Theo khảo sát của PV báo Dân Trí, sau khoảng 60 năm tồn tại, khu tập thể 3 tầng ở khu phố 13, phường Nguyễn Trại, quận Hà Đông đang chịu xuống cấp nghiêm trọng. Các căn nhà đều bị nứt vữa, bong tróc, lộ ra phần cốt thép hoen gỉ, mái nhà cứ mưa là dột nặng,...

 

 

Trên thực tế, phần đông các hộ dân đều muốn nhanh chóng được cải tạo khu nhà, như vậy mới đảm bảo an toàn cho cuộc sống. Trên thực tế, khu tập thể này đã có dự án di dời từ năm 2017, tuy nhiên đến nay đã 3 năm nhưng vẫn chưa có bước tiến mới. Theo chia sẻ của một số người dân, nguyên nhân là do các hộ dân cùng chủ đầu tư chưa đạt được thỏa thuận hợp lý.

 

Ông T., một cư dân sinh sống tại khu tập thể này cho hay: "Chủ đầu tư hứa sẽ đồng ý sẽ tạo điều kiện cho các hộ dân tái định cư tại chỗ, tuy nhiên doanh nghiệp này không hứa chắc khi nào dự án xong. Do đó, chúng tôi vẫn phải sống trong cảnh thấp thỏm, lo sợ nhà bị sập".

 

 

Ngoài ra còn có khu tập thể Giảng Võ, nhiều năm nay cũng đã xảy ra tình trạng hư hỏng nặng cần cải tạo dù nằm ở vị trí "vàng" ở thủ đô Hà Nội. Được biết, giá bất động sản mặt đường ở khu vực này đang ở mức 300-500 triệu đồng/m2, còn nếu nằm ở mặt trong thì cũng ở mức giá "ngất ngưởng" 80-120 triệu đồng/m2.

 

Dù vậy, các dự án cải tạo, di dời tại khu tập thể này đều gặp vấn đề do một số hộ dân không đồng ý tới mức phí đền bù và giải phóng mặt bằng chủ đầu tư đưa ra. Họ cho rằng với giá trị "vàng" của khu bất động sản này, nhà đầu tư phải chi trả phí đều bù tương xứng với giá thị trường.

 

Trước đó, Bộ Xây dựng và UBND TP Hà Nội đã đưa ra nhiều giải pháp mới để giải tỏa, cải tạo các căn tập thể cũ đang xuống cấp. Các chủ đầu tư sau khi nhận nhiệm vụ cải tạo, trùng tu nhà tập thể cũ cũng đã đưa ra nhiều ưu đãi đặc biệt cho hộ dân. Dù vậy, theo một số nhà đầu tư chia sẻ, việc đền bù giữa hai bên vẫn còn rất nan giải, chưa thể tìm được tiếng nói chung.

 

 

UBND Hà Nội quy định, chính sách hỗ trợ diện tích tái định cư tối thiểu là hệ số K = 1,5 lần (đền bù nhà mới gấp 1,5 diện tích nhà cũ). Theo quy đổi, nếu căn hộ có diện tích 30m2 thì khi nhà mới hoàn thiện, người dân phải có nhà mới với diện tích là 45m2.

 

Tuy nhiên, theo chia sẻ của một doanh nghiệp bất động sản có nhiệm vụ cải tạo khu tập thể Thành Công: Dù hiện đã có quy định về chính sách đền bù nhà tập thể, các doanh nghiệp và hộ dân đều có những thỏa thuận riêng về hệ số đền bù. Tại một số khu tập thể ở khu đất "vàng" có giá thị trường cao như Giảng Võ, Trung Tư,... chủ đầu tư chấp nhận hệ số đền bù gấp 1,7-2 lần so với nhà tập thể cũ. Tuy nhiên, nhiều hộ dân cho rằng như vậy là chưa đủ và mong muốn hệ số phải cao hơn khoảng 2,5-3 lần. Bên cạnh đó, một số hộ dân cũng yêu cầu doanh nghiệp phải hỗ trợ trong thời gian đợi nhà mới chi phí tạm cư đang vượt quá quy định của UBND Hà Nội.

Bài toán xác định hệ số đền bù ngày càng nan giải, vượt tầm kiểm soát của chủ đầu tư khi các chính sách hiện tại đang còn nhiều giới hạn. Phó giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc cho hay, việc quy hoạch không phải bất biến, dù vậy phải điều chỉnh sao cho các bên liên quan cùng có lợi. "Tuy nhiên, việc điều chỉnh quy hoạch phải thực hiện theo hướng có lợi nhất cho cộng đồng, cho thành phố. Do vậy, thời gian tới, Hà Nội sẽ có báo cáo chi tiết về những khó khăn vướng mắc để xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh một số nội dung liên quan đến quy hoạch", lãnh đạo Sở Quy hoạch-Kiến trúc cho hay.

 

 

Trước tình hình này, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM Lê Hoàng Châu, việc cải tạo nhà tập thể cũ còn gặp nhiều trở ngại về cơ chế và chính sách, đặc biệt là việc giới hạn chiều cao tại khu vực nội đô thành phố theo Nghị định 101 Chính phủ. Ông Châu nhận định: "Khi bắt tay cải tạo lại nhà tập thể cũ, doanh nghiệp phải tự bỏ vốn ra xây dựng, kèm theo đó là hàng tỷ đồng chi phí cho người dân tạm cư trong thời gian chờ đợi nhà hoàn thiện. Đó là chưa kể vô vàn các khoản phí, thuế khác liên quan. Như vậy, nếu giới hạn chiều cao khi cải tạo lại chung cư cũ, doanh nghiệp lấy nguồn ở đâu để bù đắp chi phí".

 

Bộ Xây dựng cũng cho hay, hiện nay các vấn đề xảy ra là do hành lang pháp lý về việc cải tạo chung cư, nhà tập thể cũ chưa được đột phá, chưa hài hòa về lợi ích cho hai bên là doanh nghiệp và người dân, do đó cũng khó hấp dẫn các nhà đầu tư tham gia. Bộ đang đề xuất dự thảo sửa đổi Nghị định 101 về xây dựng chung cư cũ, dự kiến sẽ công bố vào quý cuối năm 2020, khi được thông qua sẽ áp dụng vào năm 2021. Bộ cũng đang đề xuất thí điểm cơ chế đặc thù để cải tạo chung cư, nhà tập thể cũ ở Hà Nội và TP.HCM, đặc biệt là việc bổ sung các chính sách để hài hòa lợi ích giữa các bên.