Việc Nghị viện châu Âu phê chuẩn thỏa thuận thương mại và hợp tác giữa Liên minh châu Âu và Anh sẽ giúp định hình mối quan hệ thương mại song phương sau khi London rời khỏi “ngôi nhà chung” châu Âu, hay còn gọi là Brexit.

Thỏa thuận thương mại hậu Brexit này được Brussels và London ký vào cuối năm 2020 và việc EP thông qua TCA là một mốc thời gian quan trọng, mang tính biểu tượng cao, kết thúc quá trình Brexit kéo dài va mở ra một kỷ nguyên mới cho sự hợp tác chặt chẽ giữa hai bên. Đây là cơ sở pháp lý để EU và Anh tránh được một cuộc “ly hôn” trong hỗn loạn và không có thỏa thuận, tái định hình quan hệ giữa hai bên trong tương lai và bảo đảm dòng hàng hóa tiếp tục được lưu thông giữa Anh và 27 nước thành viên EU. Chủ tịch EP là David Sassoli đánh giá: TCA với Anh là thỏa thuận có tầm ảnh hưởng sâu rộng nhất mà EU từng đạt được với một nước thứ ba, đồng thời đặt nền tảng để xây dựng mối quan hệ EU-Anh mới hướng tới tương lai.

Trong giai đoạn đầu thời kỳ hậu Brexit, thương mại hai chiều ghi nhận những tác động nhất định

EU và Anh đã thống nhất về TCA từ cuối năm 2020 nhưng EP lại trì hoãn việc bỏ phiếu thông qua văn bản này. Một lý do quan trọng là Brussels muốn thể hiện thái độ phản đối động thái đơn phương của London nhằm gia hạn chương trình miễn kiểm tra hải quan với hàng hóa từ lục địa Anh sang Bắc Ailen vào tháng 3/2021. Sau đó, EC đã bắt đầu quy trình khởi kiện Anh liên quan đến quyết định trên. Thực tế, Anh chính thức cắt đứt mọi ràng buộc thành viên với EU từ ngày 1/1/2021, nhưng riêng vùng lãnh thổ Bắc Ailen vẫn tiếp tục tuân thủ các quy định thị trường chung và liên minh thuế quan của EU để tránh thiết lập “biên giới cứng” giữa vùng này và Cộng hòa Ailen, một thành viên của EU.

Trước đó, các nước thành viên EU đã áp dụng một phần thỏa thuận TCA. Quốc hội Anh cũng đã thông qua TCA vào ngày 30/12/2020. Trong giai đoạn đầu thời kỳ hậu Brexit, thương mại hai chiều ghi nhận những tác động nhất định. Theo Cơ quan thống kê châu Âu Eurostat, trong hai tháng đầu năm 2021, xuất khẩu của EU sang Anh giảm 20,2%, còn chiều ngược lại giảm tới 47%.

Điểm quan trọng nhất của thỏa thuận là giúp tránh thuế quan và bảo đảm cho thương mại song phương vận hành một cách tốt nhất. Cụ thể, thỏa thuận bao gồm những quy định về quan hệ song phương trên quy mô rộng, theo đó hàng hóa của Anh và EU sẽ không bị áp thuế quan hoặc hạn ngạch trong hoạt động giao thương song phương, thiết lập các quy định về hợp tác trong một số lĩnh vực như đánh bắt cá, hàng không và vận tải hàng hóa. Các tàu khai thác của EU sẽ dần từ bỏ 25% hạn ngạch hiện tại của mình trong giai đoạn chuyển tiếp kéo dài 5 năm rưỡi. Sau đó, hai bên sẽ có các cuộc đàm phán hàng năm về lượng cá mà các tàu của EU có thể đánh bắt từ vùng biển của Anh. Nếu không hài lòng, Brussels có thể áp đặt các biện pháp kinh tế chống lại nước Anh.

Hàng xuất khẩu của Anh vẫn phải tuân thủ các tiêu chuẩn về sức khỏe và an toàn của EU. Ngoài ra, các nhà sản xuất Anh cũng phải đáp ứng những quy tắc quản lý các sản phẩm có một phần xuất xứ bên ngoài EU hoặc nước Anh.

T.T

Xem thêm: Anh chấp thuận thêm thời gian để EU phê chuẩn thỏa thuận thương mại hậu Brexit đến hết tháng 4