Tiến độ hoàn thành chỉ tiêu nhà ở xã hội của các địa phương

Đầu năm nay, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã giao chỉ tiêu cụ thể về số căn nhà ở xã hội  cho từng địa phương. Sau khi tiến hành sáp nhập và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ 1/7, việc phát triển nhà ở xã hội đang được tăng tốc.

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Xây dựng, đến nay cả nước mới có 692 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai, quy mô hơn 633.000 căn. Tính chung, số lượng dự án đã hoàn thành, khởi công, chấp thuận chủ trương đầu tư đến nay đạt gần 60% chỉ tiêu đặt ra của đề án.

Trong 9 tháng đầu năm, cả nước đã hoàn thành hơn 43.600 căn, đạt gần 44% kế hoạch. Dự kiến cả năm nay, việc thực hiện đạt 83% kế hoạch.

Loạt địa phương công bố khả năng vượt 100% kế hoạch năm đang đóng vai “máy kéo” cho thị trường nhà ở xã hội có thể kể đến: Nghệ An chỉ tiêu 1.420 căn, đã hoàn thành 2.381 căn, đang đầu tư 4.367 căn, dự kiến cả năm 2.456 căn (173%).

Phú Thọ chỉ tiêu 2.330 căn, đã hoàn thành 1.059 căn, đang đầu tư 9.302 căn, dự kiến 2.913 căn (125%).

Hưng Yên chỉ tiêu 2.250 căn, đã hoàn thành 649 căn, đang đầu tư 2.505 căn, dự kiến 2.550 căn (113%).

Thái Nguyên chỉ tiêu 1.084 căn, đã hoàn thành 493 căn, đang đầu tư 1.135 căn, dự kiến 1.152 căn (106%).

Tây Ninh chỉ tiêu 3.743 căn, đã hoàn thành 3.300 căn, đang đầu tư 11.975 căn, dự kiến 3.986 căn (106%).

Quảng Ninh chỉ tiêu 2.201 căn, đã hoàn thành 1.738 căn, đang đầu tư 928 căn, dự kiến 2.268 căn (103%).

Bắc Ninh chỉ tiêu 15.929 căn, đã hoàn thành 8.919 căn, đang đầu tư 14.693 căn, dự kiến 16.285 căn (102%).

Hải Phòng chỉ tiêu 10.694 căn, đã hoàn thành 5.496 căn, đang đầu tư 6.765 căn, dự kiến 10.785 căn (101%).

Tuyên Quang chỉ tiêu 146 căn, đã hoàn thành 0 căn, đang đầu tư 146 căn, dự kiến 146 căn (100%).

Cà Mau chỉ tiêu 601 căn, đã hoàn thành 473 căn, đang đầu tư 1.764 căn, dự kiến 601 căn (100%).

TP Huế chỉ tiêu 1.200 căn, đã hoàn thành 0 căn, đang đầu tư 3.001 căn, dự kiến 1.443 căn (120%).

Trong khi đó, TP Hà Nội chỉ tiêu 4.670 căn, đã hoàn thành 2.060 căn, đang đầu tư 5.446 căn, dự kiến 3.160 căn (68%, còn thiếu 1.510 căn).

Đà Nẵng chỉ tiêu 2.676 căn, đã hoàn thành 937 căn, đang đầu tư 5.344 căn, dự kiến 1.807 căn (68%, còn thiếu 869 căn).

TP HCM chỉ tiêu 13.040 căn, đã hoàn thành 4.277 căn, đang đầu tư 13.936 căn, dự kiến 6.902 căn (53%, còn thiếu 6.138 căn).

Khánh Hòa chỉ tiêu 2.846 căn, đã hoàn thành 194 căn, đang đầu tư 5.047 căn, dự kiến 1.404 căn (49%, còn thiếu 1.442 căn).

Vĩnh Long chỉ tiêu 2.415 căn, đã hoàn thành 100 căn, đang đầu tư 1.310 căn, dự kiến 1.199 căn (49%, còn thiếu 1.216 căn).

Quảng Ngãi chỉ tiêu 240 căn, đã hoàn thành 48 căn, đang đầu tư 144 căn, dự kiến 144 căn (60%).

Đắk Lắk chỉ tiêu 2.255 căn, đã hoàn thành 136 căn, đang đầu tư 1.212 căn, dự kiến 1.348 căn (60%, còn thiếu 907 căn).

Đồng Tháp chỉ tiêu 1.474 căn, đã hoàn thành 563 căn, đang đầu tư 1.335 căn, dự kiến 863 căn (58,5%, còn thiếu 611 căn).

Lạng Sơn chỉ tiêu 796 căn, đã hoàn thành 212 căn, đang đầu tư 160 căn, dự kiến 212 căn (27%, còn thiếu 584 căn).

Quảng Trị chỉ tiêu 442 căn, đã hoàn thành 142 căn, đang đầu tư 2.412 căn, dự kiến 142 căn (32%, còn thiếu 300 căn).

Thanh Hóa chỉ tiêu 5.249 căn, đã hoàn thành 977 căn, đang đầu tư 5.501 căn, dự kiến 1.764 căn (34%, còn thiếu 3.485 căn).

Gia Lai chỉ tiêu 4.132 căn, đã hoàn thành 742 căn, đang đầu tư 3.390 căn, dự kiến 742 căn (18%, còn thiếu 3.390 căn).

Lâm Đồng chỉ tiêu 4.865 căn, đã hoàn thành 986 căn, đang đầu tư 5.964 căn, dự kiến 986 căn (20%, còn thiếu 3.879 căn).

Sơn La chỉ tiêu 100 căn, đã hoàn thành 0 căn, đang đầu tư 0 căn, dự kiến 0 căn (0%, còn thiếu 100 căn).

Hà Tĩnh chỉ tiêu 200 căn, đã hoàn thành 0 căn, đang đầu tư 500 căn, dự kiến 0 căn (0%, còn thiếu 200 căn).

Cần thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội

Mới đây, Viện Nghiên cứu và Đánh giá thị trường Bất động sản Việt Nam (VARS IRE) nhận xét, sau giai đoạn sụt giảm mạnh, nguồn cung bất động sản đang dần phục hồi trong 2 năm gần đây. Tuy nhiên, cơ cấu nguồn cung lại ngày càng mất cân đối. Phân khúc nhà ở phù hợp với đại bộ phận người dân-bao gồm căn hộ bình dân (dưới 25 triệu đồng/m2) và trung cấp (25-50 triệu đồng/m2) - liên tục giảm.

Theo đánh giá của VARS IRE, những vấn đề chính cần tập trung xử lý để tăng tốc triển khai Đề án "1 triệu căn nhà ở xã hội". Đầu tiên phải “điểm mặt chỉ tên” ngay bất cập trong bố trí quỹ đất. Bởi dù quy định pháp luật đã yêu cầu các khu đô thị, dự án nhà ở thương mại quy mô từ 2 ha trở lên phải bố trí ít nhất 20% diện tích đất cho nhà ở xã hội, nhưng nhiều địa phương vẫn chưa thực hiện nghiêm túc. Một số nơi bố trí quỹ đất tại vị trí không thuận tiện, thiếu hạ tầng kết nối, khiến dự án nhà ở xã hội kém hấp dẫn, khó triển khai.

Do đó VARS IRE kiến nghị cần siết chặt trách nhiệm của các địa phương, đồng thời rà soát toàn bộ các dự án đã được giao đất, làm rõ việc thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội. Trường hợp chủ đầu tư nộp tiền thay thế nghĩa vụ bố trí quỹ đất, cần công khai minh bạch việc sử dụng số tiền đó. Nếu hoán đổi quỹ đất tại vị trí khác, cần kiểm tra tính hiệu quả và khả năng triển khai thực tế.

Bên cạnh đó, VARS IRE cho rằng đánh giá nhu cầu nhà ở xã hội chưa sát thực tế dẫn đến nghịch lý đang diễn ra là tình trạng "vừa thiếu, vừa ế." Trong khi hàng triệu người dân có nhu cầu bức thiết về nhà ở, nhiều dự án nhà ở xã hội vẫn mở bán chậm, thậm chí thừa căn hộ không có người mua. Nguyên nhân là do việc khảo sát, đánh giá nhu cầu còn thiếu chính xác, dẫn đến kế hoạch triển khai không phù hợp.

Để khắc phục, VARS IRE đề xuất sử dụng đơn vị nghiên cứu thị trường độc lập để khảo sát nhu cầu nhà ở tại các địa phương, nhằm đảm bảo căn cứ khoa học và khách quan trong công tác quy hoạch và phê duyệt dự án.

Thêm một bất cập khác được “điểm danh” chính là tình trạng đầu cơ và chuyển nhượng sai quy định. Một số người dân được mua nhà ở xã hội nhưng không có nhu cầu thực sự, sau đó tìm cách chuyển nhượng trái quy định, gây méo mó thị trường và làm mất đi tính công bằng của chính sách...

Từ thực tế đó, VARS IRE kiến nghị cần tăng cường thanh tra, kiểm tra các dự án nhà ở xã hội, xử lý nghiêm doanh nghiệp bán sai đối tượng và người dân vi phạm quy định chuyển nhượng. Đặc biệt, đề xuất sau thời hạn 5 năm sở hữu, nếu chủ nhà ở xã hội có nhu cầu chuyển nhượng, cần ưu tiên chuyển nhượng cho đối tượng đủ điều kiện theo chính sách hiện hành. Trong trường hợp chuyển nhượng cho người ngoài diện chính sách, phải hoàn trả lại toàn bộ ưu đãi đã được hưởng khi mua nhà ở xã hội.

Trong cuộc họp ngày 22/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu 11 nhóm nhiệm vụ, giải pháp quan trọng để hướng tới mục tiêu tăng nguồn cung, giảm chi phí, phấn đấu để giá nhà thương mại ở mức hợp lý, người dân có điều kiện tiếp cận nhà ở.

Một trong các giải pháp được đề cập để kéo giảm giá bất động sản, tăng nguồn cung là thông qua giải quyết các dự án tồn đọng, thúc đẩy nhà ở xã hội…

Phát triển nhà ở xã hội là chủ trương lớn, đã được Chính phủ thông qua đề án phát triển hơn 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030. Các luật mới liên quan đến thị trường bất động sản như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật kinh doanh Bất động sản mới có hiệu lực cũng đã dần cởi bỏ những nút thắt cho các đơn vị phát triển nhà ở xã hội.

Đến nay, Chính phủ đã ban hành 2 Nghị quyết; 12 chỉ thị, quyết định, công điện và tổ chức 2 hội nghị thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội; trình Quốc hội ban hành Nghị quyết tháo gỡ khó khăn, điểm nghẽn về thể chế phát triển nhà ở xã hội, đồng thời ban hành Nghị quyết của Chính phủ quy định chi tiết thực hiện Nghị quyết của Quốc hội.