‏Tiền gửi của các tổ chức kinh tế giảm 3,04% so với cuối năm 2024 (tương ứng giảm 233.000 tỷ) đã khiến tổng huy động vốn của ngân hàng sụt giảm, trong khi tiền gửi dân cư vẫn duy trì đà tăng với mức tăng 1,74% (tương ứng tăng 123.000 tỷ).‏

‏Trước đó, trong tháng cuối năm 2024, tiền gửi của dân cư tăng 65.000 tỷ đồng và tiền gửi tổ chức tăng gần 400.000 tỷ đồng so với tháng liền trước. Như vậy, sau 5 tháng tăng liên tiếp, tiền gửi từ các tổ chức kinh tế ghi nhận mức sụt giảm đáng kể trong tháng 1/2025, dù các ngân hàng đang nỗ lực huy động vốn để chuẩn bị nguồn cho mục tiêu tăng trưởng tín dụng cao của năm 2025.‏

‏Số liệu từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cũng cho thấy, tại thời điểm ngày 25/3/2025, huy động vốn của các tổ chức tín dụng tăng 1,36% trong khi tín dụng toàn nền kinh tế tăng 2,49%. Tại thời điểm 25/3/2025, chênh lệch giữa huy động và cho vay của hệ thống ngân hàng ước tính khoảng 1,1 triệu tỷ đồng, tạo thêm áp lực cho hệ thống ngân hàng trong đáp ứng mục tiêu tăng trưởng nhanh giai đoạn tới.‏

‏Từ cuối tháng 2/2025, sau khi Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo và NHNN có định hướng giảm lãi suất huy động, hầu hết các ngân hàng thương mại trong hệ thống đã điều chỉnh giảm lãi tiền gửi. Nhiều ngân hàng điều chỉnh giảm lãi nhiều lần, như Eximbank, Kienlongbank, NCB, Nam A Bank… Mức giảm từ 0,1-1,05% đối với nhiều kỳ hạn. ‏

‏Tại thời điểm giữa tháng 4, thống kê của MBS cho thấy ở nhóm NHTM quốc doanh, trung bình lãi suất kỳ hạn ngắn đã giảm khoảng 0,07% so với cuối tháng 2, trong khi trung bình lãi suất kỳ hạn 12 tháng vẫn giữ nguyên ở mức 4,7%. Còn ở nhóm NHTM tư nhân, trung bình lãi suất kỳ hạn ngắn đã giảm khoảng 0,07%, và trung bình lãi suất kỳ hạn 12 tháng đã giảm 0,09% về mức 4,96%. Qua đó tạo điều kiện cho mặt bằng lãi suất cho vay giảm giúp hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Theo Vụ trưởng vụ Chính sách tiền tệ NHNN, mặt bằng lãi suất cho vay đã giảm 0,6% trong 3 tháng đầu năm. ‏

‏Trong khi lãi suất huy động có xu hướng hạ nhiệt, một số kênh đầu tư như bất động sản, vàng và chứng khoán… lại thu hút nhà đầu tư. Đây được xem là một trong những nguyên nhân khiến ‏‏tăng trưởng huy động không theo kịp cho vay.‏

‏Áp lực cạnh tranh vốn có thể đẩy lãi suất huy động nhích tăng nhẹ‏

‏Trong một hội thảo gần đây, nhóm nghiên cứu BIDV và ADB ‏‏đưa ra dự báo tăng trưởng huy động vốn năm 2025 ở mức khoảng 12-13%; trong khi tăng trưởng tín dụng khoảng 14-15%.‏

‏Việc tín dụng tăng nhanh ngay từ quý I cùng với mục tiêu tăng trưởng tín dụng cao trong cả năm khiến nhu cầu huy động vốn tại các TCTD ở mức cao. Trong bối cảnh đó, các ngân hàng vẫn phải duy trì mức lãi suất huy động tương đối ổn định để thu hút tiền gửi.‏

‏Thực tế, khoảng 1 tuần gần đây, một số ngân hàng có tín hiệu ‘rục rịch’ tăng lãi suất huy động với mức tăng nhẹ, tập trung ở các kỳ hạn ngắn. Diễn biến này phần nào phản ánh áp lực cạnh tranh vốn quay trở lại, đặc biệt tại các ngân hàng vừa và nhỏ, trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng khởi sắc và nhiều nhà băng đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng cao trong năm nay.‏

‏Mặc dù vậy, các chuyên gia đánh giá việc lãi suất nhích nhẹ tại một số ngân hàng trong những ngày gần đây mang tính chất điều chỉnh kỹ thuật hơn là dấu hiệu của một chu kỳ tăng mới. K‏‏ết quả điều tra xu hướng kinh doanh thực hiện bởi NHNN hồi đầu tháng 4 cũng cho thấy các TCTD dự báo mặt bằng lãi suất huy động vốn bình quân toàn hệ thống duy trì ổn định trong quý II và chỉ tăng nhẹ 0,02% đối với các kỳ hạn trên 6 tháng, tăng 0,17% với các kỳ hạn từ 6 tháng trở xuống trong cả năm 2025. ‏

‏Tại một hội thảo hồi cuối tháng 2/2025, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú thừa nhận ngành ngân hàng hiện cho vay ra nền kinh tế nhiều hơn số dư huy động. Huy động được 9 đồng nhưng ngành ngân hàng cho vay 10 đồng. Phần thiếu hụt còn lại, ngân hàng phải sử dụng cả vốn tự có và vốn tái cấp từ NHNN. Do đó, trong năm nay, việc hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên là nhiệm vụ nặng nề với ngành ngân hàng.‏

‏Theo đại diện NHNN, quy mô GDP toàn nền kinh tế là 12 triệu tỷ đồng trong khi dư nợ tín dụng đạt gần 16 triệu tỷ đồng, tương đương 135% GDP. "Từ góc độ vĩ mô, đây là bài toán mà chúng tôi lo lắng nhưng vẫn phải cố gắng, theo quyết tâm chính trị của Đảng, Chính phủ và các cấp", ông Tú khẳng định.‏

‏Trong bối cảnh tăng trưởng huy động chậm hơn tăng trưởng tín dụng, Phó Thống đốc cho hay NHNN sẽ sử dụng các công cụ để hỗ trợ thanh khoản cho các ngân hàng, tạo điều kiện cung ứng vốn tín dụng hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, tiếp tục tập trung vốn vào các lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt có các chính sách thúc đẩy mạnh mẽ cho tín dụng tiêu dùng.‏

‏Ngoài hỗ trợ thanh khoản, NHNN cũng sẽ ổn định lãi suất điều hành để tạo điều kiện cho các ngân hàng giảm thêm lãi suất cho vay, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.‏