Hết quý I/2023, cho vay và huy động của các ngân hàng đang chênh lệch ra sao?
Bức tranh tín dụng và tiền gửi tại các ngân hàng ra sao trong quý đầu năm?
Thống kê từ BCTC quý I/2023 của 28 ngân hàng TMCP cho thấy dẫn đầu BXH ngân hàng có dư nợ tín dụng cao nhất tiếp tục là ba ngân hàng nhóm quốc doanh, trong đó BIDV là nhà băng có dư nợ lớn nhất toàn hệ thống với gần 1,6 triệu tỷ đồng, sau đó là VietinBank với 1,33 triệu tỷ và Vietcombank với 1,17 triệu tỷ.
Đây cũng là ba ngân hàng có huy động tiền gửi khách hàng lớn nhất tính đến 31/3/2023, với huy động tiền gửi tại BIDV đạt gần 1,5 triệu tỷ, Vietcombank đạt 1,28 triệu tỷ và VietinBank là 1,27 triệu tỷ.
Tổng dư nợ cho vay tại 10 ngân hàng này đạt 7,07 triệu tỷ, chiếm khoảng 80% dư nợ cho vay 28 ngân hàng TMCP toàn hệ thống. Trong khi đó, tổng huy động tiền gửi tại 10 ngân hàng này đạt khoảng 6,76 triệu tỷ, chiếm khoảng 78% tiền gửi khách hàng toàn hệ thống.
Nguồn: Diên Vỹ tổng hợp từ BCTC các ngân hàng
Nếu so với đầu năm, tăng trưởng cho vay có dấu hiệu chậm hơn tăng trưởng tiền gửi tại 6/10 ngân hàng trong nhóm này.
Hàng chục ngân hàng có cho vay khách hàng vượt quá tiền gửi
Theo tính toán dựa trên BCTC quý I/2023 của 28 ngân hàng TMCP, tính đến hết quý I, tỷ lệ cho vay khách hàng/tiền gửi khách hàng bình quân của các ngân hàng này hiện ở mức khoảng 99,5%. Đáng chú ý, 7/10 nhà băng trong top cho vay và tiền gửi khách hàng lớn nhất hệ thống hiện có tín dụng cho vay đã vượt quá tiền gửi khách hàng.
Trên toàn hệ thống, có những ngân hàng có tỷ lệ cho vay/tiền gửi khách hàng khá cao. Chẳng hạn, VPBank với tỷ lệ đạt khoảng 140%, tương đương với mỗi 100 đồng tiền gửi khách hàng, ngân hàng đang cho vay ra tương ứng tới 140 đồng tín dụng. Một số ngân hàng khác có tỷ lệ cho vay/ tiền gửi khá cao là SeABank (135%), Techcombank (120%), HDBank (116%), VIB và OCB (đều 115%)...
Tổng cộng, trong toàn bộ 28 ngân hàng TMCP được thống kê, có 13 ngân hàng có tỷ lệ cho vay/ tiền gửi hiện vượt 100%.
Nguồn: Diên Vỹ tổng hợp từ BCTC các ngân hàng Quý I/2023
Thực tế, tỷ lệ cho vay/tiền gửi khách hàng tại nhiều ngân hàng trên toàn hệ thống tăng cao từ năm ngoái và tiếp tục ở mức cao trong quý I vừa qua. Điều này có thể được giải thích do sự lệch pha đáng kể giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng tiền gửi.
Theo báo cáo tình hình kinh tế - xã hội tháng 3 và quý I/2023 của Tổng cục Thống kê, tính đến thời điểm 20/3/2023, tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế đạt 1,61% (cùng thời điểm năm 2022 tăng 4,03%). Trong khi đó, cùng khoảng thời gian trên, huy động vốn của các tổ chức tín dụng (TCTD) chỉ tăng 0,77% (cùng thời điểm năm 2022 tăng 2,15%). Việc tăng trưởng tín dụng hơn gấp đôi tăng trưởng huy động trong quý đầu năm tiếp tục đặt ra thách thức đối với hệ thống ngân hàng trong việc điều tiết hệ số sử dụng vốn.
Lưu ý: Tỷ lệ cho vay khách hàng/ tiền gửi khách hàng theo cách tính trong bài viết này không đồng nhất với cách tính Tỷ lệ cho vay trên tổng tiền gửi (LDR) được quy định tại được quy định trong Thông tư 22 ban hành ngày 15/11/2019 của NHNN liên quan đến các giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và có hiệu lực từ ngày 1/1/2020.
Theo Thông tư 22, nguồn huy động của các ngân hàng không chỉ nằm ở khoản mục Tiền gửi của khách hàng mà còn huy động từ tiền gửi của Kho bạc Nhà nước, tiền ký quỹ và tiền gửi vốn chuyên dùng của khách hàng, tiền huy động từ phát hành kỳ phiếu, tín phiếu, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu.
Cũng theo quy định của Thông tư 22, tất cả các ngân hàng đều phải đảm bảo tỷ lệ LDR không được vượt quá 85%.
Gần đây, ngày 31/12/2022, NHNN đã ban hành Thông tư 26/2022/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 22/2019; trong đó có nội dung sửa đổi, bổ sung điểm a khoản 4 Điều 20 về tỷ lệ dư nợ cho vay so với tổng tiền gửi (tỷ lệ LDR).
So với quy định cũ, Thông tư 26/2022 cho phép tiền gửi có kỳ hạn của Kho bạc Nhà nước sẽ được tính vào tổng huy động của các ngân hàng thương mại với một tỷ lệ khấu trừ nhất định. Điều này giúp ngân hàng thương mại sẽ có thể cho vay nhiều hơn với cùng một mức huy động hiện tại.
