Chất lượng tài sản ngân hàng cải thiện

‏Một trong những điểm sáng của bức tranh ngành ngân hàng năm qua là xu hướng chất lượng tài sản gia tăng tích cực, “không hoàn toàn bị nhiễu bởi giải ngân tín dụng cao cuối năm”, theo đánh giá của các chuyên gia từ Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam. Hết năm 2024, tỷ lệ nợ xấu (NPL) của các ngân hàng niêm yết đã giảm 1 điểm cơ bản svck xuống còn 1,92%, trong khi tỷ lệ nợ dưới chuẩn giảm rõ rệt hơn (32 điểm cơ bản svck). Tại thời điểm quý IV/2024, nợ xấu phát sinh mới đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều quý. ‏

‏Theo số liệu từ NHNN, tính đến cuối năm 2024, tổng dư nợ nhóm 2 tại các ngân hàng thương mại ước khoảng 211,7 nghìn tỷ, chiếm 1,25% tổng tín dụng và giảm 7% svck. Nợ xấu nội bảng của các ngân hàng thương mại cũng chỉ tăng tương đối khoảng 3,4 svck lên mức 733,9 nghìn tỷ, và chiếm 4,35% tổng dư nợ (giảm 54 điểm cơ bản svck). Nếu loại trừ năm ngân hàng đang trong diện kiểm soát đặc biệt, NPL toàn ngành chỉ ở mức 1,69%. ‏

‏Nhìn sâu hơn vào BCTC các ngân hàng trong hệ thống, có thể thấy xu hướng tỷ lệ nợ xấu quý IV/2024 hạ nhiệt đáng kể so với quý III liền trước cũng như thời điểm đầu năm. ‏

‏Cụ thể, 16/27 ngân hàng niêm yết ghi nhận tỷ lệ nợ xấu tại thời điểm cuối quý IV/2024 giảm so với đầu năm. Một số ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu cải thiện mạnh mẽ trong năm qua có thể kể tới như NCB (tỷ lệ nợ xấu tại thời điểm cuối năm giảm 10,22 điểm % so với đầu năm), VPBank (giảm 0,82 điểm %), TPBank (giảm 0,53 điểm %) hay VietABank (giảm 0,52 điểm %).‏

‏Cùng với tỷ lệ nợ xấu cải thiện, tỷ lệ bao phủ nợ xấu tại các ngân hàng cũng nhích lên phản ánh xu hướng gia tăng bộ đệm dự phòng rủi ro, đặc biệt trong quý IV/2024. Tổng dự phòng trên nợ xấu tại các ngân hàng niêm yết đạt 91,4%, giảm 3,6 điểm % svck nhưng đã ghi nhận tăng 10,6 điểm % so với thời điểm quý II.‏

‏Trong đó, các ngân hàng quốc doanh tiếp tục dẫn đầu với tỷ lệ LLR vượt trội. Ở nhóm các ngân hàng thương mại tư nhân, một số ngân hàng cũng tiếp tục ghi nhận tỷ lệ LLR tăng đáng kể trong quý cuối cùng của năm so với quý liền trước.‏

‏Theo nhận định của các chuyên gia từ chứng khoán MAS, trong số các ngân hàng trong danh mục theo dõi, chỉ còn ACB và STB vẫn có áp lực trích lập tương đối trong thời gian tới khi tỷ lệ của nhóm này đang thấp hơn so với giai đoạn trước đây. Ngoài ra, chi phí tín dụng của VPB vẫn nhiều khả năng duy trì ở mức cao, khi ngân hàng còn dư nợ khoảng 1.000 tỷ đối với trái phiếu đặc biệt (VAMC). ‏

‏Rủi ro ngoại bảng cũng chứng kiến xu hướng giảm đáng kể. Tính đến cuối quý III/2024, có khoảng 126,4 nghìn tỷ dư nợ được tái cơ cấu theo Thông tư 02 và Thông tư 06, tương đương 0,87% dư nợ toàn hệ thống. Tỷ lệ này đang giảm dần theo chia sẻ của các ngân hàng tại kỳ báo cáo kết quả kinh doanh, với đa số ngân hàng ghi nhận tỷ lệ này dưới 0,5% tại thời điểm cuối năm 2024. ‏

‏“Dựa trên cơ sở quá khứ, tỷ lệ phát sinh nợ xấu từ các khoản tái cơ cấu là rất thấp và tỷ trọng hiện tại còn lại không nhiều, vì vậy, áp lực đối với chi phí trích lập sẽ không quá lớn và cũng không quá ảnh hưởng tới thu nhập từ lãi của các ngân hàng như nhiều lo ngại”, các chuyên gia MAS nhận định.‏

‏Nhìn chung, các chuyên gia MAS đánh giá chất lượng tài sản của ngành ngân hàng đã được cải thiện một cách thực chất đi kèm với rủi ro hệ thống giảm đáng kể trong năm qua.

‏'Nợ xấu ngân hàng có thể tăng nhẹ trước khi tiếp tục xu hướng giảm' trong 2025

‏Đa phần các công ty chứng khoán đều nhận định tích cực về triển vọng chất lượng tài sản của ngân hàng trong năm 2025.‏

‏Ở góc nhìn thận trọng, các chuyên gia MAS cho rằng dù tình hình chung đã cải thiện tích cực, tuy nhiên, so với giai đoạn trước 2020, chỉ một số ít ngân hàng có thể đưa các chỉ tiêu chất lượng tài sản về vùng cũ, trong khi tỷ lệ nợ xấu của 27 ngân hàng niêm yết vẫn cao hơn khoảng 42 điểm cơ bản. ‏

‏Nhóm phân tích MAS kỳ vọng trong năm 2025, nợ xấu ngân hàng có thể tăng nhẹ trước khi tiếp tục xu hướng giảm. Theo đó, tỷ lệ nợ xấu dự báo sẽ chỉ cải thiện nhẹ trong giai đoạn nửa sau 2025 dựa trên một số giả định. Thứ nhất, lãi suất cao hơn có thể gia tăng phần nào tốc độ hình thành nợ xấu. Thứ hai, phân khúc ngân hàng doanh nghiệp dự kiến tăng trưởng chậm lại, đặc biệt sau mức mở rộng tín dụng mạnh mẽ trong quý IV/2024, trong khi đó, kỳ vọng đẩy mạnh mảng khách hàng cá nhân trong thời gian tới, vốn có rủi ro nợ xấu cao hơn nhưng trong tầm kiểm soát và lợi suất hấp dẫn, khi nhu cầu mảng này gia tăng trở lại sau 2 năm thấp điểm.‏

‏Trong khi đó, VIS Rating cho rằng bước sang 2025, tỷ lệ hình thành nợ có vấn đề sẽ giảm dần khi khả năng trả nợ của khách hàng cải thiện trong bối cảnh môi trường kinh doanh tốt hơn; các hoạt động đẩy mạnh đầu tư công, dòng vốn FDI ổn định và thặng dư thương mại, cùng những nỗ lực không ngừng của các cơ quan quản lý nhằm giải quyết các vấn đề pháp lý sẽ thúc đẩy hoạt động kinh doanh trong nước và cải thiện dòng tiền hoạt động của doanh nghiệp trong năm 2025. ‏

‏“Chúng tôi kỳ vọng tỷ lệ nợ có vấn đề toàn ngành sẽ giảm xuống 2,2% trong năm 2025 từ mức 2,3% của năm 2024, được dẫn dắt bởi các ngân hàng quốc doanh và một vài ngân hàng lớn có hoạt động cho vay thận trọng và ít cho vay các nhà phát triển bất động sản gặp khó khăn”, báo cáo gần đây của VIS Ratings nhận định. Với việc tỷ lệ hình thành nợ có vấn đề chậm lại, tỷ lệ bao phủ nợ xấu toàn ngành được dự báo sẽ cải thiện.‏

‏Tuy vậy, các chuyên gia VIS Rating cảnh báo một vài ngân hàng nhỏ và vừa vẫn sẽ đối mặt với các vấn đề liên quan khoản vay mua nhà gắn với các dự án mang tính đầu cơ. ‏

‏Cùng đó, rủi ro quản trị có khả năng vẫn sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến chất lượng tài sản của các ngân hàng vì mối liên hệ chặt chẽ với các tập đoàn lớn – chủ yếu trong lĩnh vực bất động sản – làm tăng rủi ro hoạt động và khả năng dễ bị tổn thương hơn cho các ngân hàng khi các tập đoàn này gặp vấn đề.

‏