Bà Dorsati Mandani, chuyên gia kinh tế cao cấp WB tại Việt Nam cho biết Báo cáo cập nhật kinh tế vĩ mô tháng 9/2021 của WB đưa ra nhận định dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam cho thấy lòng tin vào nền kinh tế vẫn được duy trì. Nhà đầu tư FDI vẫn tin tưởng vào triển vọng của nền kinh tế Việt Nam vì nhiều lý do. Theo chuyên gia WB, lý do là nền kinh tế Việt Nam vẫn nằm trong số các quốc gia tăng trưởng tốt (năm 2020 là 2,9%) khi phần lớn các quốc gia khác suy giảm kinh tế nghiêm trọng. Đó là dấu hiệu của khả năng phục hồi, cho thấy các nền tảng cơ bản của nền kinh tế Việt Nam là vững chắc.

Trong 6 tháng đầu năm 2021, do bùng phát làn sóng dịch thứ 4, Việt Nam phải triển khai các biện pháp giãn cách xã hội nên đã ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế. Dự báo cập nhật mới nhất của WB ước tính tăng trưởng GDP của Việt Nam khoảng 4,8% trong năm 2021.

Bất chấp những thách thức trong quý III/2021, khi nhìn vào dòng vốn FDI trong tháng 8, WB vẫn thấy cam kết của các nhà đầu tư tăng lên. Trên thực tế, trong 8 tháng đầu năm 2021, tổng vốn FDI cam kết đạt 14 tỷ USD, chỉ thấp hơn 2% so với cùng kỳ năm 2020 trong khi vốn đầu tư giải ngân đạt 11,7 tỷ USD, tăng 2% so với cùng kỳ năm trước. “Đó là dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư quốc tế vẫn kỳ vọng phát triển hoạt động kinh doanh tại Việt Nam”, chuyên gia WB nhận xét.

Bà Dorsati Mandani chia sẻ thông tin khi tiếp xúc gặp gỡ những DN FDI: “Một tập đoàn sản xuất lương thực toàn cầu đã thông báo rằng họ đang đầu tư 180 triệu USD nữa vào Việt Nam vì tin tưởng vào triển vọng kinh tế của Việt Nam, một nền kinh tế còn nhiều dư địa để phát triển”.

Chuyên gia cao cấp của WB nhận định: Chính phủ đang làm việc tích cực để ngăn chặn dịch bệnh trong khi vẫn nỗ lực bảo đảm các hoạt động kinh tế, đặc biệt là một sự chuyển dịch quan trọng trong chiến lược “thích ứng an toàn linh hoạt với COVID-19”. Hai mục tiêu là kiểm soát đại dịch và phát triển kinh tế thì các cơ quan thực thi nên đẩy nhanh giải quyết những vấn đề khó khăn xã hội phát sinh do dịch COVID-19, nâng cao hiệu quả, tăng số người được thụ hưởng các chương trình bảo trợ xã hội; cân bằng chính sách tài khoá, tiền tệ theo hướng bền vững; mở rộng tiêm chủng nhanh; giảm thiểu gián đoạn về hậu cần và chuỗi giá trị.

Tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp FDI như thế nào?

Dưới góc độ phân tích về các DN, ông Nguyễn Minh Cường, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho rằng khi quyết định đầu tư, DN luôn nghiên cứu rất kỹ, để xây dựng các cơ sở kinh doanh, nhà máy… không nhìn vào những diễn biến ngắn hạn. Thực tế, nhiều DN FDI nhận định, Chính phủ Việt Nam có nhiều nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, do đó, trong dài hạn, Việt Nam là điểm đến hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài.

Nhìn chung, các nhà đầu tư ghi nhận các chủ trương, cam kết mạnh mẽ của Chính phủ và tin tưởng vào tiềm năng trung và dài hạn. Nhưng quan trọng, khâu thực thi phải thực hiện tốt như triển khai hỗ trợ an sinh xã hội nhanh chóng, giảm thiểu các thủ tục không cần thiết, bảo đảm việc làm, duy trì chuỗi cung ứng hiệu quả… sẽ giúp tăng cường lòng tin không chỉ DN FDI mà cộng đồng DN nói chung.

Chuyên gia Nguyễn Minh Cường phân tích không chỉ Việt Nam mà tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp trên toàn cầu, thậm chí nhiều nước bị ảnh hưởng nặng nề hơn. Các DN FDI, những tập đoàn đa quốc gia có trụ sở ở các quốc gia khác nhau cũng không lạ lẫm gì với tình huống khó khăn này.  Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong những tháng qua có xu hướng giảm do ảnh hưởng nặng nề của đợt dịch COVID-19 lần thứ tư, nhưng hầu hết các chuyên gia kinh tế cho rằng, Việt Nam vẫn là điểm đến đầu tư hấp dẫn đối với nhà đầu tư ngoại khi lao động, ưu đãi đầu tư… vẫn được xem là những yếu tố hấp dẫn đối với nhà đầu tư.

Các chuyên gia cho rằng, nhìn chung, Việt Nam vẫn tiếp tục là điểm đến ưa thích của giới đầu tư quốc tế. Tuy nhiên, để tránh “đòn giáng mạnh” của dịch bệnh COVID-19 đòi hỏi phải khẩn trương nắm bắt tình hình để có giải pháp thu hút và giữ vững dòng vốn đầu tư FDI.

Theo đó, chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho rằng, trước mắt, Chính phủ Việt Nam cần hỗ trợ các nhà đầu tư nước ngoài, cùng đồng hành vượt qua những khó khăn hiện nay như triển khai tiêm vaccine, hỗ trợ về vốn… đồng thời, tiếp tục phát triển các quyết sách lâu dài đảm bảo lợi ích cho các nhà đầu tư.

Ngoài ra, các khó khăn liên quan tới chuỗi cung ứng, hậu cần logistics... cũng khiến các DN FDI tại Việt Nam gặp khó, và họ đã có những kiến nghị cụ thể gửi tới Thủ tướng.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt về thu hút vốn đầu tư nước ngoài giữa các quốc gia thì Việt Nam càng phải chứng tỏ tinh thần cầu thị, tập trung vào việc cải cách hành chính, chứng minh được sự sẵn sàng tiếp nhận cũng như tạo điều kiện thuận lợi tối đa đối với nhà đầu tư quốc tế.

Các chuyên gia kinh tế nhấn mạnh, tác động, kết quả do cải cách thể chế, hành chính luôn mang lại hiệu quả thiết thực đối với nhà đầu tư, vì họ được thụ hưởng quyền lợi thông qua sự minh bạch và bền vững đồng thời cho phép tiết kiệm thời gian tuân thủ quy định gắn liền với giảm thiểu chi phí…

Trước vướng mắc, khó khăn nhà đầu tư nêu ra cũng nên tìm cách giải quyết theo phương thức “phản ứng nhanh,” ứng xử linh hoạt để duy trì chuỗi sản xuất và cung ứng.

Ngoài ra, các địa phương cần tiếp sức nhà đầu tư thông qua sự chia sẻ rủi ro, duy trì các điều kiện phù hợp, môi trường kinh doanh theo tiêu chí “bình thường mới” để họ có thể sản xuất, kinh doanh liên tục…

Trong bối cảnh vốn dòng đầu tư toàn cầu đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi COVID-19, việc có thêm đối tác mới đã chứng tỏ sức hút của điểm đến đầu tư Việt Nam. Theo đó, một trong những giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư FDI của Việt Nam trong thời gian tới sẽ được chú trọng đó là khai mở thêm được các thị trường mới.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, Trung Đông luôn được xem là khu vực có tiềm năng lớn trong hợp tác đầu tư. Tuy nhiên, hiện tại, vốn đầu tư từ khu vực này vào Việt Nam còn hạn chế, chưa phản ánh đúng tiềm năng, lợi thế.

Để thu hút dòng vốn đầu tư từ thị trường này, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc đề xuất 3 định hướng hợp tác; trong đó, có việc nghiên cứu mô hình hợp tác với các đối tác thứ 3 để cùng hợp tác đầu tư các dự án lớn tại Việt Nam, tương tự mô hình Dự án Lọc dầu Nghi Sơn.

Với niềm tin của cộng đồng quốc tế và các nhà đầu tư nước ngoài đối với thị trường Việt Nam, Việt Nam cần nhanh chóng tận dụng cơ hội, khai thác hiệu quả để phát huy nội lực, tận dụng ngoại lực cho phát triển kinh tế.

Trao đổi với PV, nhiều ý kiến khẳng định ủng hộ định hướng chính sách chiến lược của Thủ tướng Chính phủ là “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả với dịch bệnh”.

Các DN FDI cam kết đầu tư vào Việt Nam trong tương lai

Bà Mary Tarnowka, Giám đốc điều hành Hiệp hội DN Hoa Kỳ (AmCham) tại Việt Nam cho biết: Với 550 doanh nghiệp thành viên của AmCham và 2.000 đại diện DN cá nhân trên khắp cả nước, cộng đồng DN Hoa Kỳ chúng tôi cam kết với Việt Nam sẽ tiếp tục đầu tư trong tương lai”.

Trong một cuộc khảo sát mới nhất đối với các thành viên AmCham Việt Nam, 85% số DN cho rằng, vaccine là chìa khóa giúp mở cửa an toàn và phục hồi kinh tế. 49% số DN Hoa Kỳ được hỏi cho biết hầu hết hoặc tất cả lực lượng lao động của họ đã được tiêm chủng ít nhất một liều, gần gấp đôi tỷ lệ của vài tuần trước đó.

Bên cạnh đó, Amcham đặc biệt hoan nghênh việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 105 về hỗ trợ DN bị ảnh hưởng dịch bệnh COVID và việc Thủ tướng Chính phủ thành lập Tổ công tác để hỗ trợ DN trong thực hiện kế hoạch mở cửa trở lại an toàn và phục hồi kinh tế.

“Quan trọng nhất, theo tôi, ngay bây giờ, cộng đồng DN FDI cần biết được thông tin rõ ràng về các định hướng, lộ trình chính sách của chính quyền. Khi chúng ta tiến tới trạng thái như Việt Nam gọi là “bình thường mới”, ngoài việc tiêm chủng nhiều hơn, điều quan trọng là phải có sự phối hợp, đồng bộ giữa thực thi các chính sách trên toàn quốc, bao gồm vận chuyển, tính sẵn sàng và hợp lý của công tác xét nghiệm nhanh, các phản ứng y tế để sàng lọc F0 nhanh chóng giúp bảo đảm an toàn cho người lao động và giảm thiểu ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh”, bà Mary Tarnowka cho biết.

Ông Hong Sun, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Hàn Quốc (KOCHAM) cho biết, nhiều công ty Hàn Quốc đã đầu tư vào Việt Nam hiện nay đánh giá tích cực về môi trường đầu tư của Việt Nam, đồng thời, nhiều công ty Hàn Quốc dự kiến sẽ đầu tư vào Việt Nam trong tương lai.

Theo đại diện KOCHAM, Việt Nam tự hào là quốc gia có môi trường đầu tư tối ưu với chi phí lao động thấp cũng như các chính sách ưu đãi của Chính phủ với các DN FDI. Ngoài ra, việc Chính phủ Việt Nam tích cực tham gia các hiệp định thương mại tự do (FTA) và ký kết các FTA với Liên minh châu Âu, Vương quốc Anh, RCEP cũng được đánh giá là có tác động tích cực đến hoạt động xuất khẩu.

Cộng đồng doanh nghiệp Hàn Quốc đánh giá cao sự hợp tác và hỗ trợ của Chính phủ Việt Nam trong thời gian qua, như cho phép nhập cảnh các chuyên gia, rút ngắn thời gian cách ly… Để đạt được mục tiêu kép vừa ngăn chặn đại dịch vừa phát triển, tăng trưởng nền kinh tế, Chính phủ đang rất tích cực phân phối và tìm kiếm nhiều nguồn vaccine. Ở các thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM, tỷ lệ tiêm chủng rất cao đã cho thấy nỗ lực rất lớn của Chính phủ Việt Nam trong nỗ lực phục hồi nền kinh tế. Đặc biệt, đợt kiểm soát dịch bệnh COVID-19 tại các tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc đã diễn ra hết sức thành công và chuẩn mực.

“Tôi nghĩ rằng cộng đồng DN Hàn Quốc tại Việt Nam đang có niềm tin rất lớn vào các chính sách kiểm dịch của Chính phủ Việt Nam. Điều này thể hiện ở việc có rất nhiều DN vẫn đang tiếp tục nỗ lực mở rộng đầu tư vào Việt Nam ngay cả trong tình hình hạn chế di chuyển và xuất nhập cảnh không được tự do vì COVID-19”, ông nói. Đơn cử, cuối tháng 8, LG đầu tư thêm 1,4 tỷ USD cho dự án tại Hải Phòng và nhiều dự án tỷ USD khác cũng đang được các DN Hàn Quốc xem xét.

“Việc hợp tác của Việt Nam với Hàn Quốc - một cường quốc về lĩnh vực công nghệ thông tin, được kỳ vọng sẽ trở nên mạnh mẽ hơn nữa trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Chắc chắn rằng các công ty về lĩnh vực công nghệ của Hàn Quốc sẽ tích cực cân nhắc đầu tư vào Việt Nam”, ông nói

Ngoài ra, để đáp ứng nhu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, các lĩnh vực như phát triển vaccine, công nghệ sinh học và thành phố thông minh… cũng là các lĩnh vực mà doanh nghiệp quan tâm đầu tư. Giúp Việt Nam củng cố thêm lòng tin của cộng đồng doanh nghiệp mà còn sớm nắm bắt được cơ hội hấp thu thêm dòng vốn FDI mới vượt trội.

Trong khi đó, ông Takeo Nakajima, Trưởng đại diện Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) tại Hà Nội nhận định: Trong vòng 10 đến 20 năm qua, Việt Nam đã trở thành cơ sở sản xuất quan trọng của các công ty Nhật Bản.

“Hầu như sẽ chẳng có công ty nào nghĩ đến việc rời bỏ Việt Nam chỉ vì vài tháng khó khăn, mặc dù tất nhiên họ sẽ phải điều chỉnh và cải thiện hệ thống sản xuất cho phù hợp tình hình mới. Các công ty Nhật Bản có thể sẽ giảm thiểu rủi ro bằng cách đẩy mạnh đa dạng hóa và phân tán hoạt động. Hoặc, họ cũng có thể tăng cường đặt hàng bên ngoài và đi thuê nhà xưởng”, ông nói.

Dòng vốn FDI vẫn chảy vào Việt Nam với làn sóng mới trong thập kỷ tới

Tổng Giám đốc HSBC nhận định, các điều kiện nền tảng của Việt Nam vẫn vững mạnh và Việt Nam đã tự tạo cho mình một vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu trong những năm gần đây thông qua một loạt hiệp định tự do thương mại. Với lượng dự trữ ngoại hối tăng cao cộng thêm tiền tệ ổn định, lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát, dòng vốn FDI tiếp tục tăng mạnh chủ yếu tập trung vào lĩnh vực sản xuất, Việt Nam có tâm thế hoàn toàn sẵn sàng đón nhận tương lai. Vì vậy, HSBC dự báo tăng trưởng GDP sẽ đạt 6,8% trong năm 2022 với một triển vọng đáng tin cậy trước mắt cũng như về lâu về dài.

Theo ông Alain Cany, Chủ tịch Hiệp hội DN châu Âu (EuroCham), Việt Nam có thể đón một làn sóng FDI mới trong thập kỷ tới nếu tiếp tục duy trì và phát huy các thành tích cải cách như những năm qua.  Về lâu dài, một khi COVID-19 được kiểm soát trở lại, EU và Việt Nam có cơ hội đáng kể để tăng cường thương mại và đầu tư nhờ Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA).

Ông Choi Joo Ho, Tổng Giám đốc Samsung Việt Nam cho rằng mặc dù dịch COVID-19 đang gây ra những tác động tiêu cực, nhưng xét về dài hạn Việt Nam vẫn là điểm đầu tư hấp dẫn đối với nhà đầu tư nước ngoài. “Đặc biệt, việc Chính phủ Việt Nam có chính sách hỗ trợ DN, hợp tác xã, hộ kinh doanh trong bối cảnh dịch COVID-19 (Nghị quyết 105) và chuyển hướng phòng chống dịch, là tin đáng mừng đối với nhà đầu tư nước ngoài”.

Ông Choi Joo Ho khẳng định trong thời gian tới, nếu Việt Nam tiếp tục thực hiện các biện pháp chống dịch hiệu quả, đồng thời tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi để phục hồi, duy trì, và phát triển sản xuất, kinh doanh, lưu thông hàng hoá thông suốt, khắc phục gián đoạn chuỗi cung ứng thì sẽ tiếp tục thu hút các nhà đầu tư nước ngoài tới Việt Nam.

Ông cho biết mặc dù trong bối cảnh đại dịch COVID-19, trong 6 tháng đầu năm 2021, Samsung vẫn đạt được mục tiêu xuất khẩu, “nếu nhà máy sản xuất điện gia dụng của Samsung tại TPHCM sớm hoạt động bình thường trở lại thì dự kiến chúng tôi sẽ đạt vượt mục tiêu xuất khẩu của năm nay”.

Nói về lời hứa đưa Việt Nam trở thành trung tâm chiến lược về nghiên cứu và phát triển (R&D) của Samsung, ông Choi Joo Ho cho biết: Quá trình xây dựng Trung tâm R&D mới của Công ty gặp khó khăn do đại dịch COVID-19. Tuy nhiên với sự hỗ trợ toàn diện của Chính phủ và thành phố Hà Nội, Samsung sẽ hoàn thiện công trình an toàn vào cuối năm 2022, đúng như cam kết với Chính phủ Việt Nam.

Khi được hoàn thiện, đây sẽ là trung tâm nghiên cứu và phát triển quy mô lớn nhất khu vực Đông Nam Á của Samsung và chính là mảnh ghép quan trọng để tạo nên bức tranh đầu tư chiến lược trị giá 17,7 tỷ USD của Samsung tại Việt Nam.

Ông Binu Jacob, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Nestlé Việt Nam khẳng định sẽ tiếp tục mở rộng các hoạt động đầu tư bền vững tại Việt Nam, bao gồm khoản đầu tư mới trị giá hơn 130 triệu USD trong 2 năm, đưa tổng đầu tư lên hơn 730 triệu USD. “Chúng tôi tin rằng, nếu chỉ tập trung vào kết quả lợi ích trước mắt thì khó đi xa, nhưng muốn vươn cao và vươn xa thì phát triển bền vững là con đường duy nhất. Chúng tôi tin tưởng vào tương lai của Việt Nam với vai trò là trung tâm sản xuất toàn cầu và khu vực. Chúng tôi vẫn tiếp tục mở rộng các hoạt động đầu tư bền vững tại Việt Nam”. Ông Binu Jacob nhấn mạnh.

Theo tờ The Australia Financial Review (ARF), nhật báo kinh tế hàng đầu ở Australia và các chuyên gia kinh tế nước ngoài cho rằng, Việt Nam sẽ phục hồi trở lại sau đại dịch COVID-19 và tiếp tục là điểm đến hấp dẫn với giới đầu tư nước ngoài.

Tờ báo trên nhận định, mặc dù, các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt đang được áp dụng ở Thành phố Hồ Chí Minh, trung tâm thương mại của Việt Nam và số các ca nhiễm biến thể Delta tăng cao đang ảnh hưởng đến ngành sản xuất, câu chuyện toàn cảnh về việc Việt Nam trở thành điểm đến ưa thích của đầu tư nước ngoài dự kiến sẽ vẫn không thay đổi.

Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN FDI (VAFIE) cho rằng, do ảnh hưởng nặng nề của đợt dịch COVID-19 thứ tư, nhiều  DN FDI gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất-kinh doanh. Tuy nhiên, những khó khăn này chỉ là tạm thời và khả năng dịch chuyển chuỗi cung ứng của nhà đầu tư nước ngoài ra khỏi Việt Nam là rất ít.

Ông Trịnh Văn Quang, Giám đốc Phát triển dự án Vina CPK, cho biết Việt Nam vẫn được đánh giá là quốc gia được hưởng lợi từ làn sóng chuyển dịch đầu tư. Theo đó, một lần nữa khẳng định môi trường đầu tư của Việt Nam thực sự hấp dẫn các nhà đầu tư FDI chứ không phải chỉ là lợi thế về nhân công giá rẻ và chi phí thuê mặt bằng thấp so với các nước trong khu vực.

“Diễn biến tích cực này cho thấy các chính sách của nhà nước và sự ổn định về chính trị xã hội của Việt Nam đang là một lợi thế cạnh tranh so với các nước trong khu vực,” ông Quang cho kết luận.