Le lói tín hiệu sáng ở cả sản xuất - xuất khẩu - tiêu dùng

Theo HSBC, bất chấp sự suy yếu dai dẳng bên ngoài, dữ liệu hai tháng đầu năm vẽ nên một bức tranh nhẹ nhàng hơn so với những lo ngại ban đầu. 

Về sản xuất, chỉ số PMI sản xuất tháng 2 lần đầu tiên quay trở lại vùng mở rộng trong vòng bốn tháng. Sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 2 tăng 4,8% so với tháng trước do các doanh nghiệp hoạt động trở lại sau Tết. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm ngoái chỉ số này lại giảm 4,0%, phản ánh tình hình thương mại chậm lại vẫn còn tiếp diễn.

Trong khi đó, về xuất khẩu, kim ngạch thương mại tháng 2 cũng đạt một số kết quả khả quan hơn mong đợi với xuất khẩu tăng 11,0% so với cùng kỳ năm ngoái và nhập khẩu giảm 6,7%.

Nhóm phân tích cho rằng đó không hẳn là một bức tranh hoàn toàn tươi sáng khi xuất khẩu hai tháng đầu năm 2023 vẫn giảm 10,3% so với cùng kỳ năm trước, sự suy yếu diễn ra trên diện rộng ở các ngành hàng chủ đạo. 

Trước đó, HSBC đã cảnh báo Việt Nam ở thế "đứng mũi chịu sào" trước tình hình kinh tế chậm lại ở Mỹ, vốn là điểm đến lớn nhất đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam với tỷ trọng 30%. Mặc dù vậy, ngoại lệ duy nhất nằm ở mảng điện thoại và linh kiện liên quan, với tổng kim ngạch xuất khẩu từ đầu năm tới nay đã tăng gần 8% so với cùng kỳ năm trước. Đặt trong chu kỳ phát hành điện thoại thông minh của Samsung, kết quả này nhiều khả năng đạt được là nhờ sự ra mắt của dòng sản phẩm "đinh" Galaxy S23 từ ngày 17/2, với số lượng đặt trước cao hơn hẳn so với dòng Galaxy S22 trước đây.

“Tuy nhiên, vẫn cần thận trọng ở một mức độ nhất định. Bản chất ngành sản xuất của Việt Nam rất nặng về nhập khẩu nên việc xem xét tình hình nhập khẩu là rất quan trọng”, HSBC khuyến cáo. 

Xét trên phương diện tích cực, nhập khẩu từ đầu năm đến nay đã giảm với tốc độ nhanh hơn so với xuất khẩu, ở mức 16,1% so với cùng kỳ năm trước. Điều này dẫn đến thặng dư thương mại 2,3 tỷ USD, một mức thặng dư rất cần thiết để Việt Nam phục hồi sau hai năm thâm hụt tài khoản vãng lai. 

Tuy nhiên, nhập khẩu hàng điện tử tiếp tục giảm, đặc biệt là nhập khẩu điện thoại từ đầu năm tới nay đã giảm hơn 60% so cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy rằng chu kỳ điện tử sẽ khó có thể nhanh chóng “đảo chiều”, mặc dù các chỉ số PMI toàn cầu gần đây đã cho thấy một vài dấu hiệu ổn định sơ khởi.

Về tiêu dùng, doanh số bán lẻ trong nước tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng vững vàng. Cụ thể, doanh số bán lẻ tháng 2 tăng 13,2% so với cùng kỳ năm trước, phản ánh tiêu dùng nội địa tiếp tục phục hồi. Đặc biệt, các dịch vụ liên quan đến du lịch (ví dụ như lưu trú và ăn uống) tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ nhờ sự phục hồi trong ngành du lịch vẫn đang tiếp diễn.

Cùng đó, mảng dịch vụ, đặc biệt là các dịch vụ liên quan đến du lịch tiếp tục tăng trưởng nhờ du lịch quốc tế bùng nổ. Chỉ tính riêng trong tháng 2, Việt Nam đón khoảng 933.000 lượt khách nước ngoài, một mức cao kỷ lục kể từ đầu dịch COVID-19 tới giờ. Trong đó, khách du lịch Trung Quốc đại lục tăng lên đáng kể, đạt 55.000 lượt. Mặc dù con số này chỉ bằng 10% so với mức trung bình khách du lịch Trung Quốc trước đại dịch, HSBC lưu ý rằng kết quả này diễn ra trong bối cảnh tần suất chuyến bay hạn chế và không có tour theo đoàn. 

Thêm nữa, khách du lịch từ Hàn Quốc, một thị trường trọng điểm khác với tỷ trọng khoảng 30%, cũng đã duy trì vững vàng, với lượng khách hàng tháng phục hồi khoảng 85% so với mức trước đại dịch. 

“Trong khi thương mại hàng hóa toàn cầu đã chậm lại đáng kể, du lịch quốc tế có thể là một trụ cột hỗ trợ tăng trưởng, nếu tháo gỡ được một số điểm nghẽn. Mặc dù vậy, chặng đường trở lại mức của năm 2019 có thể còn khá xa”, báo cáo của HSBC nhận định.

Nhìn chung, nhóm phân tích chỉ ra rằng dữ liệu tháng 2 tốt hơn kỳ vọng nhưng chưa thay đổi được những thách thức Việt Nam vẫn phải đối mặt. Tuy nhiên, ít nhất bức tranh này cũng mang lại chút lạc quan rằng tình thế sẽ thay đổi. Mặc dù những khó khăn bên ngoài có thể sẽ tiếp tục trong ngắn hạn, ngành du lịch đang phục hồi có thể phần nào bù đắp cho một số trở ngại. 

Vẫn cần theo dõi chặt chẽ áp lực lạm phát

Nhận định về sức ép giá, nhóm phân tích cho rằng mặc dù lạm phát toàn phần tháng 2 ở mức 4,3% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức lạm phát mục tiêu 4,5% của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đặt ra cho năm 2023 nhưng Việt Nam vẫn cần cẩn trọng khi xem xét các diễn biến. 

Theo đó, đà lạm phát vẫn mạnh, tăng ở mức 0,4% so với tháng trước. Mặc dù giá tài nguyên, khoáng sản toàn cầu giảm so với mức đỉnh năm ngoái, lạm phát năng lượng vẫn tiếp tục tăng. Một mặt, giá dầu trong nước tiếp tục nhích lên cao hơn, khiến chi phí vận chuyển tăng theo. Trong khi đó, chi phí nhà và vật liệu xây dựng cũng tăng đáng kể, một phần phản ánh chi phí điện và khí đốt tăng cao. 

Sau khoản lỗ 31.000 tỷ đồng của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vào năm 2022, lần đầu tiên kể từ năm 2017, Việt Nam đã tăng khung giá điện lên hai con số (13,7-28,2%) kể từ ngày 3/2, là cơ sở chính để Bộ Công thương quyết định giá bán lẻ cho năm 2023. 

“Mặc dù lạm phát có thể đã đạt đỉnh trong tháng 1, chúng ta vẫn cần theo dõi chặt chẽ các áp lực giá từ bên ngoài đang tăng cao”, báo cáo của HSBC nhấn mạnh.