Nghiên cứu đánh thuế đất bỏ hoang

Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà thừa ủy quyền Thủ tướng, ký báo cáo của Chính phủ gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu về dự án Luật Đất đai sửa đổi, ngày 5/12. Theo đó, có đại biểu đề nghị quy định nguyên tắc đánh thuế với người quản lý, sử dụng nhiều đất đai hơn so với hạn mức; trường hợp để hoang hóa đất đai.

Chủ trương tính thuế cao hơn với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang, đã được Trung ương nêu trong Nghị quyết 18, tháng 6/2022.

Hồi tháng 8, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nêu quan điểm sẽ nghiên cứu tính thuế cao hơn với người sử dụng đất vượt hạn mức; người dân dùng đất trong hạn mức sẽ tính thuế thấp. Ông phân tích, hiện có người nhiều nhà, nhưng diện tích nhỏ; cũng có người chỉ một nhà, nhưng rộng hàng nghìn m2. Vậy nên cần tính hạn mức sử dụng đất cho từng địa phương, chẳng hạn có nơi 300 m2, 500 m2, có nơi 1.000 m2. Người dùng đất vượt hạn mức 3-4 lần thì sẽ có mức thuế cao hơn.

Đồng thời, ông Hà cũng cho biết sẽ xem xét đánh thuế lũy tiến với các dự án trúng thầu, đấu giá, nhưng chậm đưa đất vào sử dụng và người đầu cơ đất. Đơn cử, người mua đất xong bán ngay có thể phải chịu mức thuế sao hơn so với người mua để sử dụng đất lâu dài, ổn định. "Chúng ta sẽ áp thuế cao với những người đầu cơ, mua đất, dự án nhưng sau đó không đầu tư mà chờ thị trường tăng để thu lời", Bộ trưởng Hà nói hồi tháng 8.

Nên đánh thuế người bỏ hoang đất để dẹp nạn đầu cơ

Ủng hộ việc đánh thuế người bỏ hoang đất, luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty luật SBLAW, cho biết hiện nay rất nhiều dự án đất vàng mà chủ đầu tư “xí phần” rồi không triển khai để treo hàng chục năm, hoặc nhiều người dân đầu cơ đất đai khi cứ mua xong lại để đó không xây dựng. Trong khi đó, quỹ đất ở Việt Nam lại hạn hẹp so với tổng dân số.

“Chính vì lý do đó mà tôi cho rằng nên đánh thuế để hạn chế tình trạng đầu cơ đất đai và không đưa đất vào sản xuất kinh doanh. Việc đánh thuế cũng gây áp lực cho người có đất trong việc phải đưa đất vào kinh doanh nhằm mang lại giá trị cho cộng đồng”, ông Hà nêu quan điểm.

Theo ông Hà, đất không đưa vào sản xuất kinh doanh, không xây dựng thì gọi là bỏ hoang. Ví dụ đất của các doanh nghiệp ở thành phố lớn hiện nay, có dự án mấy chục năm vẫn quây tôn để không, cỏ mọc um tùm…

Chủ tịch Công ty luật SBLAW cho biết ở nhiều quốc giá đã áp dụng đánh thuế đất bỏ hoang. Tại Việt Nam, ông chỉ ra bất cập hiện nay là chưa có quy định cụ thể, cùng với đó là tâm lý của người dân nghĩ rằng họ có đất thì việc sử dụng hay không là quyền của họ, vì vẫn đóng tiền sử dụng đất cho nhà nước và đóng thuế hàng năm. Tuy nhiên, Quốc hội đã ra luật thì sẽ nghiên cứu kỹ trước khi ban hành để tránh thiệt thòi cho người dân.

Liên quan đến vấn nạn đầu cơ, Bộ trưởng bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, trước tiên phải dùng các công cụ tài chính, thuế để hạn chế các đối tượng đầu cơ đất đai. Chẳng hạn, với dự án mà nhà đầu tư mua với mục đích chờ giá tăng lên, đất hóa tài sản... thì sẽ xem xét dùng thuế lũy tiến để đánh vào đất, dự án trúng thầu, đấu giá nhưng chậm đưa vào sử dụng.

Với nhà đầu cơ, ông Hà cho biết nếu mua xong bán ngay thì sẽ phải chịu mức thuế cao hơn, so với người mua, đầu tư nhưng sử dụng lâu dài, ổn định. Tức là chúng ta sẽ áp thuế cao với những người đầu cơ, mua đất, dự án nhưng sau đó không đầu tư mà chờ thị trường tăng để thu lời. Còn đối tượng thổi giá thông qua đấu giá thì sẽ thay đổi phương thức đấu giá để loại trừ động tác này.

“Quan trọng nhất, tôi cho rằng, phải xác định giá theo thị trường và dùng công cụ thị trường để điều tiết giá. Công cụ thị trường ở đây là cung - cầu để xác định giá. Ví dụ phân khúc nhà nào đang quá ít mà nhu cầu quá lớn thì nhà nước cần có quỹ đất bổ sung vào phân khúc này. Khi số lượng sản phẩm tăng lên thì giá sẽ giảm xuống”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, nếu là đất đai của cha ông để lại, giao dịch đúng luật thì mức thuế sẽ tính bình thường. Nghị quyết 18 của Trung ương yêu cầu quy định mức thuế cao hơn với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng hoặc bỏ đất hoang.

“Sắp tới đương nhiên chúng ta sẽ phải làm. Tuy nhiên, hiện nay có người nhiều nhà nhưng diện tích nhỏ 10m2. Cũng có người chỉ có một nhà, nhưng diện tích hàng nghìn mét vuông. Vậy nên cần tính hạn mức sử dụng đất cho từng địa phương. Chẳng hạn có nơi 300m2, 500m2, có nơi 1.000m2. Nếu người dân dùng đất trong hạn mức đó sẽ tính thuế thấp. Người sử dụng đất vượt hạn mức sẽ bị tính thuế cao hơn. Người dùng đất vượt hạn mức 3, 4 lần thì sẽ có mức thuế cao hơn tương ứng. Tất nhiên việc này chúng ta cần nghiên cứu và sẽ đưa vào trong Luật Thuế”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà chia sẻ.