Cho vay BĐS là trụ cột chính trong chiến lược mở rộng tín dụng

Báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2025 của ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB ) cho thấy một bức tranh tăng trưởng tín dụng tích cực.

Tại thời điểm kết thúc quý III, dư nợ cho vay tại SHB đạt 607.852 tỷ đồng, tăng hơn 85.000 tỷ tương đương mức tăng 16,3% so với đầu năm (cùng kỳ năm ngoái tăng 9,7%).

Khoảng 2/3 tín dụng tăng thêm (56.500 tỷ đồng) đổ vào lĩnh vực kinh doanh bất động sản, đưa tỷ trọng cho vay kinh doanh BĐS trên tổng dư nợ tại SHB lên hơn 30%. Tín dụng vào lĩnh vực xây dựng cũng tăng mạnh 18.000 tỷ đồng, đưa tỷ trọng cho vay xây dựng trên tổng dư nợ lên gần 13%. 

Ngoài ra, tín dụng vào một số lĩnh vực khác có mức tăng đáng kể, bao gồm vận tải kho bãi (+34%), dịch vụ tài chính (+900%), sản xuất phân phối điện, khí đốt (+22%)... Trong khi đó, một số lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, bán buôn bán lẻ, dịch vụ ăn uống lưu trú... ghi nhận dư nợ giảm.

Nhìn chung, danh mục dư nợ cho vay theo lĩnh vực kinh tế phản ánh khẩu vị rủi ro tương đối cao của SHB với tỷ trọng cho vay lĩnh vực kinh doanh BĐS & xây dựng chiếm khoảng 43% dư nợ tín dụng, thuộc top cao nhất toàn ngành.

Chiến lược mở rộng tín dụng hướng vào các lĩnh vực lợi suất cao tương đồng với lịch sử khẩu vị rủi ro lâu nay của ngân hàng đã giúp bù đắp điểm yếu cố hữu về tỷ lệ CASA, cũng như áp lực chi phí vốn. 

Tính đến hết quý III/2025, tỷ lệ CASA của SHB đã giảm xuống 6,98% và thuộc nhóm nhà băng có CASA thấp trong ngành. Việc không sở hữu lợi thế vốn rẻ khiến cho chi phí huy động vốn (CoF - LTM) của SHB tại cuối quý III tăng lên 4,98%. Để so sánh, một số ngân hàng có quy mô gần tương tự nhưng sở hữu lợi thế về CASA cho thấy CoF thấp hơn tương đối, chẳng hạn Techcombank (CoF ~ 3,3%), MB (~3,3%), ACB (~ 3,9%)..

Trong khi chi phí vốn ở mức cao, tập trung cho vay các phân khúc lợi suất cao trở thành một trong những "cứu cánh" cho NIM của SHB, bên cạnh việc duy trì tỷ trọng cho vay dài hạn ở mức cao (36,5%).

Tại thời điểm cuối quý III/2025, NIM (LTM) của SHB đạt 3,94% (so với mức 3,2% của ACB hay 3,7% của Techcombank...). SHB cũng là một trong những nhà băng có Tỷ suất sinh lời trên tài sản có sinh lãi (YEOA-LTM) thuộc top cao nhất ngành (8,9%).

Thu nhập lãi thuần tăng mạnh nhờ NIM phục hồi, cùng với kết quả tích cực của nguồn thu ngoài lãi nhờ sự cải thiện ở tất cả các lĩnh vực dịch vụ, kinh doanh ngoại hối, kinh doanh chứng khoán và thu nhập khác từ xử lý nợ xấu... đã giúp SHB ghi nhận lợi nhuận trước thuế hợp nhất 9 tháng đầu năm 2025 đạt gần 12.235 tỷ đồng, tăng 35% so với cùng kỳ và hoàn thành 84% kế hoạch lợi nhuận năm.

Áp lực giảm chất lượng tài sản

Khẩu vị rủi ro tương đối cao một mặt mang đến cho SHB tỷ suất lợi nhuận cao, nhưng mặt khác cũng tiềm ẩn áp lực lên chất lượng tài sản ngân hàng.

Dù vậy, liên quan đến tỷ trọng cho vay BĐS cao trong tổng tín dụng, ban lãnh đạo SHB hồi đầu năm nay khẳng định trước cổ đông rằng tỷ lệ nợ xấu BĐS tại ngân hàng là rất thấp, chỉ chiếm khoảng 0,5% dư nợ BĐS và khoảng 0,1% trên tổng dư nợ toàn ngân hàng.

Một điều đáng chú ý khác trong danh mục dư nợ của SHB là cho vay hoạt động Sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hòa không khí... chiếm tỷ trọng đáng kể (khoảng 4-7% tổng dư nợ kể từ 2015 đến nay).

Tính đến 30/9/2025, dư nợ cho vay sản xuất và phân phối điện, khí đốt... tại SHB là 24.800 tỷ đồng, tăng 22% so với đầu năm và chiếm hơn 4% tổng dư nợ. Tỷ trọng này cao tương đối so với một số ngân hàng có quy mô cho vay tương tự (chẳng hạn tại Techcombank, cho vay Sản xuất và phân phối điện, khí đốt... chỉ xấp xỉ 0,3-0,5% tổng dư nợ, tại VPBank là khoảng 0,1%, tại Sacombank và HDBank khoảng 1-1,5%...).

Liên quan đến các khoản cho vay sản xuất và phân phối điện, khí đốt... tại SHB, Kết luận thanh tra việc chấp hành CSPL về phát hành TPDN riêng lẻ và sử dụng nguồn tiền từ TPDN riêng lẻ (giai đoạn 1/1/2015 đến 30/6/2023) mà Thanh tra Chính phủ công bố gần đây đã đề cập đến 2 khoản tín dụng trị giá gần 900 tỷ đồng mà SHB cho vay tại 2 công ty năng lượng trong hệ sinh thái Tập đoàn T&T là Điện gió Phước Hữu Duyên Hải 1 và Phong Điện Yang Trung. 

Theo KLTT, năm 2021, 2 công ty trên đã phát hành 22 mã TPDN tổng trị giá 2.050 tỷ đồng cho nhà đầu tư là ngân hàng SHB và sau đó dùng chính một phần số tiền thu được từ phát hành TP để trả khoản nợ vay nói trên tại SHB - điều này trái với quy định tại TT15/2018 rằng TCTD không được mua TPDN trong trường hợp TPDN phát hành trong đó có mục đích cơ cấu lại khoản nợ của chính DN phát hành. 

Về diễn biến chất lượng tài sản, tại thời điểm 30/9/2025, tỷ lệ nợ xấu tại SHB là 3,06%, tăng từ mức 2,88% hồi đầu năm, chủ yếu do mức tăng gần 150% của dư nợ nhóm 4. Điều này đặt ra thách thức lớn cho mục tiêu mà ban lãnh đạo ngân hàng đặt ra tại Đại hội đồng cổ đông thường niên hồi đầu năm nay là kiểm soát chặt chẽ tỷ lệ nợ xấu dưới 2%. 

Một điểm tích cực là nợ nhóm 2 đang có dấu hiệu giảm đáng kể cả về số dư và tỷ trọng, phản ánh kỳ vọng áp lực hình thành nợ xấu giảm dần trong các quý tiếp theo.

Trong khi đó, tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR) tại thời điểm kết thúc quý III giảm nhẹ so với đầu năm, đạt khoảng 57%. 

Theo lý giải của ban lãnh đạo ngân hàng, SHB duy trì tỷ lệ LLR tuy không cao nhưng an toàn, bởi tính đến cuối năm 2024, tổng giá trị tài sản đảm bảo tại nhà băng này là khoảng hơn 1,2 triệu tỷ, hơn gấp đôi tổng dư nợ. Do vậy, một khi xảy ra nợ xấu, ban lãnh đạo tin tưởng giá trị tài sản đảm bảo có thể bù đắp phần lớn.