Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng vẫn gặp khó trong khâu giải ngân

Tại Hội nghị công bố quyết định kiện toàn Ban Chỉ đạo và phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo chiều 22/9, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Ngọc Cảnh cho biết, hiện Ngân hàng Nhà nước đang triển khai gói cho vay nhà ở xã hội theo Nghị quyết 33/NQ-CP với quy mô 145.000 tỷ đồng đến năm 2030.

Đặc biệt, theo cơ chế mới, các khoản vay này không tính vào chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng hằng năm, đồng thời ưu tiên người dưới 35 tuổi. Lãi suất cũng giảm mạnh: từ 8,7%/năm với chủ đầu tư và 8,2%/năm với người mua nhà, hiện còn 6,4% và 5,9%/năm, tạo điều kiện tiếp cận dễ dàng hơn.

Kết quả bước đầu, 26/34 tỉnh/thành phố đã công bố danh mục khoảng 108 dự án tham gia. Các ngân hàng cam kết cấp tín dụng 8.600 tỷ đồng, trong đó doanh số cho vay đã đạt 4.578 tỷ đồng (3.858 tỷ cho chủ đầu tư, 720 tỷ cho người mua).

Phó Thống đốc Nguyễn Ngọc Cảnh chỉ ra, việc triển khai chương trình nhà ở xã hội vẫn gặp khó khăn ở ba điểm lớn:

Nhu cầu thực tế của người dân: nhiều lao động trong khu công nghiệp có xu hướng thuê nhà thay vì mua, trong khi quy định hạn chế bán lại trong 5 năm khiến việc chuyển đổi nhu cầu gặp nhiều rào cản;

Pháp nhân để giải ngân: ngân hàng cần cơ chế pháp lý rõ ràng khi cho vay thông qua chủ đầu tư các khu công nghiệp, từ đó mới có thể triển khai vốn đến người thuê hoặc người mua nhà;

Quỹ đất sạch: nhiều địa phương chưa chuẩn bị kịp thời để bàn giao đất cho doanh nghiệp, khiến tiến độ dự án chậm, kéo theo vốn tín dụng khó giải ngân an toàn;

Ông nhấn mạnh, nếu cả ba yếu tố này được xử lý đồng bộ thì chương trình nhà ở xã hội sẽ được thúc đẩy hiệu quả hơn, đáp ứng nhu cầu của người thu nhập thấp và công nhân.

Thị trường nhà ở xã hội sẽ "bùng nổ" trong những năm tới

Tại Hội nghị, ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) nhìn nhận thị trường bất động sản hôm nay đã rất khác so với một năm trước. Khi đó, nhiều dự án gần như "đóng băng", ngân hàng rơi vào thế bị động, chỉ chờ nợ đến hạn. Nhưng nhờ những bước đi quyết liệt của Chính phủ, bất động sản đã khởi sắc trở lại, kéo theo hệ thống ngân hàng thoát dần nguy cơ nợ xấu và có thêm niềm tin vào sự phục hồi. "So với một năm trước, thị trường đã tưng bừng hơn rất nhiều. Điều này cho thấy chúng ta đã đi qua giai đoạn khó khăn nhất", ông nhấn mạnh.

Theo ông Vinh, giá bất động sản hiện nay là kết quả của nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là mặt bằng giá đất. Nhiều năm qua, ngân sách địa phương được bổ sung nhờ tăng giá đất, nhưng điều đó cũng đẩy chi phí nhà ở lên cao. Khi cộng thêm giá vật liệu và chi phí vốn, bức tranh chung trở nên nặng nề. "Nếu muốn kéo giá xuống, cần một chính sách đất đai tổng thể và quyết liệt hơn. Chỉ có tăng nguồn cung thì thị trường mới tự điều chỉnh", ông phân tích.

Đề cập đến lãi suất, ông Vinh thẳng thắn: "Tôi đã làm ngân hàng 26 năm, chưa bao giờ thấy lãi suất thấp như bây giờ". Ông cho rằng lãi suất là thuận lợi lớn cho cả doanh nghiệp và người dân, nhưng không phải là chiếc "đũa thần". Vấn đề cốt lõi nằm ở thủ tục. Nếu một dự án triển khai trong sáu tháng, doanh nghiệp sẽ không quá bận tâm lãi suất là 7% hay 10%. Nhưng nếu bị treo nhiều năm, "lãi mẹ đẻ lãi con" thì dù lãi suất giảm đến đâu cũng không cứu nổi.

Với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội, Tổng Giám đốc VPBank tin rằng quý IV năm nay và năm 2026 sẽ là thời điểm giải ngân mạnh mẽ. Ông cũng đồng tình với phương án giao trực tiếp cho các doanh nghiệp bất động sản uy tín triển khai nhà ở xã hội với giá hợp lý. Nhà nước khi đó chỉ cần kiểm soát mục tiêu và ưu đãi đúng địa chỉ, còn doanh nghiệp có thể làm nhanh, làm hiệu quả. "Làm nhà ở xã hội không phải để kinh doanh có lãi, mà là trách nhiệm xã hội. Doanh nghiệp sẵn sàng chấp nhận phần thiệt để bù từ lĩnh vực khác", ông khẳng định.

Ở góc độ Hiệp hội, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM, nhấn mạnh rằng thị trường bất động sản đã bước vào chu kỳ phục hồi và tăng trưởng trở lại từ quý I/2024: "Xu thế này không đảo ngược, cho nên chúng ta có niềm tin".

Theo báo cáo Bộ Xây dựng, hiện có 692 dự án nhà ở xã hội đang triển khai với hơn 600.000 căn hộ. Ông Châu cho biết: "Nói như ngân hàng VPBank là sẽ có sự bùng nổ về nhà ở xã hội trong những năm tới". Tuy nhiên, để đạt mục tiêu 1 triệu căn nhà ở xã hội, vẫn cần bổ sung hơn 300.000 căn nữa, ông Châu cho rằng đây là nền tảng để tạo nên "làn sóng" nguồn cung trong những năm tới, đồng thời góp phần giải quyết nhu cầu an cư cho nhóm thu nhập trung bình và thấp.

Một trong những công cụ quan trọng là gói tín dụng 145.000 tỷ đồng của 9 ngân hàng thương mại. Ông Châu nhấn mạnh đây là gói tín dụng thương mại tự nguyện, không phải gói ưu đãi, trong đó Vietcombank góp 30.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, gói này chưa giải ngân được do vướng mắc pháp lý của các dự án. Ông bày tỏ niềm tin rằng với các nghị quyết đặc thù, nghị quyết thí điểm và sửa đổi luật sắp ban hành, "tới đây sẽ giải ngân được gói 145.000 tỷ đồng này".

Một nội dung đáng chú ý là việc sửa đổi Nghị định 100 về nhà ở xã hội. Ông Châu cho biết, Bộ Xây dựng đã đề xuất điều chỉnh tiêu chí thu nhập: 20 triệu đồng/tháng cho một cá nhân, 40 triệu đồng cho vợ chồng, và 30 triệu đồng cho cá nhân nuôi con dưới 18 tuổi. "Chúng tôi rất tán thành đề xuất này", ông khẳng định.

Về lãi suất vay, ông đề nghị quay lại mức 4,8%/năm, từng được Thủ tướng phê duyệt giai đoạn 2021 – 7/2024. Hiện Ngân hàng Chính sách xã hội đang áp mức 6,6%, cao hơn cả lãi suất thương mại mà một số ngân hàng như Vietcombank đang áp dụng (5,9 – 6,1%). "Chúng tôi đề nghị Thủ tướng cho ký lại mức 4,8%, riêng Hà Nội và TP.HCM có thể quy định khung cao hơn phù hợp với đặc thù", ông nhấn mạnh.

Dư nợ cho vay bất động sản tăng nhưng nợ xấu được kiểm soát

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định chủ trương rất rõ của Đảng, Nhà nước: Dứt khoát không hy sinh công bằng, tiến bộ và an sinh xã hội để chạy theo tăng trưởng đơn thuần; bảo đảm quyền có chỗ ở của công dân với tinh thần "an cư lạc nghiệp"; mục tiêu lớn nhất của Đảng, Nhà nước ta là giành được độc lập, tự do cho dân tộc và nâng cao đời sống tinh thần, vật chất của người dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Thủ tướng nêu rõ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết tâm xây dựng, phát triển thị trường bất động sản ổn định, an toàn, lành mạnh, công khai, minh bạch, tuân thủ các quy luật của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước. Phải chỉ rõ vướng cái gì, vướng ở đâu, vướng đến đâu, trách nhiệm của ai, cấp nào, Thủ tướng phát biểu.

Theo Thủ tướng, thực hiện tốt các chính sách nhà ở và phát triển thị trường bất động sản sẽ góp phần phát triển đất nước nhanh và bền vững, thúc đẩy tăng trưởng cao, kiểm soát được lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; góp phần phát triển đô thị và nông thôn văn minh, hiện đại.

Muốn thực hiện mục tiêu này, các chủ thể liên quan phải chung sức đồng lòng với Chính phủ, phát huy những điểm đã làm tốt, phát hiện, tháo gỡ kịp thời, nhanh, linh hoạt, hiệu quả các khó khăn, vướng mắc.

Người đứng đầu Chính phủ cho biết, để góp phần tháo gỡ khó khăn, phát triển thị trường bất động sản, các đột phá về thể chế và hạ tầng đã, đang và sẽ được đẩy mạnh.

Vừa qua, việc tháo gỡ pháp lý đã được triển khai rất tích cực. Tổng Bí thư Tô Lâm đã có nhiều chỉ đạo quan trọng về hoàn thiện thể chế, pháp luật, trong đó có một số nội dung liên quan thị trường bất động sản, chính sách nhà ở. Thủ tướng cho biết, tinh thần là sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền để tiếp tục ban hành văn bản phù hợp để tháo gỡ; đồng thời đã và đang sửa đổi các luật liên quan. Song song với đó, đẩy mạnh phát triển hạ tầng chiến lược để góp phần giảm chi phí đầu vào cho lĩnh vực bất động sản, giảm giá thành, tăng sức cạnh tranh, tăng khả năng tiếp cận của người dân với nhà ở.

Thủ tướng cho biết những nỗ lực nói trên đã đạt những kết quả tích cực. Thị trường bất động sản đang phục hồi tích cực; góp phần hỗ trợ ngân hàng thoát nợ xấu (theo báo cáo của NHNN, dư nợ cho vay bất động sản tăng nhưng đúng hướng, kiểm soát được nợ xấu; điều này sẽ góp phần thúc đẩy thị trường trong thời gian tới đây vì cần có độ trễ), các dự án được tháo gỡ đã phục hồi, tăng trưởng trở lại; nhà ở xã hội chuyển biến rất tích cực. Đáng lưu ý là bất động sản công nghiệp, logistics phát triển tốt.

Việc tích cực tháo gỡ khó khăn về thể chế, cơ chế, chính sách giúp thị trường này phát triển lành mạnh, an toàn, đột phá nhưng bình đẳng, hiệu quả, góp phần cải thiện chỗ ở cho người dân.