Chia sẻ tại Hội nghị gặp mặt các doanh nghiệp hội viên VBA do Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam tổ chức ngày 15/3, ông Lâm Du An, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (SABECO) cho biết, doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn thời gian qua do tác động kép từ dịch COVID-19 và tình hình biến động trên thế giới. Từ năm 2021, tăng trưởng của doanh nghiệp giảm 10 - 15% so với năm 2019, năm 2022 tăng trưởng giảm 7% và năm 2023 doanh thu giảm 11%, lợi nhuận trước thuế giảm 23%. Các nhà máy sản xuất gia công trong hệ thống kiệt quệ, bởi giá đầu vào tăng từ 20 - 40% trong khi giá bán không thể tăng.

Đại diện doanh nghiệp kiến nghị với những khó khăn của doanh nghiệp, Quốc hội, Chính phủ lùi thời gian tăng thuế tiêu thụ đặc biệt 2 - 3 năm nữa. Cùng với đó, SABECO kiến nghị chưa áp dụng phí tái chế từ năm 2024 vì khi áp thuế, chi phí một lon bia tăng 40%, 1 chai bia tăng 50%. Như vậy, tổng sản lượng và chi phí đội lên hàng trăm tỷ đồng, sẽ là thách thức đối với doanh nghiệp hiện nay.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Duy Vương, Trưởng Bộ phận Đối ngoại Công ty Heineken Việt Nam cho biết, tình hình kinh tế năm 2024 dự đoán sẽ còn tiếp tục khó khăn, do vậy việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt thời điểm này chưa phù hợp, dẫn đến những ảnh hưởng nặng nề không chỉ với doanh nghiệp sản xuất, mà với cả chuỗi cung ứng, người tiêu dùng. 

Theo nghiên cứu của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, việc tăng thuế 10% đối với bia có thể khiến sản lượng giảm đáng kể tới 28,3%. Điều này có thể dẫn đến thiệt hại kinh tế đáng kể cho ngành bia và thu ngân sách Nhà nước. 

Đại diện Heineken Việt Nam cho biết, chính sách thuế tương đối hiện tại chưa tạo động lực bứt phá cho các doanh nghiệp đầu tư nâng cao công nghệ sản xuất để có thể đạt được những sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn cao, đảm bảo sức khỏe người dùng. Trong khi, với xu thế phát triển của quốc tế, các quy định về tiêu chuẩn sức khỏe, cuộc sống an toàn, môi trường xanh, bền vững... đang được tất cả các quốc gia trên thế giới chú trọng. 

Trong suốt những năm vừa qua, việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt dẫn đến tăng giá sản phẩm bia rõ ràng chưa phải là công cụ hiệu quả giúp điều tiết tiêu dùng sản phẩm bia. Hiện tại, người dân cũng đang dần hạn chế tiêu dùng các mặt hàng đồ uống, do kinh tế khó khăn và nhận thức phải uống có chừng mực (theo Nghị định 100/CP). Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp sản xuất không ngừng sáng tạo, đổi mới công nghệ, tạo ra các sản phẩm phù hợp, nhằm thúc đẩy hành vi tiêu dùng an toàn hơn, chừng mực hơn đối với sản phẩm đồ uống có cồn. 

Đại diện Công ty Heineken Việt Nam cho biết thêm, doanh nghiệp còn khó khăn trong việc tiếp cận năng lượng tái tạo, khi Việt Nam chưa có cơ chế mua bán điện trực tiếp DPPA và khó khăn trong việc thực thi trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, cũng như tái sử dụng nước thải để tưới cây trong khuôn viên nhà máy, do chưa có hướng dẫn kỹ thuật cụ thể. 

Chia sẻ tại hội thảo, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban pháp chế (Liên đoàn Thương Mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI) cho biết, bức tranh về nền kinh tế và sức khỏe doanh nghiệp đang đáng lo ngại. Đặc biệt, doanh nghiệp ngành đồ uống đang chịu tác động tiêu cực kép từ dịch COVID-19 cùng với tác động của tình hình thế giới và những chính sách liên quan như quy định của Nghị định 100 về xử phạt giao thông, quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu (EPR) khiến doanh nghiệp khó chồng khó.

“Chính phủ đang trình Quốc hội Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), dự kiến tháng 10/2024 sẽ cho ý kiến lần đầu và tháng 5/2025 sẽ thông qua, đến 1/1/2026 mới có hiệu lực. Trong dự thảo Luật lần này, ngành bia rượu có một số tác động là chịu tăng thuế theo lộ trình, nhưng trong bối cảnh khó khăn hiện nay có thể đề xuất giãn tiến độ tăng thuế tiêu thụ đặc biệt thời gian tới. Cùng với đó, quy định đánh thuế nước giải khát có đường là chế định quan trọng. Cùng với đó, hiện nay là thời điểm thích hợp để kiến nghị giảm thuế VAT cho doanh nghiệp ngành bia rượu thời gian tới”, ông Đậu Anh Tuấn cho biết. 

Còn bà Nguyễn Thị Minh Thảo, Trưởng Ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương – CIEM) cho biết, CIEM đã có báo cáo đánh giá định lượng tác động của thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ngành đồ uống có cồn. Doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp trong lĩnh vực nước giải khát nói riêng đang trong giai đoạn khó khăn. Các chính sách ban hành cần đảm bảo nhất quán với định hướng, chính sách của Đảng và Nhà nước về hỗ trợ phục hồi và phát triển doanh nghiệp. 

Đại diện CIEM kiến nghị, cơ quan soạn thảo nên đánh giá tác động một cách toàn diện khi đề xuất mở rộng đối tượng chịu thuế và tăng thuế tiêu thụ đặc biệt. Cùng với đó, Chính phủ nên lùi thời hạn hoặc có lộ trình đối với việc áp dụng sắc thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường để các doanh nghiệp xây dựng chiến lược thích ứng, kế hoạch cải tiến sản phẩm, trong khi có thể khấu hao dây chuyền công nghệ cũ.

Ông Nguyễn Duy Hưng, Phó Chủ tịch VBA bày tỏ mong muốn Quốc hội, Chính phủ các bộ, ngành cân nhắc, đánh giá các chính sách hài hòa, phù hợp với điều kiện thực tế. Các chính sách ban hành cần phải kèm theo các giải pháp đồng bộ, phù hợp thực tiễn để thực hiện được tốt, hiệu quả giúp các chính sách pháp luật có thể đi vào cuộc sống. VBA kiến nghị xem xét lùi lộ trình sửa đổi Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt, ít nhất từ năm 2025 trở đi, để tạo các điều kiện giúp các doanh nghiệp phục hồi, ổn định và dần phát triển trở lại.