Theo Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, vấn đề này còn có 2 loại ý kiến. Ý kiến thứ nhất, tán thành quy định Tổng Liên đoàn Việt Nam là cơ quan chủ quản đầu tư dự án  nhà ở xã hội để cho công nhân thuê.

Tuy nhiên, do đây là các dự án nhà ở xã hội cho công nhân để cho thuê, vốn đầu tư lớn nhưng thời gian thu hồi vốn dài nên cần bổ sung đánh giá tác động về nguồn lực đầu tư và khả năng thu hồi vốn.

Loại ý kiến thứ hai, đề nghị không quy định điều này, bởi đây là vấn đề mới, quá trình thí điểm thời gian qua còn nhiều vướng mắc, chưa đủ độ “chín” để quy định trong Luật. Do đó, đề nghị Tổng Liên đoàn xây dựng Đề án báo cáo Quốc hội xem xét cho thực hiện thí điểm trong một thời hạn nhất định, nếu phát huy hiệu quả mới quy định trong Luật.

Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị Tổng Liên đoàn thành lập doanh nghiệp trực thuộc có chức năng kinh doanh bất động sản để thực hiện các dự án nhà ở xã hội cho công nhân. Quy định theo hướng này sẽ không phải bổ sung nội dung trong Luật Nhà ở.

Nhiều ý kiến đồng tình, ủng hộ, đưa ra những lập luận khác nhau về chủ trương này.

Theo đại biểu Nguyễn Thanh Cầm (tỉnh Tiền Giang), người Việt Nam từng có câu “an cư lạc nghiệp” để nói lên ý nghĩa đặc biệt quan trọng của nhà ở hay chỗ ở đối với mỗi người dân.

Tuy nhiên, dự thảo luật chưa quy định cụ thể về quyền có chỗ ở và quyền sở hữu nhà ở của công dân, đặc biệt chưa có những quy định cụ thể về vai trò trách nhiệm của nhà nước, chính quyền địa phương, cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo mọi công dân đều có quyền chỗ ở hợp pháp.

Cần đánh giá kết quả thí điểm

Về quy định Tổng Liên đoàn là chủ đầu tư nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân, đại biểu nhận thấy cả hai loại ý kiến đều có lý lẽ thuyết phục. Trong thực tế, đây là vấn đề Tổng Liên đoàn đã được chủ trương thực hiện thí điểm trong thời gian qua. Đại biểu đồng tình với việc tổng kết thí điểm và đưa vào dự thảo luật.

Tương tự, đại biểu Trần Văn Tuấn (tỉnh Bắc Giang) cũng cho rằng, có cơ sở để đưa ra quy định Tổng Liên đoàn làm chủ đầu tư nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân, để đảm bảo giải quyết hiệu quả vấn đề nhà ở, nâng cao đời sống cho người lao động.

Theo đại biểu, quy định này phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, đồng thời nâng cao vị trí, vai trò của công đoàn trong việc chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của người lao động, theo quy định của Hiến pháp và Luật Công đoàn.

“Nhà ở vẫn là mong ước của rất nhiều người lao động. Nếu giải quyết tốt, sẽ tạo an tâm cho người lao động để họ gắn bó hơn với công việc”, ông Tuấn nói, đồng thời cho rằng, trong điều kiện cần huy động nguồn lực, không nên bỏ qua một chủ thể như Tổng Liên đoàn.

“Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam làm chủ đầu tư nhà ở xã hội sẽ giúp đa dạng hóa, thu hút nhiều chủ thể, nguồn lực, để giải quyết vấn đề cấp bách này, cùng chăm lo cho đời sống của người lao động, điều đó cũng giúp Tổng Liên đoàn hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ, sứ mệnh của mình”, ông Tuấn cho hay.

Ngược lại, nhiều đại biểu cũng nêu quan điểm băn khoăn, lo ngại về chủ trương này. Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề nghị không nên giao cho Tổng Liên đoàn tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho đoàn viên công đoàn thuê. Theo ông, Tổng Liên đoàn là một tổ chức chính trị, không có chức năng kinh doanh.

“Tổng Liên đoàn có nhiều cách khác nhau để chăm lo cho đời sống của công nhân, việc đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho đoàn viên công đoàn nên giao cho các đơn vị chức năng khác”, ông Hoà quả quyết.

Cùng quan điểm, đại biểu Huỳnh Thị Phúc (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng bày tỏ quan điểm không đồng tình. Theo bà, trước hết cần tách riêng nội dung về xây dựng nhà ở xã hội và nội dung xây dựng nhà lưu trú cho công nhân thành hai điều riêng. Bởi hai nội dung này hoàn toàn khác nhau, không nên gộp chung như hiện tại.

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc cho rằng, việc quy định Tổng Liên đoàn là chủ đầu tư nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân rất khó khả thi. Theo bà, mặc dù Tổng Liên đoàn là cơ quan bảo vệ quyền lợi cho người lao động, nhưng không nhất thiết phải quy định Tổng Liên đoàn là chủ đầu tư.

“Chức năng cơ bản của công đoàn không có chức năng kinh doanh. Kinh phí công đoàn là thiết chế độc lập, việc thu chi thế nào, tác động khi làm nhà ở xã hội ra sao?... Nếu dự thảo Luật đưa ra quy định như vậy sẽ không phù hợp, và có thể gây ra những quan ngại như đại biểu đã nêu về hiệu quả cũng như về vấn đề cán bộ”, đại biểu cảnh báo.

Tổng Liên đoàn Lao động không nên "độc quyền" làm NOXH

Trước đó, Uỷ ban Thường vụ  Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) ngày 25/8, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đã nêu ý kiến về đề xuất Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội để cho công nhân thuê.

Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nói "không đồng tình" việc này. Ông đề nghị nghiên cứu lại chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức chính trị này.

"Tổ chức chính trị xã hội không nên 'ôm' việc này vì không khéo không hoàn thành nhiệm vụ, coi chừng cán bộ vi phạm", ông nói, và thêm rằng, Tổng liên đoàn lao động nên làm đúng chức năng nhiệm vụ của mình là giám sát, phản biện xã hội, và tham mưu chính sách công nhân. Việc  đầu tư nhà ở xã hội nên giao cho cơ quan hành chính, như UBND cấp tỉnh.

Một số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đồng tình không nên giao Tổng liên đoàn làm chủ đầu tư nhà ở xã hội. Bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đề nghị cân nhắc, ngay việc làm để cho thuê như đề xuất của Tổng liên đoàn cũng cần có đánh giá tác động toàn diện.

Tham gia ý kiến sau đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ hỏi "Tổng liên đoàn có quyết tâm thực hiện việc này hay không?". Ông cho rằng, nếu Tổng liên đoàn quyết làm thì cần chỉnh lý lại quy định tại dự thảo luật để không vênh với Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư. Tức có thể thông qua doanh nghiệp trực thuộc có chức năng sản xuất kinh doanh để đầu tư, chứ Tổng liên đoàn không trực tiếp làm chủ đầu tư.