Báo cáo của Tổng cục Thống kê cho thấy, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8/2021 tăng 0,25% so với tháng trước, tăng 2,51% so với tháng 12/2020 và tăng 2,82% so với tháng 8/2020. Trước tình hình dịch bệnh còn nhiều diễn biến khó lường, để kiểm soát được lạm phát theo đúng mục tiêu Quốc hội đề ra, Bộ Tài chính tiếp tục đề xuất một số giải pháp nhằm bình ổn thị trường trong những tháng cuối năm 2021.

Kiểm soát những mặt hàng thiết yếu

Theo Tổng cục Thống kê, CPI tháng 8/2021 tăng 0,25% so với tháng trước. Trong đó có 4/11 nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính tăng giá, 4/11 nhóm giảm giá. CPI bình quân 8 tháng đầu năm 2021 tăng 1,79% so với cùng kỳ năm trước, mức tăng thấp nhất kể từ năm 2016; lạm phát cơ bản bình quân 8 tháng đầu năm 2021 tăng 0,9% so với cùng kỳ năm trước.

Nguyên nhân khiến CPI trong tháng 8/2021 tăng là do nhiều địa phương thực hiện Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, người dân hạn chế tối đa ra ngoài nên nhu cầu dự trữ, tiêu dùng thực phẩm tăng, bên cạnh đó nguồn cung bị hạn chế, chi phí vận chuyển hàng hóa tăng cao do các địa phương thực hiện nghiêm các biện pháp giãn cách nên các doanh nghiệp vận tải gặp khó khăn trong quá trình lưu thông. Theo đó chỉ số giá nhóm thực phẩm tháng 8/2021 tăng 0,97% so với tháng trước; đặc biệt các tỉnh đang thực hiện giãn cách theo chỉ thị 16/CT-TTg có mức tăng cao hơn mặt bằng chung như Hà Nội (tăng 3,27%), TP. Hồ Chí Minh (tăng 2,72%), Cần Thơ (tăng 6,07%), Bình Dương (tăng 4,01%), Vĩnh Long (tăng 2,79%)…

Trong đó, mức tăng chủ yếu tập trung ở một số nhóm hàng như rau tươi; thủy hải sản tươi sống; thịt, trứng gia cầm; Riêng giá thịt lợn giảm 1,81% so với tháng trước do cung cầu ổn định, dịch bệnh cơ bản được kiểm soát.

Ngoài ra, các nhóm hàng khác cơ bản có mức giá ổn định một mặt do thực hiện giãn cách nên nhu cầu thấp, một mặt do giá các nhóm hàng nguyên, nhiên liệu đều giảm cũng như các chính sách về miễn, giảm, hỗ trợ tiền điện, nước, cước viễn thông của Chính phủ nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp.

Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến rất phức tạp trong thời gian qua, nhất là tại các tỉnh phía Nam, Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương bảo đảm cung ứng kịp thời, đầy đủ lương thực, thực phẩm, nhu cầu thiết yếu cho nhân dân. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đã kịp thời tham mưu và có văn bản triển khai đến các Bộ, ngành, địa phương về việc tăng cường triển khai công tác quản lý, điều hành giá, ổn định giá cả thị trường; Bộ Công Thương đã triển khai các phương án điều tiết nguồn cung hàng hóa; giải quyết các khó khăn vướng mắc trong việc vận chuyển lưu thông hàng hoá tại các địa bàn bị phong toả và có dịch; Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã chủ động phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương hỗ trợ thu hoạch, vận chuyển, phân phối tiêu thụ trong nước và xuất khẩu nông sản. Bên cạnh đó là sự chung tay, vào cuộc quyết liệt của các Bộ, ngành, địa phương để hạn chế, không để xảy ra tình trạng thiếu hụt nguồn cung tại các địa phương chịu tác động của dịch bệnh.

Đặc biệt, những mặt hàng thiết yếu như giá xăng, gas, điện, nước sạch, các mặt hàng nông sản, vật tư nông nghiệp, giá các dịch vụ giao thông vận tải, dịch vụ giáo dục và sách giáo khoa, giá thuốc, vật tư y tế, vật tư phòng dịch… được các Bộ, ngành địa phương quản lý điều hành nhịp nhàng, chặt chẽ.

Do đó, mặc dù diễn biến giá xăng dầu trên thế giới tăng cao nhưng do công tác điều hành giá xăng dầu trong nước cũng được điều chỉnh phù hợp, linh hoạt, kết hợp với việc sử dụng Quỹ Bình ổn giá nên giá xăng dầu trong nước không có tình trạng tăng “đột biến”. Trong 8 tháng qua, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Tài chính ban hành 16 văn bản điều hành xăng dầu, trong đó giá xăng có 10 lần tăng, 4 lần giảm và 2 lần giữ ổn định; giá dầu có số lần điều chỉnh tăng ít hơn (8-9 lần tùy loại).

Minh bạch thông tin về giá

Trước tình hình dịch bệnh ngày càng có diễn biến căng thẳng, Bộ Tài chính liên tục có công văn gửi Bộ Y tế đề nghị công bố giá thị trường của các mặt hàng trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc, sinh phẩm xét nghiệm SARS-CoV-2, các hàng hóa, dịch vụ phòng, chống dịch khác để các địa phương, đơn vị tham khảo trong mua sắm phục vụ phòng, chống dịch trên cơ sở kết quả rà soát giá thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế... Đồng thời, Bộ Tài chính có công văn số 7656/BTC-QLG ngày 12/7/2021 báo cáo Thủ tướng Chính phủ, trong đó, đề nghị giao Bộ Y tế thường xuyên cập nhật, công khai thông tin về giá thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm xét nghiệm SARS-CoV-2.... hàng hóa, dịch vụ phòng, chống dịch.

Hiện nay, Bộ Y tế đã triển khai hướng dẫn, đôn đốc các doanh nghiệp cung ứng trên thị trường triển khai thực hiện việc công khai giá trang thiết bị y tế. Hiện tại trên Cổng điện tử công khai giá trang thiết bị y tế đã có trên 1.600 doanh nghiệp thực hiện công khai giá bán (giá niêm yết theo quy định của Luật giá), có trên 60.000 mặt hàng trang thiết bị y tế công khai giá (thiết bị y tế 8.256; vật tư y tế 36.191; trang thiết bị y tế chẩn đoán Invitro 15.584) kèm theo thông tin về cấu hình, tính năng kỹ thuật và các dịch vụ kỹ thuật, bảo hành bảo trì tương ứng. Để triển khai thực hiện Nghị quyết số 78/NQ-CP ngày 20/7/2021 và Nghị quyết số 86/NQ-CP ngày 06/8/2021 của Chính phủ về việc thực hiện các giải pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid 19, ngày 16/8/2021 Bộ Tài chính đã có công văn số 9335/BTC-QLG gửi Bộ Y tế đề nghị triển khai một số nội dung làm cơ sở thực hiện đàm phán giá các loại hóa chất, vật tư, trang thiết bị, phương tiện dịch vụ phòng, chống dịch COVID-19 trong trường hợp không có doanh nghiệp công bố giá.

Để hỗ trợ cho một số khách hàng sử dụng điện trong bối cảnh ảnh hưởng của dịch bệnh Covid 19, Chính phủ đã ban hành 02 Nghị quyết là Nghị quyết số 55/NQ-CP ngày 02/6/2021 và Nghị quyết số 83/NQ-CP ngày 31/7/2021 về phương án hỗ trợ giảm tiền điện, giảm giá điện đợt 3, đợt 4 cho các khách hàng sử dụng điện. Đầu tháng 8, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 5257/VPCP-KTTH gửi các Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo về việc điều chỉnh giảm giá nước sạch sinh hoạt, tiền sử dụng nước sạch sinh hoạt hỗ trợ cho người dân và các đối tượng sử dụng nước sạch sinh hoạt bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid19. Hiện đang địa phương đang triển khai thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 5257/VPCP-KTTH.

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn – Cục trưởng cục Quản lý giá, áp lực từ việc thực hiện lộ trình giá thị trường một số dịch vụ công trong giai đoạn tới, trong đó phải tính đến việc triển khai Nghị định số 60/2021/NĐ-CP về cơ chế tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công lập và đặt mục tiêu cơ bản hoàn thành lộ trình tính giá dịch vụ trong năm 2021. Theo đó, trong trường hợp xem xét tăng giá dịch vụ khám, chữa bệnh bước 3, kết cấu chi phí quản lý thì sẽ tác động đến CPI khoảng 0,13%.

Để thực hiện kiểm soát lạm phát theo chỉ tiêu Quốc hội giao, ông Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, trong những tháng cuối năm, công tác quản lý, điều hành giá, kiểm soát lạm phát cần tiếp tục thực hiện một cách thận trọng, linh hoạt và chủ động. Trên cơ sở đánh giá tình hình dịch bệnh trong nước và diễn biến giá cả các mặt hàng trên thế giới và trong nước, Bộ Tài chính đề xuất triển khai một số biện pháp như: Theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng quan trọng, thiết yếu để có biện pháp điều hành phù hợp. Chủ động tháo gỡ khó khăn và có phương án điều tiết nguồn hàng để tăng lượng cung ứng cho các địa phương có dịch bệnh cần cách ly hoặc giãn cách xã hội, bảo đảm cung cấp đủ hàng hóa thiết yếu cho người dân. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường giá cả, quản lý kê khai giá, niêm yết giá theo quy định pháp luật; Tiếp tục đánh giá, cập nhật kịch bản điều hành giá cho nửa cuối năm để báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng-Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá, nhất là việc tính toán, điều chỉnh giá các mặt hàng do nhà nước quản lý, các dịch vụ công đang triển khai lộ trình thị trường đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát và phù hợp với tình hình dịch bệnh đang diễn biến phức tạp như hiện nay.

Bên cạnh đó, tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, đảm bảo kịp thời, minh bạch thông tin về giá và công tác điều hành giá của Chính phủ, Ban chỉ đạo điều hành giá, nhất là diễn biến giá cả các vật tư quan trọng, các mặt hàng thiết yếu liên quan đến sản xuất và đời sống người dân để ổn định tâm lý người tiêu dùng, kiểm soát lạm phát kỳ vọng.