Nghiên cứu phát hành trái phiếu Chính phủ hỗ trợ nhà ở xã hội
Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản gửi Bộ trưởng Bộ Xây dựng về việc hỗ trợ lãi suất, tháo gỡ khó khăn cho phát triển nhà ở xã hội .
Theo đó, Thủ tướng giao Bộ trưởng Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan căn cứ chủ trương, chỉ đạo của Thủ tướng tại hội nghị trực tuyến tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội để nghiên cứu, đề xuất phương án phát hành trái phiếu chính phủ, hỗ trợ lãi suất để hỗ trợ hoạt động đầu tư, xây dựng nhà ở xã hội, báo cáo Thủ tướng trong tháng 4/2024.
Liên quan đến gói 120.000 tỷ đồng, triển khai nghị quyết 33 của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã chỉ đạo 4 ngân hàng thương mại cam kết dành gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng cho vay mua, đầu tư phát triển nhà ở xã hội với lãi suất cho vay thấp hơn lãi vay thương mại bình quân của 4 ngân hàng từ 1,5-2%.
Định kỳ 6 tháng, NHNN sẽ căn cứ vào lãi vay thương mại trên thị trường để điều chỉnh lãi vay của gói 120.000 tỷ đồng.
Chính phủ giao Bộ Xây dựng nghiên cứu phát hành trái phiếu Chính phủ hỗ trợ nhà ở xã hội. Ảnh BXD.
Khó tiếp cận nguồn vốn từ gói vay ữu đãi
Theo Bộ Xây dựng, đến nay đã có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án nhà ở xã hội đủ điều kiện vay vốn từ gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, với nhu cầu vay vốn hơn 30.000 tỷ đồng.
Nhưng đến nay các ngân hàng đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền khoảng 7.000 tỷ đồng, trong đó có 8 dự án nhà ở xã hội tại 7 địa phương đã được vay vốn với số tiền khoảng 640 tỷ đồng.
Cụ thể, BIDV đã giải ngân cho 3 chủ đầu tư dự án tại các tỉnh Phú Thọ, Thanh Hóa và Bình Dương vay 95,7 tỷ đồng. VietinBank đã giải ngân cho 1 chủ đầu tư dự án tại tỉnh An Giang vay 128,6 tỷ đồng. Agribank đã giải ngân cho 4 chủ đầu tư tại các tỉnh Bắc Ninh, Quảng Ninh, Kiên Giang vay 415,7 tỷ đồng.
Bộ Xây dựng cho rằng việc công bố danh mục nhà ở xã hội đủ điều kiện vay vốn còn hạn chế, hiện nay có 129 dự án nhà ở xã hội, với quy mô 114.934 căn được khởi công xây dựng.
Tuy nhiên, mới chỉ có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng.
Như vậy còn 59 dự án đã khởi công nhưng chưa được đưa vào danh mục đủ điều kiện vay vốn của các địa phương.
Trái phiếu Chính phủ - một trong những công cụ tài chính phổ biến được Chính phủ sử dụng huy động vốn từ các nhà đầu tư. Đây là lần đầu Chính phủ đề cập tới phương án này cho phát triển nhà ở xã hội.
Trước đó, tại dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý nhà ở xã hội được Bộ Xây dựng lấy ý kiến vào cuối tháng 2, cơ quan này đề xuất phương án phát hành trái phiếu Chính phủ khi phát triển phân khúc này. Việc này để có nguồn lực cho vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội qua Ngân hàng Chính sách xã hội.
Những hạn chế này, theo Bộ Xây dựng, là do một số chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội không đủ điều kiện để được vay như: không đảm bảo điều kiện dư nợ tín dụng, không có tài sản khác để thực hiện đảm bảo tín dụng (vì dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất nên không đủ điều kiện thế chấp).
Về lãi suất và thời gian hưởng lãi suất của các dự án nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng cũng cho rằng mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã 2 lần hạ lãi suất nguồn vốn 120.000 tỷ đồng, tuy nhiên với lãi suất áp dụng trong nửa đầu năm 2024 là 8%/năm đối với chủ đầu tư và 7,5% với người mua nhà và thời hạn được hưởng lãi suất ưu đãi ngắn (3 năm với chủ đầu tư, 5 năm với khách hàng cá nhân) chưa thực sự thu hút người vay.
Tại hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội ngày 16/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng giao Bộ Tài chính nghiên cứu việc lập Quỹ phát triển nhà ở xã hội. Ngoài gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các nhà băng nghiên cứu gói tín dụng cho người mua nhà xã hội, với thời hạn vay 10-15 năm, lãi suất ưu đãi thấp hơn 3-5% so với vay thương mại. Các giải pháp này khi được triển khai, kỳ vọng sẽ giúp lao động thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp có cơ hội mua nhà.
