Nên quên gói 120.000 tỷ, thiết kế gói mới cho nhà ở xã hội

Tại sự kiện công bố báo cáo vừa qua, Hội môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) nhận định, nếu như không có sự đột phá về cơ chế chính sách trong thực hiện đề án phát triển nhà ở xã hội thì sẽ rất khó đạt được mục tiêu đề ra.

Theo thống kê, phân khúc nhà ở xã hội giai đoạn 2021 – 2025 có nhu cầu 1,24 triệu căn, kế hoạch phát triển 428.000 căn; giai đoạn 2025 – 2030 nhu cầu 1,16 triệu căn, kế hoạch 634.200 căn.

Thực tế hiện nay mới hoàn thành 37.868 căn, đạt 8,9% kế hoạch 2021 – 2025, tăng 4,3% so với thống kê gần nhất vào cuối năm 2023. 127 dự án đã khởi công, quy mô 107.896 căn. 301 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư mới, quy mô 265.486 căn.

Về kết quả thực hiện gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, đã giải ngân 646 tỷ đồng, tương đương 0,5%; cam kết tín dụng cho 15 dự án với số tiền khoảng 7000 tỷ đồng.

“Với kết quả này có lẽ rất lâu sau chúng ta mới giải ngân được hết gói 120.000 tỷ đồng. Theo thông tin chúng tôi nhận được thì cả chủ đầu tư và người dân đều gặp khó khăn khi tiếp cận gói tín dụng này. Chúng tôi cho rằng đã đến lúc phải có gói tín dụng riêng, đặc thù, mang tính chất trợ cấp cho phân khúc nhà ở xã hội, khi đó mới có thể đạt được mục tiêu. Khó có thể trông chờ vào sự tự nguyện từ gói 120.000 tỷ của các ngân hàng thương mại”, bà Phạm Thị Miền, Phó trưởng Ban nghiên cứu thị trường và tư vấn, xúc tiến đầu tư VARS nêu quan điểm của Hội.

Tại sự kiện, TS. Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách Tài chính Tiền tệ Quốc Gia cũng bày tỏ sự đồng tình với đề xuất thiết kế riêng một gói tín dụng khác cho phân khúc nhà ở xã hội:

“Về gói 120.000 tỷ tôi nghĩ chúng ta cũng nên quên đi. Đây là gói do các ngân hàng thương mại quốc doanh đề xuất để hỗ trợ cho thị trường bất động sản nói chung, trong đó có xây dựng nhà ở xã hội, chứ ngân hàng không có trách nhiệm trong việc cung cấp vốn cho khu vực này… Gói 120.000 tỷ mới thực hiện được có 646 tỷ - chả đáng vào đâu cả. Vì vậy tôi cũng đề xuất phải thiết kế một gói mới, làm cho bài bản”.

Chuyên gia nhấn mạnh Chính phủ cần có chiến lược tài chính nhà ở thực sự, tài chính cho nhà ở nói chung chứ không phải chỉ cho nhà ở xã hội.

“Chúng ta có thể tham khảo của các nước khác. Ví dụ tại Singapore, công dân được quyền mua nhà ở, vay tiền ngân hàng với kỳ hạn hấp dẫn, từ 30 – 36 năm, lãi suất cứng người dân phải chịu là 2,5%, phần chênh lệch lãi suất còn lại do Chính phủ tài trợ.

Chúng ta thì đang làm ngược lại, lấy lãi suất thị trường trừ 2%. Hết niên hạn lại thả nổi, thời hạn quá ngắn, người nghèo làm sao mua nổi. Vì thế nên thiết kế lại”, ông Nghĩa cho hay.

Ủng hộ phát hành trái phiếu Chính phủ cho nhà ở xã hội

Tại toạ đàm, chuyên gia kinh tế, TS. Võ Trí Thành thông tin Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến đóng góp về việc phát hành trái phiếu Chính phủ cho mục đích hỗ trợ, phát triển xây dựng nhà ở xã hội. TS. Lê Xuân Nghĩa cho rằng đây là một sáng kiến rất hay và nên làm:

“Năng lực phát hành trái phiếu của Việt Nam hiện nay rất tốt. Phần lớn trái phiếu Chính phủ được hệ thống ngân hàng mua hết vì đấy là loại tài khoản có thanh khoản lớn nhất. Trái phiếu Chính phủ Việt Nam cũng có uy tín quốc tế khá lớn nên các nhà đầu tư quốc tế mua rất nhiều”.

TS. Võ Trí Thành đồng tình và bổ sung, nếu coi nhà ở là một hạ tầng kinh tế xã hội quan trọng thì Nhà nước có vai trò rất lớn. Thời điểm này hoàn toàn có dư địa để đẩy mạnh chính sách tài khoá vì tỷ lệ nợ công hiện nay chỉ trên dưới 40% GDP, vẫn đảm bảo an ninh nợ quốc gia rất tốt.