Nguyên tắc chia các gói thầu

Bộ Giao thông Vận tải vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc lựa chọn nhà thầu xây lắp, tư vấn giám sát và tổ chức khởi công của dự án cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2021-2025.

Báo cáo nêu rõ: Thực hiện Thông báo số 46 ngày 19/02/2022 và văn bản số 6349 ngày 23/9/2022 của Văn phòng Chính phủ, với tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ không chia nhỏ gói thầu và phải lựa chọn được nhà thầu xây lắp có năng lực, kinh nghiệm, uy tín; bảo đảm công khai, minh bạch, nghiêm túc, hiệu quả, tuân thủ quy định pháp luật; kiên quyết phòng, chống tiêu cực, lợi ích nhóm, tham nhũng, Bộ GTVT đã chỉ đạo các chủ đầu tư đưa ra một số nguyên tắc phân chia gói thầu làm cơ sở triển khai thực hiện. Cụ thể, việc phân chia gói thầu phải tuân thủ quy định của pháp luật về đấu thầu, pháp luật về xây dựng và yêu cầu kỹ thuật của dự án.

Theo Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Đình Thọ cho biết, việc phân chia gói thầu xây lắp cần xem xét sự phù hợp về phạm vi, quy mô, tính chất kỹ thuật của công trình; điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn; địa giới hành chính; tính liên tục của các công trình chính (đường, cầu, hầm); phương án điều phối vật liệu đào, đắp; phương án tổ chức thi công; vị trí, số lượng, trữ lượng các mỏ vật liệu xây dựng, bãi đổ thải; đường công vụ nội, ngoại tuyến… để phân chia gói thầu đảm bảo yếu tố kinh tế-kỹ thuật. “Căn cứ quy định về điều kiện năng lực của nhà thầu, kết quả khảo sát năng lực, kinh nghiệm nhà thầu của các chủ đầu tư để nghiên cứu xác định quy mô gói thầu hợp lý, đảm bảo lựa chọn được nhà thầu có đủ điều kiện năng lực, kinh nghiệm tham gia dự án, tuân thủ quy định của pháp luật,” Thứ trưởng Thọ nhấn mạnh.

Theo kết quả khảo sát, trong 5 năm gần đây chỉ có 1 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị khoảng 3.600 tỷ đồng. Trường hợp mở rộng 10 năm gần đây chỉ có thêm 1 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị khoảng 5.700 tỷ đồng. Các nhà thầu khác đã thực hiện hợp đồng có giá trị nhỏ hơn (5 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị từ 1.600-2.300 tỷ đồng; 7 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị từ 1.000-1.500 tỷ đồng; các nhà thầu còn lại thực hiện hợp đồng có giá trị nhỏ hơn 1.000 tỷ đồng).

Căn cứ Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 của Quốc hội và các Nghị quyết, quy định pháp luật liên quan, Bộ GTVT đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu 12 dự án thành phần (25 gói thầu xây lắp và 25 gói thầu tư vấn giám sát có giá trị từ 3.000-8.000 tỷ đồng) để các chủ đầu tư thực hiện chỉ định thầu theo thẩm quyền. Trong đó, 2 dự án thành phần (đoạn Bãi Vọt-Hàm Nghi, Cần Thơ-Hậu Giang) chia thành 1 gói thầu (không có cầu lớn, hầm, chiều dài dưới 40km); 7 dự án theo tính chất công trình cầu, hầm, chiều dài tuyến chia thành 2 gói thầu. Riêng 3 dự án thành phần đoạn Quảng Ngãi-Hoài Nhơn, Quy Nhơn-Chí Thạnh và Hậu Giang-Cà Mau chia thành 3 gói thầu do đây là các dự án có chiều dài tuyến (60-90km), chi phí xây dựng từ 13.000-15.000 tỷ đồng, có tính chất kỹ thuật phức tạp (gồm 4 công trình hầm, 2 công trình cầu lớn, phạm vi xử lý nền đất yếu lớn). 

Đặc biệt, trong hồ sơ yêu cầu và hợp đồng gói thầu xây lắp, Bộ Giao thông Vận tải đã quy định thành viên đứng đầu liên danh chịu trách nhiệm tổ chức quản lý, điều hành chung, trực tiếp giao dịch, làm việc với chủ đầu tư trong quá trình thực hiện hợp đồng, sẵn sàng thay thế các nhà thầu yếu kém trong liên danh khi chất lượng, tiến độ thi công không đảm bảo yêu cầu.

Việc tổ chức, tiêu chí lựa chọn nhà thầu

Liên quan đến việc tổ chức lựa chọn nhà thầu, Bộ GTVT cho biết, tại các Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ yêu cầu trình tự, thủ tục thực hiện chỉ định thầu theo quy định của pháp luật về đấu thầu. Luật Đấu thầu, Nghị định số 63/2014 của Chính phủ đã quy định cụ thể về quy trình chỉ định thầu. Đồng thời, Bộ KH&ĐT đã có văn bản số 5520 ngày 8/8/2022 hướng dẫn chi tiết việc thực hiện quy trình chỉ định thầu theo Điều 55 Nghị định số 63/2014 để các các bộ, ngành, địa phương thực hiện đảm bảo tính thống nhất.

Các bước lựa chọn nhà thầu bao gồm: Chuẩn bị lựa chọn nhà thầu (lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ yêu cầu và xác định nhà thầu được đề nghị chỉ định thầu); Tổ chức lựa chọn nhà thầu (phát hành hồ sơ yêu cầu, nhà thầu nộp hồ sơ đề xuất); Đánh giá hồ sơ đề xuất và thương thảo về các đề xuất của nhà thầu; Trình, thẩm định, phê duyệt và công khai kết quả lựa chọn nhà thầu; Hoàn thiện, ký kết hợp đồng. Ngoài ra, để đảm bảo công khai, minh bạch, Bộ GTVT đã chỉ đạo các chủ đầu tư đăng tải công khai thông tin trên các phương tiện truyền thông (Báo Đấu thầu; Cổng thông tin điện tử của Bộ GTVT) về tiêu chí lựa chọn nhà thầu xây lắp (yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm) và thông tin cơ bản về gói thầu (phạm vi, quy mô, giá trị dự kiến, các công trình chính, yêu cầu tiến độ thực hiện…) để các nhà thầu tiếp cận thông tin, tự đánh giá khả năng thực hiện để tìm đối tác và thành lập tổ hợp liên danh đăng ký tham gia thực hiện gói thầu.

Thực tế, với quy mô gói thầu lớn, kỹ thuật phức tạp, các nhà thầu đăng ký tham gia thực hiện các gói thầu đều là tổ hợp liên danh, chỉ có 1 nhà thầu tham gia với tư cách nhà thầu độc lập (25 gói thầu có 14 doanh nghiệp đứng đầu liên danh đăng ký tham gia theo các tổ hợp nhà thầu, được chủ đầu tư đánh giá đáp ứng điều kiện năng lực thực hiện 12 dự án thành phần).

Bộ GTVT cũng đã chỉ đạo các chủ đầu tư căn cứ quy định pháp luật, trên cơ sở quy mô, tính chất kỹ thuật của gói thầu, xây dựng các tiêu chuẩn đánh giá về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu để thực hiện chỉ định thầu đảm bảo đồng bộ, thống nhất, đúng quy định của pháp luật. Các tiêu chí chính để đánh giá năng lực, kinh nghiệm nhà thầu đã được các chủ đầu tư phê duyệt bám sát quy định Thông tư số 08/2022 của Bộ KH-ĐT, Nghị định 15/2021 của Chính phủ, gồm: Yêu cầu về năng lực hành nghề thi công xây dựng theo quy định pháp luật về xây dựng; Yêu cầu về năng lực tài chính (doanh thu, nguồn lực tài chính); Yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng xây lắp tương tự... “Đến nay, các chủ đầu tư đã hoàn thành công tác chỉ định thầu 14/25 gói thầu xây lắp, 14/25 gói thầu tư vấn giám sát theo đúng trình tự, thủ tục nêu trên đảm bảo chặt chẽ, công khai, minh bạch. Các nhà thầu được lựa chọn, được chủ đầu tư đánh giá đều là các doanh nghiệp có tiềm lực, có uy tín và đáp ứng các yêu cầu năng lực, kinh nghiệm của hồ sơ yêu cầu.

Đối với 11/25 gói thầu xây lắp và tư vấn giám sát còn lại, các chủ đầu tư đang hoàn thiện các thủ tục để chỉ định thầu, đáp ứng tiến độ triển khai đồng loạt trước Tết nguyên đán Quỹ Mão”, báo cáo của Bộ GTVT nêu.