Trước lo ngại về nguồn cung khan hiếm đè nặng lên an ninh lương thực toàn cầu, giá đường đã tăng vọt lên mức cao nhất trong vòng hơn một thập kỷ. Theo dữ liệu từ Trading Economics, giá đường thô thế giới ghi nhận nhịp tăng mạnh từ giữa tháng 3 lên mức hơn 25 USD/lbs tính đến thời điểm 21/7 (giờ Mỹ).

Thậm chí, trong đà tăng đó có thời điểm giá đường còn đạt xấp xỉ 27 USD/lbs vào cuối tháng 4, mức cao nhất kể từ năm 2012. Dù điều chỉnh nhẹ sau đó, giá đường vẫn neo gần đỉnh cùng mức tăng gần 30% trong chưa đầy 4 tháng. Thêm vào đó, tác động của các biện pháp phòng vệ thương mại làm giảm áp lực cạnh tranh từ đường nhập khẩu giá rẻ. 

Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp ngành mía đường trong nước đã ghi nhận nhiều dấu hiệu tích cực. Trong quý cuối niên độ 2022-2023, lợi nhuận của loạt doanh nghiệp đường mía như CTCP Mía đường Sơn La (mã: SLS) hay CTCP Đường Kon Tum (mã: KTS) đã đạt đỉnh mới nhờ bối cảnh thuận lợi của ngành. 

Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý IV niên độ tài chính 2022-2023 (từ ngày 31/3-30/6/2023) vừa công bố, Đường Kon Tum ghi nhận doanh thu hơn 288 tỷ đồng, gấp 6 lần cùng kỳ năm trước. Trong đó, doanh thu bán đường thành phẩm chiếm 62%, tương đương 180 tỷ đồng, doanh thu bán đường Sơn La 101 tỷ đồng. Còn lại là doanh thu từ bán bã bùn, tro, bán phân bón cùng một vài khoản khác. 

Khấu trừ chi phí, lợi nhuận sau thuế cũng gấp 7 lần lên gần 24 tỷ đồng. Đây cũng là mức lợi nhuận theo quý cao nhất trong vòng 25 quý trở lại đây của doanh nghiệp (kể từ quý III/2017).

Theo kết quả kinh doanh, Đường Kon Tum thường xuyên duy trì lợi nhuận dưới 4 tỷ đồng mỗi quý, song từ quý III niên độ tài chính 2022-2023, doanh nghiệp này chứng kiến lợi nhuận tăng trưởng mạnh mẽ nhờ sản lượng đường tiêu thụ tăng cao. Đến quý IV niên độ này lợi nhuận của doanh nghiệp đã đạt đỉnh mới trong lịch sử hoạt động.

Lũy kế cả niên độ 2022-2023, doanh thu thuần ghi nhận 547,7 tỷ đồng, lãi trước thuế gần 40 tỷ và sau thuế 38 tỷ đồng, tăng trưởng hàng trăm % so với các niên độ trước. 

Niên độ 2022-2023, đơn vị này lên kế hoạch thu về hơn 405 tỷ đồng tổng doanh thu, cao gấp 2,3 lần niên độ trước nhưng lợi nhuận trước thuế dự kiến giảm 38%, xuống hơn 6,5 tỷ đồng. Kết thúc năm tài chính, Đường Kon Tum không những hoàn thành mà còn vượt kế hoạch lợi nhuận hơn 6 lần. 

Cùng với bối cảnh thuận lợi, Mía đường Sơn La cũng cho thấy kết quả kinh doanh đầy tươi sáng với mức lãi trăm tỷ được kéo dài quý thứ 3 liên tiếp. Cụ thể, theo báo cáo tài chính quý IV niên độ 2022-2023 vừa công bố, SLS ghi nhận doanh thu thuần tăng 152%, đạt mức 550 tỷ đồng. Thêm vào đó, doanh thu tài chính tăng và chi phí tài chính được tiết giảm 1/3 lần là những nhân tố giúp đơn vị này thu lãi ròng gần 225 tỷ đồng, tăng 261% so với cùng kỳ. 

Lũy kế niên độ 2022-2023, SLS ghi nhận doanh thu thuần hơn 1.676 tỷ đồng và lãi ròng trên 523 tỷ đồng, lần lượt tăng 93% và 179% so với cùng kỳ. Đây cũng là mức lãi kỷ lục mà Công ty đạt được từ khi đi vào hoạt động, cao hơn cả 4 niên vụ liền trước cộng lại. 

Một trong những lợi thế giúp SLS đạt kết quả trên đến từ việc công ty được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp do hoạt động chế biến nông sản tại tỉnh Sơn La (địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn). Do đó, lãi trước thuế bằng nguyên phần lãi ròng thu về.

Trước đó, tại ĐHĐCĐ thường niên diễn ra hồi tháng 9/2022, SLS thông qua kế hoạch kinh doanh niên độ 2022-2023 với mục tiêu doanh thu xấp xỉ 1.111 tỷ đồng và lãi sau thuế hơn 75 tỷ đồng. Như vậy, doanh nghiệp đã vượt 1,5 lần kế hoạch doanh thu và gần 7 lần mục tiêu lợi nhuận năm. 

Tại CTCP Đường Quảng Ngãi (mã: QNS), dù chưa chính thức công bố kết quả kinh doanh quý II/2023, thế nhưng ban lãnh đạo ước tính sơ bộ doanh thu trong nửa đầu năm 2023 đạt 5.500 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 1.150 tỷ đồng, tăng 35% và 78% so với cùng kỳ. Kết quả này đã hoàn thành 66% và 96% kế hoạch kinh doanh của công ty. 

Như vây, ước tính trong quý II, QNS thu về hơn 3.300 tỷ doanh thu và 793 tỷ lợi nhuận, tăng mạnh 52% và 82% so với cùng kỳ. Kết quả này cũng cao nhất trong lịch sử hoạt động của doanh nghiệp. 

Theo phân tích của SSI Research ngày 21/7, trong nửa đầu năm, mảng mía đường tiếp tục là động lực tăng trưởng chính cho doanh thu và lợi nhuận của QNS. Sản lượng tiêu thụ đạt 120.000 tấn, tăng 126% so với cùng kỳ, mang về khoảng 2.200 nghìn tỷ đồng doanh thu, tăng 161%, lợi nhuận trước thuế tăng vọt lên 470 tỷ đồng, tăng 488%. Mảng điện sinh khối cũng được hưởng lợi từ sản lượng mía tăng, với lợi nhuận trước thuế ước đạt 55 tỷ đồng, tăng 817%. 

Do sức tiêu thụ yếu nên sản lượng sữa đậu nành chỉ đạt 115 triệu lít, giảm 12%. Doanh thu thuần và lợi nhuận trước thuế lần lượt ước đạt 2.000 tỷ đồng, giảm nhẹ 6% và 430 tỷ đồng, tăng 6%.