Nút thắt chưa được cởi bỏ

Cùng với hàng loạt các giải pháp quyết liệt gỡ khó cho thị trường bất động sản của Chính phủ trong năm 2023, việc Quốc hội thông qua Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản trong kỳ họp thứ 6 vừa qua là những yếu tố quan trọng thúc đẩy nhà đầu tư phát triển các loại hình sản phẩm nhà mà thị trường có nhu cầu thực, cũng như lấy lại một thị trường lành mạnh. Tuy nhiên, Luật Nhà ở mới tới đầu 2025 mới có hiệu lực nên những nút thắt cũ vẫn chưa thể gỡ bỏ và vẫn là rào cản lớn đối với người dân.

Với người mua nhà ở xã hội, điều kiện cư trú, 1 trong 3 nút thắt lớn gây khó đã được tháo gỡ. Hai nút thắt còn lại là xác nhận chưa có nhà ở và thu nhập thuộc diện không đóng thuế thu nhập cá nhân… hiện vẫn theo quy trình cũ phức tạp. Người dân vẫn phải qua cục thuế các địa phương làm thủ tục xác minh.

Một trong 10 dự án nhà ở xã hội trên cả nước được triển khai trong năm 2023, có mặt bằng sạch 5 năm nay, được hưởng gói vay ưu đãi 120.000 tỷ đồng, nhưng để bắt tay vào xây dựng được cũng phải mất 1 năm mới xong thủ tục hành chính. Vì vậy, thủ tục càng nhanh chóng, mục tiêu phát triển nhà ở xã hội mới sớm đạt được.

Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty đầu tư Nhà ở và Đô thị, để phát triển ngay và sử dụng ngay cái nguồn vốn 120.000 tỷ thì đòi hỏi doanh nghiệp phải có sẵn các nguồn đất, nên giao cho các địa phương giải phóng mặt bằng sẵn, sau đó chúng ta có thể đấu thầu hoặc giao chủ đầu tư trực tiếp cho các doanh nghiệp có năng lực để chúng ta phát triển ngay các dự án nhà ở xã hội.

Với hàng chục công điện đốc thúc các tỉnh, thành, nhiều giải pháp đồng bộ gỡ khó cho thị trường bất động sản đã được triển khai và hiện đã có 20 tỉnh, thành công bố danh mục 52 dự án đủ điều kiện vay gói 120.000 tỷ với nhu câu vay vốn là trên 25.800 tỷ đồng. Bài toán hiện nay với các tỉnh, thành đó là làm sao gỡ nốt các nút thắt về cơ chế, thủ tục pháp lý, giải phóng mặt bằng đất sạch… để các doanh nghiệp có thêm trợ lực, nhanh chóng cân bằng cung cầu phân khúc nhà giá rẻ, nhà ở xã hội.

Cả nước có gần 500 dự án nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021-2025

Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2023, trong đó đối với công tác quản lý, phát triển nhà ở, Bộ Xây dựng cho biết, tiếp tục triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, đến nay đã đạt được nhiều kết quả.

Cụ thể, theo thống kê của Ngân hàng Chính sách xã hội, dư nợ cho vay đạt 9.800 tỷ đồng với 25.581 khách hàng thuộc đối tượng vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội, nhà công nhân, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở.

Ngoài ra, giải ngân gói hỗ trợ cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo xây dựng lại chung cư cũ theo quy định tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP, Bộ Xây dựng đã 3 lần công bố danh mục dự án đủ điều kiện được vay trên cổng thông tin điện tử của Bộ Xây dựng và gửi Ngân hàng Nhà nước với số lượng 24 dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, cải tạo chung cư cũ đủ điều kiện, tổng quy mô là 20.188 căn hộ, mức đầu tư khoảng 19.014 tỷ đồng và nhu cầu vay vốn theo đề xuất của các địa phương ước tính 7.516 tỷ đồng.

Hiện Bộ Xây dựng vẫn tiếp tục có văn bản đôn đốc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát, hoàn thiện thủ tục pháp lý các dự án trên địa bàn đủ điều kiện tổng hợp và công bố ở những đợt tiếp theo.

Mặt khác, về tổ chức triển khai Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021- 2030”, Bộ Xây dựng cũng ban hành nhiều văn bản đôn đốc các địa phương thực hiện nhiệm vụ được giao và báo cáo số liệu đầu tư nhà ở xã hội trên địa bàn; chủ trì tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai Đề án.

Theo báo cáo từ các địa phương, giai đoạn 2021-2025, cả nước có 475 dự án nhà ở xã hội dành cho đối tượng thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp, với quy mô 432.698 căn đã hoàn thành và triển khai đầu tư xây dựng (đã hoàn thành 46 dự án, quy mô 20.210 căn; đã khởi công xây dựng 120 dự án, quy mô 120.066 căn; 309 dự án, quy mô 292.422 căn được chấp thuận chủ trương đầu tư mới).

Còn về triển khai Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng, báo cáo cũng cho biết, các địa phương và chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội đang tập trung triển khai gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng, hiện có 23 tỉnh công bố danh mục 54 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng với nhu cầu vay vốn hơn 25.884 tỷ đồng. Tính đến thời điểm hiện tại, một số  dự án nhà ở xã hội tại các địa phương đã được giải ngân với số vốn 143,3 tỷ đồng. Trong đó, Công ty Minh Phương tại Phú Thọ được giải ngân 26,4 tỷ đồng; Công ty Kinh Bắc ở Bắc Ninh được giải ngân 46 tỷ đồng; Liên doanh Công ty cổ phần nhà số 6 Hà Nội và Công ty cổ phần tư vấn Toàn Cầu được giải ngân 56,6 tỷ đồng; Công ty HUD ở Bình Dương 14,3 tỷ đồng.