Mặc dù phân khúc nhà ở trong nước đang chứng kiến nguồn cầu lớn và động lực tăng trưởng mạnh mẽ đến từ tốc độ đô thị hóa nhanh với tỷ lệ dân số vâng nhưng thị trường bất động sản Việt Nam đang phải “gánh” những khó khăn nhất định - ông Neil MacGregor - Tổng giám đốc Savills Việt Nam nhận xét.

Chuyên gia này dẫn chứng, các khó khăn lớn của thị trường chính là thủ tục pháp lý, quỹ đất và nguồn vốn đầu tư dẫn đến tình trạng lệch pha cung cầu. 

Hiện nguồn cung dự án mới vẫn rất hạn chế. Đơn cử như ở đô thị lớn nhất cả nước là TP Hồ Chí Minh, nhiều vấn đề tồn tại đang khiến thị trường lệch pha và cần giải pháp thiết thực để “thoát khỏi” tình trạng này.

Báo cáo thị trường quý I của Savills cho thấy, thị trường căn hộ ở TP Hồ Chí Minh chỉ có 2.150 căn mở bán. Với dân số hơn 10 triệu người, nguồn cung đó không đủ nên khi mở bán dễ dàng được hấp thụ hết. Giá bất động sản dự báo sẽ tăng cho đến khi nguồn cung được cải thiện.

Bên cạnh đó, ông Neil MacGregor cho rằng, quy trình phê duyệt quy hoạch tổng thể cần được sắp xếp hợp lý hơn so với hiện tại.

Năm 2020, "nhiệm vụ lập Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050" đã được phê duyệt. Tuy nhiên, tiến độ lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030 rất chậm khi đến cuối tháng 5 mới có 7/111 quy hoạch được quyết định, phê duyệt.

Chuyên gia này dẫn chứng, quy hoạch 1/10.000 đang được Bộ Xây dựng phê duyệt trong khi việc phê duyệt quy hoạch 1/2.000, 1/500 thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh. Tuy nhiên, với các dự án lớn với diện tích trên 30 ha hay quy mô trên 50.000 dân, quyền phê duyệt lại thuộc Bộ Xây dựng. Sự thiếu rõ ràng về quản lý quy hoạch đang ảnh hưởng tiến độ các dự án. 

Mặt khác, nhiều bộ luật còn chồng chéo mà cụ thể là Luật Đất đai và Luật Xây dựng, gây nên sự khó khăn trong quá trình xin phê duyệt của các chủ đầu tư. Luật Quy hoạch được thông qua từ năm 2017 nhưng quá trình triển khai gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do còn nhiều bất cập, quy định chưa rõ ràng...

Theo ông Neil MacGregor, các bộ luật cần được sắp xếp, tổ chức hợp lý và hiệu quả nhằm tránh sự chồng chéo giữa những quy định khác nhau của khung pháp lý. Từ đó, hỗ trợ chính quyền các địa phương trong quá trình phê duyệt dự án và cải thiện tình trạng thiếu quỹ đất phát triển nhà ở.

Thêm một khó khăn cho thị trường bất động sản hiện nay là việc thiếu hụt quỹ đất tại các thành phố lớn, dẫn đến nguy cơ bong bóng. Thời gian qua, tình trạng đầu cơ diễn ra ở nhiều địa phương khiến giá thị trường nhà ở không hướng tới người mua cuối cùng. 

Điều này sẽ khiến xã hội và nền kinh tế phát triển không lành mạnh trong dài hạn. Quỹ đất tại các đô thị lớn như TP Hồ Chí Minh và Hà Nội để phát triển dự án còn ít, dễ bị thao túng, dẫn đến nguy cơ bong bóng bất động sản. 

“Một thị trường không hướng đến người mua cuối cùng thì không thể bền vững. Do đó, cần những giải pháp tăng quỹ đất, đặc biệt cho các dự án bình dân, hỗ trợ người mua có nhu cầu ở thực, cũng như xây dựng quy trình đấu giá đất công minh bạch để hạn chế đầu cơ” - ông Neil MacGregor nhấn mạnh.

Theo đề xuất của chuyên gia này, các cơ quan quản lý có thẩm quyền cần đưa ra giải pháp tăng quỹ đất sạch để tránh tình trạng đầu cơ, bong bóng, giải quyết vấn đề thiếu nhà ở, tăng nguồn cung cho phân khúc bình dân đáp ứng nhu cầu thực của người mua nhà để ở. Từ đó kiểm soát nguy cơ dẫn đến bong bóng bất động sản.

Ngoài ra, ông Neil cũng cho rằng cần bổ sung quỹ đất khu trung tâm cho phát triển dự án nhà ở và triển khai đứng hạn các dự án hạ tầng để hỗ trợ quá trình phát triển đô thị. 

Liên quan đến vấn đề đấu giá quyền sử dụng đất, Tổng giám đốc Savills Việt Nam khuyến nghị cần xây dựng quy trình đấu giá đất công minh bạch hơn, có thể mời đơn vị định giá nước ngoài đã chứng minh năng lực tầm quốc tế, triển khai đúng hạn các dự án cơ sở hạ tầng để hỗ trợ quá trình phát triển đô thị. Bên cạnh đó, có thể tham chiếu một số quy trình đấu giá đất công tại các thị trường “trưởng thành” hơn như Singapore, Hong Kong (Trung Quốc)…

Cùng đó, thị trường bất động sản cũng đang gặp khó do chính sách siết tín dụng cho phân khúc này. Hiện tín dụng bất động sản và hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp đang bị kiểm soát chặt chẽ. Việc hạn chế các nguồn vay ngắn hạn nước ngoài để tài trợ cho các dự án trung và dài hạn cũng đang được cân nhắc. 

Trong bối cảnh này, ông Neil MacGregor cho rằng, các doanh nghiệp cần chủ động đa dạng hóa nguồn vốn, tiếp cận những kênh thay thế như quỹ đầu tư, mua bán - sáp nhập (M&A), liên doanh. Việc đa dạng hóa các nguồn vốn sẽ giúp ổn định thị trường và giảm các rủi ro hệ thống.