Thủ tướng nhìn nhận, thúc đẩy đầu tư công là "nguồn lực, động lực phát triển" trong bối cảnh thế giới khó đoán định, Việt Nam là nước đang phát triển, nền kinh tế chuyển đổi, nội tại nhiều khó khăn.

Năm nay, kế hoạch vốn ngân sách được Quốc hội giao gần 711.700 tỷ đồng, tăng hơn 130.000 tỷ so với 2022 và 250.000 tỷ đồng so với 2021. Thủ tướng nêu mục tiêu giải ngân ít nhất 95% kế hoạch vốn, tức hơn 676.000 tỷ đồng.

Hiện hơn 707.044 tỷ đồng kế hoạch vốn đã được phân giao, bằng toàn bộ số vốn được Quốc hội phân bổ chi tiết cho từng bộ, cơ quan trung ương, địa phương.

Tính đến 17/2, số vốn các bộ, ngành và địa phương được phân bổ, giao kế hoạch chi tiết danh mục dự án trên 595.616 tỷ đồng. Còn lại hơn 117.313 tỷ đồng vốn ngân sách chưa được phân bổ chi tiết.

Năm nay cũng là năm phải giải ngân toàn bộ số vốn thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội.

"Khối lượng vốn lớn, yêu cầu cao hơn, nếu không có giải pháp phù hợp từ ngày đầu, tháng đầu thì giải ngân sẽ chậm. Dự án đầu tư kéo dài gây lãng phí, đội vốn, ảnh hưởng tới nguồn lực và động lực phát triển", Thủ tướng nói.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch & Đầu tư, năm nay thuận lợi hơn so với hai năm trước do hầu hết dự án lớn đầu tư công đã hoàn thiện thủ tục, giao đủ vốn trong kế hoạch trung hạn 2021 - 2025.

Nhưng tình hình cũng khó khăn hơn khi khối lượng công việc nhiều, quy mô vốn công tăng khoảng 23% (tương đương 130.000 tỷ đồng) so với kế hoạch 2022 và 250.000 tỷ đồng so với 2021. Các yếu tố như giá nguyên, nhiên vật liệu biến động khó lường, ảnh hưởng trực tiếp đến đầu tư xây dựng, thi công của các nhà thầu.

Ngoài gỡ vướng giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư dự án, Bộ Kế hoạch & Đầu tư đề nghị đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương để thúc giải ngân vốn công.

Nhiều kiến nghị đáng chú ý

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh đồng tình và nêu thực tế, hiện một dự án "thông đầu này thì bị chặn ở các đầu khác" như nghẽn về đất đai, môi trường, trong khi chậm 1-2 tháng thì không thể thực hiện đồng thời được.

"Mong Thủ tướng cho rà soát lại, phân cấp, ủy quyền mạnh về việc này để giảm tình trạng phải ngồi đôn đốc nhau như thế này", lãnh đạo Hà Nội đề nghị.

Đến hết tháng 1, Hà Nội giải ngân được hơn 45.000 tỷ đồng, đạt gần 88% kế hoạch vốn công năm 2022 và theo ông Thanh đánh giá là "nỗ lực rất lớn". Với số vốn được giao năm nay, đến cuối tháng 2, thành phố giải ngân hơn 3.600 tỷ đồng, khoảng 5,5%.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội kiến nghị, liên quan đến Luật Đầu tư công, không chỉ riêng Hà Nội mà các tỉnh thành khác cũng đang vướng đó là câu chuyện phải có đủ vốn mới được phê duyệt chủ đầu tư. Hà Nội nhiệm kỳ này có 250.000 tỷ vốn đầu tư công, với số tiền này Hà Nội chỉ bố trí cho 5-7 công trình đã hết số tiền này mà cũng phải làm trong ít nhất 2 nhiệm kỳ. Đây chính là câu chuyện nhiệm kỳ ảnh hưởng đến việc bố trí vốn đầu tư công mà Hội đồng nhân dân không thể tháo gỡ được, cứ tháo gỡ là sai luật. Mong Thủ tướng quan tâm chỉ đạo nội dung này thì mới giải thoát được câu chuyện về bố trí vốn. Còn lại những vấn đề khác TP Hà Nội đồng tình với báo cáo của Bộ KHĐT.  Vì vậy, ông kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo, gỡ vướng nội dung này.

TP HCM - đầu tàu kinh tế phía Nam - năm nay được giao hơn 70.000 tỷ đồng, tăng gần gấp đôi năm ngoái. Trong đó 16.500 tỷ đồng vốn của Trung ương, còn lại phần lớn là vốn của địa phương.

Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi thông tin, thành phố đã phân bổ hết số vốn cho các các dự án dùng ngân sách trung ương, còn một số hồ sơ dự án dùng vốn địa phương chưa hoàn thiện, khoảng 26.000 tỷ đồng, nên đến cuối tháng 3 mới phân bổ xong.

Ông Mãi cho biết thành phố sẽ khắc phục những hạn chế trong năm 2022 để đảm bảo tiến độ giải ngân năm nay. Cụ thể, TP HCM sẽ đẩy nhanh hoàn thiện hồ sơ thủ tục dự án, phân bổ vốn; giải phóng mặt bằng, nâng chất lượng phối hợp giữa các cơ quan, giám sát tiến độ chủ đầu tư.

"Thành phố sẽ đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, đảm bảo cho các dự án có mặt bằg sạch trong nửa đầu năm nay", ông Mãi nói.

Về công tác GPMB Dự án Vành đai 3, dự kiến đến ngày 15/6 tới sẽ bàn giao 80% mặt bằng cho nhà đầu tư, khởi công dự án này kịp trong tháng 6/2023.

Năm nay vốn GPMB của Dự án Vành đai 3 là hơn 18.000 tỷ đồng. Đây là số vốn lớn, nên cần khẩn trương từ cuối năm 2022 đến nay các địa phương đã rà soát các thủ tục để cố gắng đến tháng 6/2023 bàn giao 80% mặt bằng và đến tháng 11/2023 bàn giao 100% mặt bằng. 

Chủ tịch TP HCM kỳ vọng, dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54/2017 về một số cơ chế đặc thù cho TP HCM được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp tháng 5 tới, sẽ tác động lớn đến thúc đẩy vốn công, thu hút vốn đầu tư xã hội khác.

Cũng tại Hội nghị, lãnh đạo tỉnh Hưng Yên cho biết, năm 2022, được sự quan tâm, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ban ngành Trung ương, tình hình giải ngân đầu tư công của tỉnh Hưng Yên đạt được kết quả khá toàn diện, đảm bảo nguyên tắc, quy định pháp luật và quản lý, sử dụng vốn Nhà nước được nâng cao.

Kế hoạch vốn đầu tư công năm 2022 được Thủ tướng Chính phủ giao cho tỉnh là 4.570 tỷ đồng, tỉnh đã cân đối, giao bổ sung nguồn vốn của địa phương với tổng kế hoạch vốn giao là 12.524 tỷ đồng.

Tính đến hết tháng 1/2023, đã thực hiện giải ngân 9.792 tỷ đồng, đạt 214,3% kế hoạch Thủ tướng giao, tăng 56,7% so với kết quả giải ngân năm 2021. Trong đó, vốn ngân sách Trung Ương giải ngân là 1.687 tỷ đồng, đạt 99,1% kế hoạch Thủ tướng giao, tăng 148,7% so với năm 2021.

Năm 2023, tỉnh Hưng Yên được Thủ tướng giao kế hoạch đầu tư công với số vốn là 12.006 tỷ đồng, tăng rất cao so với kế hoạch năm 2022, nhất là nguồn thu tiền sử dụng đất. Điều này tạo ra áp lực lớn trong việc đảm bảo cân đối nguồn thu tiền sử dụng đất và hoàn thành giải ngân đạt 100% kế hoạch vốn được Thủ tương giao. Đến nay, tỉnh mới phân bổ chi tiết 8.385,2 tỷ đồng trên tổng số 12.006 tỷ đồng, đạt 69,8% kế hoạch được giao.

Số vốn còn lại chưa phân bổ chi tiết do một số khó khăn, vướng mắc. Thứ nhất, số vốn ngân sách Trung ương 1.870 tỷ đồng dự kiến phân bổ cho dự án thành phần 1.2 của Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội nhưng đến nay dự án chưa được quyết đầu tư do gặp phải khó khăn như: Quy hoạch kế hoạch sử dụng đất theo tuyến đường dự án đi qua không còn quỹ đất, nên việc xây dựng khu tái định cư và nghĩa trang phải được phê duyệt trong quy hoạch bổ sung mới triển khai được; số kinh phí thực hiện dự án vượt so với Nghị quyết 56 ngày 16/6/2022 của Quốc hội khoảng 2.226 tỷ đồng nên cần phải điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án;…

Tỉnh Hưng Yên xác định hoàn thành giải ngân vốn là nhiệm vụ chính trị quan trọng năm 2023. Tỉnh xin kiến nghị một số nội dung.

Cụ thể là về triển khai Dự án vành đai 4 đoạn qua tỉnh địa phận Hưng Yên, kính đề nghị Thủ tướng chấp thuận cho phép chủ trường cải tạo, chỉnh trang và cho chép vừa lập kế hoạch quy hoạch sử dụng đất vừa thiết kế, thi công, cải tạo các nghĩa trang hiện có trong các thôn, xã, phường để di chuyển mộ trong phạm vi thu hồi đất, giải phóng mặt bằng dự án.

Thứ hai, cho phép vừa lập vừa điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, thiết kế thi công, trong đó các công trình xây dựng khu tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng các hạng mục thuộc Dự án thành phần 1 đường vành đai 4 vùng Thủ đô. Đồng thời, cho phép phân giai đoạn thực hiện cho công tác thi công trên cơ sở đảm bảo tính đồng bộ cho toàn công trình.