Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu sự cần thiết của gói hỗ trợ hồi phục kinh tế trị giá 800.000 tỷ đồng
Theo đó nguồn lực huy động cho chương trình hồi phục kinh tế nàybao gồm: ngân sách nhà nước, chủ yếu là nguồn tiết kiệm chi thường xuyên; nguồn phát hành trái phiếu chính phủ; các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách và quỹ dự trữ ngoại hối trong trường hợp cần thiết; nguồn vay các định chế tài chính quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Phát triển châu Á…
Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế giai đoạn 2022-2023 bao gồm 4 thành phần, gồm: Chương trình tổng thể mở cửa nền kinh tế gắn với phòng, chống dịch bệnh COVID-19; Chương trình an sinh xã hội và việc làm; Chương trình phục hồi DN, hợp tác xã, hộ kinh doanh; Chương trình phát triển kết cấu hạ tầng, khơi thông nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư giải trình rằng dịch bệnh COVID-19 kéo dài, tác động nặng nề, toàn diện đến hầu hết các quốc gia trên thế giới. Các nước đã triển khai nhiều gói hỗ trợ quy mô lớn như Mỹ là 27,9% GDP, Nhật Bản 44,8% GDP, Thái Lan 15,6% GDP, Malaysia 8,8% GDP, Trung Quốc 6,1% GDP. Những gói hỗ trợ đó chưa từng có tiền lệ, chấp nhận tăng trần nợ công, nợ Chính phủ…
Sở dĩ nhiều nước mạnh tay như vậy để có nguồn lực hiện thực hóa phòng, chống dịch bệnh, chống suy thoái, phục hồi kinh tế, đồng thời tận dụng cơ hội để giải quyết những hạn chế, thách thức, cơ cấu lại nền kinh tế và phát triển các động lực tăng trưởng mới.
Tình hình trong nước, dù Chính phủ đã rất cố gắng, nỗ lực huy động mọi nguồn lực hỗ trợ người dân, doanh nghiệp (DN) vượt qua khó khăn của dịch bệnh nhưng quy mô các chính sách hỗ trợ chưa đủ lớn. Năm 2021 ước khoảng 10,5 tỷ USD, tương đương 2,85% GDP, chủ yếu tác động về phía cung, chưa thực sự hỗ trợ mạnh mẽ cho người dân, DN; chưa có giải pháp tổng thể cùng với nguồn lực để thúc đẩy phục hồi đồng bộ cả về phía cung và cầu của nền kinh tế.
Bộ cho rằng không sớm ban hành chính sách hỗ trợ kịp thời với quy mô đủ lớn, thời gian đủ dài, phạm vi đủ rộng, nền kinh tế không thể sớm phục hồi và tăng trưởng, sẽ tác động đến ngân sách nhà nước, thị trường tài chính, tiền tệ, lao động, việc làm, xã hội... Ngoài ra, Việt Nam có thể phải đối mặt với nguy cơ lỡ mất các cơ hội mới, thời cơ mới trong chuỗi sản xuất, kinh doanh, đầu tư, thương mại toàn cầu và thích ứng, phát triển với tương lai sau dịch bệnh. Từ đó, cơ quan đầu ngành KH&ĐT kết luận rằng điều này có thể ảnh hưởng đến thực hiện các mục tiêu hằng năm, 5 năm, 10 năm, nguy cơ tụt hậu so với khu vực và thế giới…
Đánh giá về độ khả thi của gói hồi phục, Bộ KH&ĐT cho rằng không gian tài khóa còn nhiều dư địa để mở rộng, Quy mô nợ công năm 2021 khoảng 43,6% GDP thấp hơn nhiều so với ngưỡng cảnh báo (55% GDP). Quy mô dự trữ ngoại hối đạt gần 100 tỷ USD. Đồng thời lãi vay rong nước và quốc tế đang không cao, nguồn vốn vay từ các tổ chức quốc tế dồi dào. Do đó, đây là cơ sở và nguồn lực quan trọng có thể huy động và sử dụng để thúc đẩy phục hồi kinh tế đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu nguồn lực để phục hồi sau dịch rất lớn.
Trong phiên chất vấn tại Quốc hội ngày 10/11, Bộ KH&ĐT tiết lộ thêm hiện nay dự thảo Chương trình vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang tích cực làm việc với các cơ quan liên quan là Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước dự kiến kinh phí, phương án huy động, phân bổ và sử dụng nguồn lực, bao gồm cả chính sách tài khóa và tiền tệ để hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
TS. Cấn Văn Lực, Kinh tế trưởng Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam góp ý rằng số thực chi cho gói kích cầu này (nếu được phê duyệt) có thể thấp hơn.
Ông Lực phân tích, trong gói phục hồi doanh nghiệp có phần giãn thuế, hoãn nợ, khoản thực chi không phải là phần thuế hay nợ vay, mà là phần lãi suất trong thời kỳ đó Nhà nước cho doanh nghiệp vay mượn, ứng trước, sau này doanh nghiệp vẫn phải trả.
Bên cạnh đó những phần mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất để Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) góp vốn thì cái đó không phải “tiền tươi, thóc thật”, mà là khoản đầu tư, sau này sẽ thu hồi. Ông còn chỉ ra thêm, trong gói kích cầu hạ tầng có cả đầu tư công (hạ tầng giao thông, đường sắt…) có thể nằm trong kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025 được Quốc hội thông qua với giá trị 2,87 triệu tỷ đồng.