Ngày 31/5, tham gia giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đã thông tin về tiến độ triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể về nguyên tắc triển khai về thời gian triển khai, thời gian ưu đãi, lãi suất của gói tín dụng, Bộ XD cũng đã có văn bản hướng dẫn về việc xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện được vay ưu đãi trong gói này.

"Bộ Xây Dựng đã uỷ quyền cho UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm xem xét kiểm tra các thủ tục pháp lý, lập danh mục các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo chung cư để công bố công khai trên cổng thông tin điện tử của tỉnh để các ngân hàng có cơ sở áp dụng, cho vay", Bộ trưởngNguyễn Thanh Nghị nói.

Bộ trưởng cho biết Bộ Xây dựng đã có văn bản đôn đốc các địa phương triển khai nhiệm vụ đã giao tại đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng người có thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030 và đã tổ chức hội nghị triển khai đề án này.

"Qua báo cáo của các địa phương, đến nay đã có 100 dự án thuộc đối tượng cho vay của gói tín dụng 120.000 tỷ", Bộ trưởng thông tin.

Bộ Trưởng cũng chia sẻ thông tin về 6 địa phương đã công bố nhu cầu vay vốn trong gói tín dụng 120.000 tỷ đồng. Cụ thể, tỉnh Bình Định công bố nhu cầu vay vốn là 1.832 tỷ; tỉnh Phú Thọ là 441 tỷ; Đà Nẵng là 545 tỷ; Trà Vinh là 420 tỷ; Bắc Giang là 4.257 tỷ và Hải Phòng là 3.892 tỷ.

"Các địa phương đang trong quá trình tổng hợp công bố nên mới chỉ có kết quả bước đầu. Trong thời gian tới sẽ có nhiều dự án tham gia gói 120.000 tỷ như nhu cầu công bố của các địa phương", ông Nguyễn Thanh Nghị cho biết.

Người đứng đầu Bộ Xây dựng cũng chia sẻ để thúc đẩy việc phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân khu công nghiệp và hiệu quả gói 120.000 tỷ, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục phối hợp với NHNN các bộ ngành địa phương tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế chính sách, pháp luật như tập trung sửa đổi Luật nhà ở và các quy định pháp luật khác có liên quan.

Trên thực tế trong quá trình thực hiện đã cơ bản khắc phục được những khó khăn, vướng mắc như các đại biểu đã đề cập.

Điều kiện mua nhà xã hội làm khó người lao động

Cũng tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, nhiều đại biểu đã trình bày những khó khăn, vướng mắc liên quan đến nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân.

Đại biểu Phạm Văn Thịnh, Trưởng ban Dân vận tỉnh Bắc Giang đặt vấn đề, theo đề án phát triển nhà ở xã hội được Thủ tướng phê duyệt, đến 2030,cả nước có một triệu căn nhà ở xã hội (trong đó đến năm 2025 hoàn thành 428.000 căn). Tổng vốn dự kiến là 849.000 tỷ đồng, chủ yếu bằng vốn xã hội hóa. Đề án này được kỳ vọng giúp giá nhà phù hợp với khả năng chi trả của hộ gia đình thu nhập trung bình, thấp khu vực đô thị và công nhân khu công nghiệp.

Ông Phạm Văn Thịnh băn khoăn về tính khả thi của đề án này. Ông dẫn chứng, tại Bắc Giang công nhân muốn mua nhưng lại không đáp ứng điều kiện "không có nhà ở, đất ở nào khác".

Cụ thể, dự án nhà ở xã hội thị trấn Nếnh, (huyện Việt Yên, Bắc Giang), giai đoạn 1 có 4.000 căn hộ, giá bán 12,3 triệu đồng một m2. Chủ đầu tư đang hoàn thiện để đưa vào sử dụng, nhưng từ khi công bố nhận hồ sơ đã hơn một năm mới có trên 200 công nhân đủ điều kiện mua nhà.

Với thực tế này, ông cho rằng, các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội nguy cơ vỡ nợ vì không có khách hàng đủ điều kiện. Ông Thịnh kiến nghị nới điều kiện được mua, thuê nhà ở xã hội.

Bất cập về điều kiện được mua, thuê nhà xã hội cũng là trở ngại khiến gói tín dụng 120.000 tỷ đồng chưa có ai vay dù triển khai gần hai tháng. Đây là gói cho vay hỗ trợ với chủ đầu tư, người mua dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân với lãi suất thấp hơn 1,5-2% lãi suất trên thị trường.

Cũng tại buổi thảo luận, Đại biểu Trần Thị Vân, Phó đoàn chuyên trách Bắc Ninh, đặt vấn đề, từng có gói hỗ trợ khác về mua, thuê nhà ở xã hội trong chương trình phục hồi kinh tế theo Nghị quyết 43 của Quốc hội. Các chính sách này đều có thời hạn thực hiện trong 2023 và kết quả thực hiện rất thấp. Chẳng hạn, gói giảm lãi suất 2% hỗ trợ vay nhà ở xã hội mới giải ngân được gần 1%, hay gói vay 15.000 tỷ đồng của Ngân hàng Chính sách xã hội cho công nhân, lao động mới thực hiện được hơn 34%.

"Các gói tín dụng trước còn chưa hấp thụ hết thì liệu gói 120.000 tỷ đồng có khả thi hay không, trong khi Luật Đất đai, Kinh doanh bất động sản hay Nhà ở đang sửa, quy hoạch liên quan chưa phê duyệt xong", Phó đoàn chuyên trách tỉnh Bắc Ninh nêu.

Đại biểu Trần Thị Vân kiến nghị, Chính phủ gộp các gói hỗ trợ dành cho phát triển nhà ở xã hội thành một và kéo dài thực hiện các chính sách này đến hết năm 2025, góp phần thực hiện hoàn thành mục tiêu xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho lao động, công nhân.