Mức độ rủi ro của các khoản vay kinh doanh du lịch tiếp tục được nhiều tổ chức tín dụng (TCTD) đánh giá tăng cao thứ 2 chỉ sau khoản vay đầu tư, kinh doanh bất động sản trong 6 tháng đầu năm 2021.

Theo Báo cáo về cuộc điều tra xu hướng tín dụng của các tổ chức tín dụng (TCTD) tháng 6/2021 của Vụ Dự báo Thống kê, Ngân hàng Nhà nước (NHNN), các TCTD nhận định nhu cầu tín dụng tổng thể của khách hàng tăng trong 6 tháng đầu năm 2021 và dự báo tiếp tục tăng trong 6 tháng cuối năm và cả năm 2021 ở tất cả các đối tượng, loại tiền, kỳ hạn và lĩnh vực.

Đánh giá 6 tháng cuối năm 2021, các TCTD dự kiến nới lỏng nhẹ tiêu chuẩn tín dụng tổng thể của đơn vị mình đối với hầu hết các nhóm khách hàng, trong đó, ưu tiên nới lỏng đối với nhóm khách hàng là cá nhân và doanh nghiệp nhỏ và vừa, và áp dụng với hầu hết các lĩnh vực, ngành nghề ưu tiên, trong khi vẫn dự kiến thắt chặt đối với lĩnh vực Đầu tư kinh doanh chứng khoán, Đầu tư kinh doanh bất động sản, Kinh doanh tài chính, ngân hàng và bảo hiểm và Đầu tư, kinh doanh du lịch.

Các TCTD cho biết cơ sở để dự kiến nới lỏng nhẹ tiêu chuẩn tín dụng trong 6 tháng cuối năm 2021 là các yếu tố Triển vọng kinh tế vĩ mô khả quan, chính sách và định hướng của Chính phủ, NHNN cùng với năng lực tài chính của TCTD được cải thiện hơn.

Các điều khoản, điều kiện cho vay nới lỏng hơn đối với lĩnh vực sản xuất kinh doanh trong khi thắt chặt hơn đối với lĩnh vực cho vay đầu tư kinh doanh bất động sản và cho vay kinh doanh chứng khoán trong 6 tháng đầu năm 2021. Trong 6 tháng cuối năm 2021, xu hướng nới lỏng hơn được dự kiến tiếp tục duy trì đối với lĩnh vực cho vay tiêu dùng, giữ ổn định đối với cho vay qua thẻ tín dụng và thắt chặt hơn đối với cho vay bất động sản để ở.

Trên thực tế, nguồn vốn đầu tư dự án của các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực BĐS đều chiếm đa số từ vốn vay ngân hàng. Cập nhật mới nhất vào giữa tháng 4/2021, Ngân hàng nhà nước (NHNN) ước tính đến cuối tháng 3/2021, dư nợ tín dụng đối với lĩnh vực BĐS đạt khoảng 1,85 triệu tỉ đồng, tăng 3% so với tháng 12/2020. NHNN khẳng định trong thời gian tới sẽ kiểm soát chặt tín dụng vào lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như chứng khoán, BĐS.

"Tín dụng đối với một số lĩnh vực đều tăng trưởng khá, nhưng cho vay đối với bất động sản và đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tăng cao hơn so với mức tăng bình quân. Sự sôi động của thị trường bất động sản, chứng khoán là tiềm ẩn rủi ro đối với hoạt động ngân hàng" – Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế Nguyễn Tuấn Anh chia sẻ tại Hội nghị trực tuyến về công tác tín dụng và triển khai thông tư 03 về cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi vay hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi COVID-19 diễn ra vào tháng 4 vừa qua.

Trước đó, tại cuộc họp với NHNN, Thủ tướng cũng đã yêu cầu NHNN phải báo cáo chi tiết về nguồn vốn đổ vào lĩnh vực rủi ro như bất động sản, từ đó phân tích dữ liệu để có biện pháp điều hành tín dụng.

Các chuyên gia cho rằng, các ngân hàng tại Mỹ chỉ cho vay mua đất khi có các công trình xây dựng trên đó, còn tại Việt Nam, vay để mua đất rất thuận lợi, chỉ cần lấy đất đó làm tài sản thế chấp là được vay. Việc chặn dòng tiền vào mua bán đất đai, thổi phồng giá đất đai lên gây ảnh hưởng đến lạm phát là rất cần thiết. 

Theo chuyên gia Tài chính - ngân hàng, TS Nguyễn Trí Hiếu, thời gian vừa qua, tiền vào nhà đất rất nhiều, nhiều ngân hàng cho vay mua đất. Tuy nhiên, vấn đề cơ bản của nền kinh tế không hỗ trợ cho giá đất tăng mạnh. Ông Hiếu cho rằng, các ngân hàng ở Việt Nam “rất mặn mà với đất”. Nếu có khách hàng đến vay mua đất, lấy đất đó làm tài sản thế chấp là ngân hàng cho vay 50-60% giá trị của đất. Nếu phải trả lãi ngân hàng, khách hàng có thể lấy từ nguồn khác để trả chứ không phải lấy từ chính tài sản đó sinh lời. 

Trong khi đó, các chuyên gia về BĐS, tài chính cho rằng con số 1,8 triệu tỉ đồng đổ vào BĐS chưa phản ánh đúng thực tiễn, bởi lẽ một lượng lớn tiền đang đổ vào hoạt động kinh doanh BĐS, mua đi bán lại hiện nay được vay tiêu dùng chứ không phải vay để đầu tư phát triển BĐS. Tiền đổ vào kinh doanh BĐS thì tăng rất mạnh theo chiều hướng tăng của cơn sốt đất, trong khi tiền để phát triển BĐS (nghĩa là vừa tạo ra việc làm cho xã hội, vừa tăng nguồn cung cho thị trường) lại thấp do nhiều vướng mắc từ cơ chế chính sách cũng như từ chính các doanh nghiệp khi không còn khả năng hấp thụ vốn. Do đó, người có tiền gửi tiết kiệm chịu thiệt đơn thiệt kép vì tiền gửi lãi suất thấp trong khi giá BĐS tăng sẽ khiến giá trị thực tế của đồng tiền bị giảm và việc kiềm chế lạm phát trở nên khó khăn hơn.

Nói về việc điều hành tín dụng thời gian tới, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế Nguyễn Tuấn Anh cho hay sẽ bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô, tình hình dịch bệnh trong nước và quốc tế. Tín dụng tăng trưởng theo hướng mở rộng, tập trung cho vay với lĩnh vực ưu tiên, sản xuất kinh doanh góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế. Đồng thời, NHNN sẽ kiểm soát chặt tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như bất động sản, chứng khoán, dự án BOT, BT giao thông và tăng cường quản lý rủi ro cho vay đời sống, tín dụng tiêu dùng. 

Hoa Trần (t/h)

Xem thêm: Phân loại 17 ngân hàng và tổ chức tín dụng có tầm quan trọng năm 2021