Thông thường, margin đối với các nhà đầu tư chứng khoán – dùng tiền đi vay để mua cổ phiếu – vốn theo quy luật giá cổ phiếu tăng, tỷ lệ đòn bẩy của nhà đầu tư sẽ tự động giảm xuống.

Trong vụ margin call của Archegos Capital Management, family office này đã vay margin ở mức cao nhất có thể từ hơn chục ngân hàng trên phố Wall để mua một loạt các cổ phiếu công nghệ và truyền thông. Ban đầu những cổ phiếu này đã tăng giá rất mạnh nhưng sau đó thì lại lao dốc không phanh.

Ví dụ, cổ phiếu của tập đoàn truyền thông Mỹ ViacomCBS. 1 năm trước, giá của nó chỉ là 12,43 USD nhưng đến ngày 22/3 đã lên đến 100,34 USD/cổ. Cổ phiếu Baidu cũng tăng từ 97,2 USD ở thời điểm 1 năm trước lên 339,91 USD vào tháng 2 vừa qua.

Theo Bloomberg, Archegos bắt đầu với 200 triệu USD vào năm 2013 sau đà tăng chỉ 1-2 năm, khối tài sản đó đã tăng lên mức gần 20 tỷ USD. Công thức đòn bẩy mà công ty này sử dụng đó là mua 7 tỷ USD cổ phiếu chỉ với 1 tỷ USD tiền tự có, còn lại 6 tỷ USD là đi vay nhưng số cổ phiếu này đã tăng giá gấp 4 lần chỉ trong 1 năm và giờ 22 tỷ USD là của bạn.

 

Điều khó tin trong vụ của Bill Hwang là anh ta đã sử dụng đòn bẩy rất lớn để đặt cược vào những cổ phiếu có mức độ rủi ro quá cao. Vào thời kỳ đỉnh cao, khối tài sản của Hwang có lúc đã vượt quá 30 tỷ USD.

 

 

Khi đòn bẩy ổn định trong 1-2 năm, Hwang vẫn giàu có nhưng đáng nói là ông ta lại mang tất cả số tiền lời kiếm được đi gia tăng các cú đặt cược sử dụng đòn bẩy trước đó.

Hôm 26/3, cổ phiếu Viacom rớt từ đỉnh 100,34 USD (mới chỉ được lập hôm 22/3) xuống còn 48,23 USD, nhưng mức giá đó vẫn cao hơn so với hồi tháng 1.

Nếu Hwang sử dụng tỷ lệ đòn bẩy 85% trong tháng 1 và không tăng đặt cược thì anh ta vẫn không bị margin call. Khi đó, các ngân hàng môi giới sẽ không phải bán ra cổ phiếu. Hwang vẫn là tỷ phú USD và các ngân hàng thu được mức phí béo bở mà không hề bị lỗ.

 

Vấn đề là lúc này là Hwang tiếp tục đi vay nhiều hơn nữa. Tệ hơn nữa, khi càng đi vay được nhiều, Hwang càng mạnh tay mua vào khiến các cổ phiếu trong danh mục tiếp tục tăng giá, tạo sức hút ngược lại.

Theo Bloomberg thuật lại, Credit Suisse từng lưu ý rằng giá cổ phiếu Viacom dường như đang ở mức thấp giả tạo sau khi vượt mốc 100 USD chỉ 2 ngày trước.

Thực tế là những cú đặt lệnh của Hwang đã giúp Viacom trở thành cổ phiếu tăng điểm tốt nhất trong chỉ số S&P 500 kể từ đầu năm đến nay, buộc các nhà đầu tư chỉ số và những quỹ ETF cũng phải mua vào. Không có Hwang, Viacom và những cổ phiếu khác trong danh mục của anh ta gần như không có cơ hội hồi phục.

 

Như vậy có thể vạch trần chiến lược của Hwang như sau: Bắt đầu với rất nhiều tiền và cũng phải vay rất nhiều tiền. Sử dụng tất cả số tiền đó mua một số cổ phiếu với khối lượng lớn và liên tục đẩy giá. Khi giá tăng, vị thế sẽ tự động giảm tỷ lệ đòn bẩy. Sau đó lại sử dụng số tiền có được để vay thêm nhiều tiền hơn nữa và quay trở lại mua chính những cổ phiếu đó, đẩy giá tăng hơn nữa. Lặp lại mãi mãi?

 

Vấn đề là làm sao giá cổ phiếu có thể tăng mãi mãi? Hãy nhìn vào ví dụ Viacom. Nếu như bạn đầu tư vào một nhóm cổ phiếu và thổi giá tất cả các cổ phiếu đó, kết quả là một trong số đó sẽ tận dụng mức giá cao để phát hành thêm cổ phiếu giống như Viacom đã làm.

 

Tờ New York Time đặt ra vấn đề là trong khi phải đi vay tiền khắp nơi thì làm sao Hwang có thể mua thêm một số lượng lớn cổ phiếu.

Ngày 22/3, ViacomCBS thông báo dự định phát hành thêm cổ phiếu với mục tiêu huy động 3 tỷ USD để tài trợ cho các kế hoạch mang tính chiến lược. Thậm chí khi nhân viên ngân hàng thảo luận với cộng đồng nhà đầu tư, họ đã tính toán rằng Hwang sẽ là nhà đầu tư chủ chốt, người sẽ mua số cổ phiếu trị giá ít nhất 300 triệu USD.

 

Bất ngờ, đến sáng thứ 24/3, Hwang đột ngột thay đổi kế hoạch. Chưa rõ lý do là gì nhưng cũng trong thời gian đó cổ phiếu của RLX (1 công ty sản xuất thuốc lá điện tử của Trung Quốc) và GSX (công ty giáo dục trực tuyến cũng của Trung Quốc) đã giảm giá. Quyết định của Hwang khiến cuối cùng Viacom chỉ huy động được 2,65 tỷ USD.

 

"Các lãnh đạo của Viacom không hề hay biết sự thật là Hwang đã có tầm ảnh hưởng rất lớn đến giá cổ phiếu cũng như chuyện Hwang đã thay đổi kế hoạch cho đến khi mọi chuyện hoàn tất. Sau khi nghe tin họ đã khá sốc", tờ New York Time nhận định.

Chỉ với 20 tỷ USD tài sản ròng và danh mục đầu tư trị giá gần 100 tỷ USD nhưng Hwang đã không thể xoay được 300 triệu USD để rót vào Viacom. Tất cả tài sản của Hwang đã được đem đi ký quỹ. Cùng lúc đó, một số nhà đầu tư bán ra ồ ạt và khiến cổ phiếu Viacom càng lao dốc.

 

Theo Tờ Wall Street Journal, các ngân hàng đã rất sốc khi Archegos tiết lộ quy mô danh mục khổng lồ đối lập với số tiền mặt ít ỏi mà quỹ đang nắm trong tay.

Đáng nói là Hwang đã không mua cổ phiếu bằng chính tài khoản của Archegos mà vay tiền từ các môi giới cấp 1 để tài trợ cho các giao dịch.

 

Cụ thể, các môi giới mua cổ phiếu, sau đó Archegos mua lại từ họ thông qua các hợp đồng hoán đổi swap. Làm như vậy Archegos sở hữu cổ phiếu trên thực tế nhưng về mặt pháp lý thì lại không. Các ngân hàng sở hữu cổ phiếu như 1 công cụ để phòng vệ cho các hợp đồng hoán đổi.

 

Cơ chế này của swap đã giúp Archegos và Hwang không dính líu đến các thủ tục pháp lý. Hwang trở thành cổ đông lớn mà không ai biết. Archegos Capital Management không bao giờ xuất hiện như là một cổ đông lớn trong bản báo cáo tài chính của các công ty đại chúng.

Hwang sử dụng giao dịch hoán đổi, một loại hình phái sinh cho phép nhà đầu tư lãi hoặc lỗ từ một tài sản cơ bản mà không cần trực tiếp sở hữu chúng.

 

Cơ chế giao dịch hoán đổi giúp che đậy danh tính và quy mô của quỹ đầu tư Archegos mà Hwang nắm giữ hiệu quả tới nỗi che mắt được cả các nhà đầu tư.

 

Một số ngân hàng có lẽ sẽ giảm tỷ lệ margin cấp cho Archegos nếu như họ biết được đầy đủ về các giao dịch của quỹ với các ngân hàng khác hoặc về danh mục đầu tư của Hwang.