Tại buổi thảo luận về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022 và những tháng đầu năm 2023 ngày 1/6, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã có những giải trình các vấn đề liên quan lĩnh vực tài chính.

Về hơn 1 triệu tỷ tồn dư gửi ở ngân hàng đang được dư luận quan tâm, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, chính xác ngân quỹ đang tồn 1,043 triệu tỷ đồng. Trong đó, cơ quan này đang gửi 895.000 tỷ đồng với lãi suất 0,8%/năm tại Ngân hàng Nhà nước và gửi ngắn hạn tại ngân hàng thương mại là 130.000 tỷ đồng.

"Số tiền này đã gắn với nhiệm vụ chi cụ thể, tức là nguồn này là nguồn nhàn rỗi tạm thời, đã có trong dự toán được Quốc hội phê chuẩn cho các dự án đầu tư công, chương trình mục tiêu quốc gia", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay.

Cũng theo Bộ trưởng, số tiền này đã có kế hoạch chi tiết cho các dự án. "Việc tồn dư là do chưa sử dụng, chưa giải ngân hết chứ không phải để dành chi, phân bổ vào việc khác", ông Phớc giải thích lý do không thể dùng số tiền hơn 1 triệu tỷ đồng cho việc khác.

Trước đó, tại phiên thảo luận chiều 31/5, đại biểu Trần Anh Tuấn (đoàn TP Hồ Chí Minh) đã nhắc đến ngân quỹ quốc gia đang tồn hơn 1 triệu tỷ đồng (tính đến tháng 5/2023) và cho rằng, con số này thể hiện vốn dư thừa rất lớn mà không thể tiêu được.

Do đó đại biểu Tuấn đề xuất dùng nguồn này để linh hoạt bố trí, hỗ trợ ngay cho người lao động, người mất việc làm, hay xây dựng ngay những khu nhà ở cho thuê, nhà trọ cho những người lao động ở các khu chế xuất, khu công nghiệp, hỗ trợ đào tạo việc làm, chuyển đổi nghề cho người lao động.

Sáng 1/6, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) cũng đã có thêm ý kiến rằng, sự linh hoạt là trong phối hợp chính sách tiền tệ, tài khóa và tháo gỡ thủ tục hành chính để đưa tiền vào đúng địa chỉ, tức là vào những công trình quan trọng, tạo sức bật cho kinh tế.

"Nếu những công trình đã và đang được chuẩn bị đầu tư, cần nguồn vốn này mà không có thì có khi sự lãng phí này sẽ gây nên hệ luỵ lãng phí khác", ông nói.

Đại biểu đoàn Quảng Trị nêu rõ, cơ chế hiện hành cho phép Kho bạc Nhà nước được tối ưu hóa nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi. Do đó, đại biểu bày tỏ băn khoăn liệu chính sách tài khóa có phối hợp tốt với chính sách tiền tệ trong việc thực hiện mục tiêu ưu tiên hiện nay là việc giảm mặt bằng lãi suất trong nền kinh tế hay không?

"Việc ấn định mức giá chào thầu và dự kiến khối lượng tiền chào thầu có xem xét đến các mục tiêu về thanh khoản của hệ thống ngân hàng như mặt bằng giá vốn trên thị trường tiền tệ mà Ngân hàng Nhà nước đang theo đuổi không?", ông Đồng đặt câu hỏi.

Giảm 2% thuế VAT trong 6 tháng là phù hợp

Trước những thắc mắc của đại biểu về việc giảm 2% thuế VAT đến hết 2023 là quá ngắn và đề nghị kéo dài tới hết năm 2025, hoặc ít nhất đến hết 2024, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, phương án trình của Chính phủ về đối tượng, thời gian kéo dài 6 tháng đã được Ủy ban Tài chính ngân sách thẩm tra và Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến.

"Đề xuất của Chính phủ giảm thuế VAT phù hợp cân đối ngân sách và chỉ có tác dụng kích cầu, giải quyết khó khăn tức thời", Bộ trưởng Tài chính thông tin.

Trình Quốc hội lần này, Chính phủ đề nghị giảm thuế suất VAT về 8%, nhưng không áp dụng với nhóm hàng hóa như viễn thông, công nghệ thông tin, tài chính, ngân hàng, chứng khoán bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản phẩm khai khoáng, dầu mỏ tinh chế, sản phẩm hoá chất và các mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Tại thảo luận ngày 1/6, một số đại biểu đề nghị mở rộng diện được giảm thuế này. Đề cập tới sự khó khăn của ngành sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước, bà Nguyễn Thị Việt Nga, Phó trưởng đoàn đại biểu tỉnh Hải Dương đề nghị mở rộng các lĩnh vực được giảm thuế VAT, áp dụng thuế suất 8% với ô tô (gồm các dòng xe dưới 24 chỗ).

Bà Nga dẫn phản ánh của các doanh nghiệp lĩnh vực ô tô, cho biết ngành này đang đối mặt với tồn kho lớn, phát sinh nhiều chi phí bảo dưỡng sản phẩm, doanh thu sụt giảm. Kéo theo đó là dòng tiền bị tê liệt dẫn tới mất cân đối thu – chi, hoạt động kinh doanh không hiệu quả. Bốn tháng đầu năm nay, lượng xe bán trong nước ở mức 22.409 chiếc, thấp nhất 4 năm.

"Ô tô là mặt hàng chịu thuế cao cùng với nhiều loại phí, như thuế VAT, thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, lệ phí trước bạ, phí cấp biển... nên nếu giảm thuế VAT 2%, tổng số thuế thu từ các loại thuế và phí khác phải chịu trên một chiếc ôtô được sẽ vượt số thuế VAT được giảm", bà Nga cho biết.

Trước đề nghị này, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói ôtô không nằm trong số hàng hóa thực hiện giảm thuế theo Nghị quyết 43, nên "không đưa vào, và việc giảm thuế chỉ dành cho các mặt hàng thiết yếu".

Nội dung giảm thuế này sẽ được đưa vào nghị quyết của kỳ họp, dự kiến Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua ngày 24/6.