hiệu các thời kỳ như Vĩnh Lạc, Chính Đức, Càn Long.
Bắt đầu từ năm 2014, một cặp "gạch vàng" xuất xứ ở Tô Châu được sản xuất từ triều nhà Minh được bán với giá 800.000 nhân dân tệ (2,7 tỷ đồng). Đến nay, quy trình làm gạch này đã thất truyền.
Xem thêm: Giải mã bí ẩn Tử Cấm Thành: Điều gì khiến mái nhà Cố cung hơn 600 tuổi luôn `sạch bong, sáng bóng`?
Hương Quỳnh
