Trong 28 ngân hàng có công bố cả báo cáo tài chính quý IV/2023 và báo cáo tài chính kiểm toán năm 2023, có 10 nhà băng ghi nhận biến động về lợi nhuận sau thuế. Tổng cộng, lợi nhuận của các ngân hàng này đã giảm 1.325 tỷ đồng so với trước khi kiểm toán.

Cụ thể, Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB - Mã: OCB) ghi nhận lợi nhuận sau thuế sau kiểm toán đạt 3.303 tỷ đồng, giảm 875 tỷ đồng, tương đương 21% so với trước khi kiểm toán.

Nguyên nhân lợi nhuận sụt giảm đến từ việc điều chỉnh giảm một số khoản mục thu nhập đã thực thu từ khách hàng trong năm 2023 chuyển sang hạch toán trong năm 2024 và tăng chi phí dự phòng.

Cụ thể, thu nhập từ lãi thuần của OCB được điều chỉnh giảm từ 7.290 tỷ đồng xuống 6.765 tỷ đồng, tương ứng giảm 525 tỷ đồng. Trong khi đó, chi phí dự phòng được điều chỉnh tăng 501 tỷ đồng từ 1.126 tỷ đồng lên 1.627 tỷ đồng. Ngoài ra, chỉ tiêu tổng tài sản của OCB cũng tăng 660 tỷ đồng, chủ yếu do dư nợ cho vay khác hàng đi lên.

Theo OCB, một trong những nguyên nhân dẫn tới sự thay đổi này là sự thiếu thống nhất và đồng bộ giữa địa phương và các cơ quan hữu quan do vướng mắc tại khâu đăng ký cập nhật biến động trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất khi thực hiện phương thức nhận tài sản đảm bảo để thay thế nghĩa vụ trả nợ (được pháp luật cho phép).

Do đó, việc hạch toán các khoản vay liên quan cũng còn nhiều quan điểm trái chiều từ nhiều phía cho dù nghĩa vụ nợ của khách hàng được xác định là đã chấm dứt khi hoàn tất bàn giao tài sản đảm bảo.

"Trên cơ sở đó, cùng với nguyên tắc cẩn trọng trong điều hành, OCB đã chủ động trích lập tăng thêm chi phí dự phòng cho các khoản nợ đã bàn giao tài sản đảm bảo này", phía ngân hàng cho hay.

Bên cạnh đó, ngân hàng cũng cho biết đã xử lý hơn một nửa các khoản nợ khách hàng đã bàn giao tài sản đảm bảo để thay thế nghĩa vụ trả nợ nên chi phí dự phòng đã trích bổ sung cho những tài sản này vào cuối 2023 cũng sẽ được hoàn lại tương ứng. "Qua đó, dự kiến kết quả kinh doanh quý I/2024 chắc chắn sẽ cải thiện đáng kể", OCB đánh giá.

Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank - Mã: VPB) cũng báo cáo lợi nhuận sau thuế giảm 147 tỷ đồng, tương đương khoảng 1,7% xuống 8.494 tỷ đồng. Đồng thời, tổng tài sản của ngân hàng giảm nhẹ khoảng 133 tỷ đồng.

Thay đổi lợi nhuận của VPBank chủ yếu đến từ việc ngân hàng tăng chi phí dự phòng rủi ro thêm 150 tỷ đồng. Ngoài ra, các chỉ tiêu như lãi thuần từ hoạt động dịch vụ (tăng 116 tỷ đồng), lãi thuần từ hoạt động khác (giảm 120 tỷ đồng) và chi phí hoạt động cũng có thay đổi, tác động tới lợi nhuận.

Đồng thời, tỷ lệ nợ xấu hợp nhất của VPBank cũng tăng thêm khoảng 0,45% do các khoản trái phiếu bị nhảy nhóm nợ. Ngân hàng cho biết đây là các khoản nợ nằm trong chương trình kéo dài thời giản trả nợ của trái phiếu theo Nghị định 08 và cũng đã có kế hoạch xử lý ngay trong quý II.

Sau kiểm toán, lợi nhuận sau thuế của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB - Mã: SHB) cũng đã giảm 146 tỷ đồng, tương đương 1,95%. Tổng tài sản của ngân hàng được điều chỉnh tăng 76 tỷ đồng.

Lợi nhuận của SHB giảm khi một loạt các chỉ tiêu như thu nhập lãi thuần, lãi thuần từ hoạt động dịch vụ, lãi thuần từ mua bán chứng khoán kinh doanh, lãi thuần từ hoạt động khác và thu nhập từ góp vốn, mua cổ phần và chi phí hoạt động đều được điều chỉnh so với báo cáo chưa kiểm toán.

Tổng cộng, lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh của SHB đã giảm 379 tỷ đồng. Tuy nhiên, chi phí dự phòng rủi ro tín dụng được điều chỉnh giảm 375 tỷ đồng giúp lợi nhuận trước thuế không chênh lệch quá nhiều. Tuy nhiên, thuế thu nhập doanh nghiệp của SHB đã được tính lại, tăng 140 tỷ đồng, khiến lợi nhuận sau thuế đi xuống sau kiểm toán.

Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank - Mã: CTG) báo cáo lãi giảm 89 tỷ đồng hay 0,4% sau kiểm toán. Ngoài ra, tổng tài sản của ngân hàng cũng giảm 76 tỷ đồng.

Sự sụt giảm này đến từ việc thu nhập lãi thuần, lãi thuần từ hoạt động dịch vụ, lãi thuần từ hoạt động khác được điều chỉnh. Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh của VietinBank đã giảm 110 tỷ đồng xuống 50.105 tỷ đồng. Chi phí dự phòng rủi ro được giữ nguyên.

Ngân hàng TMCP Việt Á (VietABank - Mã: VAB) ghi nhận lợi nhuận giảm 14 tỷ đồng hay 1,8% sau kiểm toán. Nguyên nhân của sự thay đổi này đến từ việc chi phí dự phòng rủi ro tín dụng của ngân hàng đã tăng thêm 12 tỷ đồng và chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp nhích thêm 2 tỷ đồng.

Ngoài những trường hợp kể trên, một số nhà băng như Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV - Mã: BID), Ngân hàng TMCP Thịnh vượng và Phát triển (PGBank - Mã: PGB) và Ngân hàng TMCP Bảo Việt (BaoViet Bank), Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank - Mã: ABB) và Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB - Mã: VIB) cũng ghi nhận lợi nhuận thay đổi sau kiểm toán.

Tuy nhiên, tỷ trọng hoặc quy mô biến động tại những ngân hàng trên không quá không quá lớn. Ngoài trường hợp điều chỉnh giảm lợi nhuận, cũng có trường hợp lợi nhuận nhích lên sau kiểm toán như tại VIB.

Với chỉ tiêu tổng tài sản, có 12 ngân hàng ghi nhận thay đổi sau kiểm toán. Tuy nhiên, những biến động đều dưới 0,3% tổng tài sản của các ngân hàng.

Số lượng nhà băng báo cáo tổng tài sản tăng sau kiểm toán cũng tương đương với số lượng báo cáo giảm. Tổng cộng, sau kiểm toán, tổng tài sản của 12 ngân hàng trên đã tăng thêm gần 1.000 tỷ đồng.