Quý III, phát hành riêng lẻ suy giảm khi chờ đợi Nghị định sửa đổi 153/NĐ-CP/2020

Theo thống kê từ các chuyên gia, trong Quý III/2022, có 42 doanh nghiệp phát hành tổng cộng 59.032 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ, giảm mạnh 51,7% so với quý trước, và giảm 71,1% so với cùng kỳ. Các doanh nghiệp có giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ lớn nhất trong quý đều là các ngân hàng, bao gồm: Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) với 6.867 tỷ đồng, Ngân hàng TMCP Phương Đông 6.600 tỷ đồng và Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) với 4.210 tỷ đồng.

Trong khi đó, 1.603 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) được phát hành ra công chúng, tăng 434,4% so với quý trước cũng như so với mức nền thấp năm ngoái, chủ yếu cũng tập trung ở nhóm các ngân hàng TMCP.

Trong quý III, Tài chính – Ngân hàng là nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất với 82,5% tổng giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ, tương đương 48.683 tỷ đồng, giảm 39,5% so với quý trước và giảm 37,9% so với cùng kỳ. Ngoài 3 ngân hàng có giá trị phát hành lớn nhất kể trên, các tổ chức tài chính khác có giá trị phát hành lớn nhất bao gồm: NH TMCP Á Châu (3.800 tỷ đồng), NH TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (3.694 tỷ đồng), NH TMCP Quân Đội (3.630 tỷ đồng), ...

Bất động sản chiếm tỷ trọng 13,7% tổng giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ, tương đương 8.091 tỷ đồng (giảm mạnh 45,9% so với quý II/2022, giảm 90,9% so với cùng kỳ). Các doanh nghiệp BĐS có phát hành riêng lẻ nhiều nhất trong quý bao gồm: Công ty TNHH No Va Thảo Điền (2.300 tỷ đồng), CTCP Đầu tư và Phát triển Du lịch Phú Quốc (2.285,6 tỷ đồng) và CTCP Fuji Nutri Food (1.000 tỷ đồng).

Tập đoàn đa ngành chứng kiến sự sụt giảm mạnh nhất về giá trị phát hành riêng lẻ với khoảng 1.500 tỷ đồng (giảm 89,5% so với quý II/2022), chỉ có CTCP Tập đoàn Masan phát hành trong quý này.

Các ngành khác chiếm 1,3% tổng giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ trong quý, tương đương 758 tỷ đồng (giảm 94,0% so với quý trước). Đáng chú ý, CTCP Sản xuất và Kinh doanh Vinfast phát hành 300 tỷ đồng với kỳ hạn 3 năm và Công ty TNHH Khai thác Chế biến Khoáng sản Núi Pháo phát hành 290 tỷ đồng với kỳ hạn 5 năm.

Thị trường TPDN giảm sâu trong 9 tháng đầu năm 2022

Cũng theo VNDirect, ngay từ thời điểm tháng 3/2022, thị trường TPDN chậm lại nhằm chờ đợi Nghị định sửa đổi 153/NĐ-CP/2020, với mục tiêu bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư cũng như nâng cao chất lượng của thị trường vốn. 

Trong bối cảnh đó, tổng giá trị phát hành (giá trị phát hành) TPDN trong 9 tháng đầu năm giảm mạnh 43,5% so với cùng kỳ xuống còn 248.603 tỷ đồng; trong đó là 240.804 tỷ đồng phát hành riêng lẻ, giảm 42,2% và 7.799 tỷ đồng phát hành ra công chúng, giảm 66,8%. 

Trong đó Tài chính – Ngân hàng là nhóm ngành dẫn đầu về giá trị phát hành trong 9 tháng 2022, chiếm 57,7% tổng giá trị phát hành, giảm 15,2% so với cùng kỳ. 

Nhóm ngành Bất động sản chiếm 21,5% tổng giá trị phát hành, giảm mạnh 67,0% so với cùng kỳ 2021. 

Nhóm Tập đoàn đa ngành và các nhóm ngành Khác chiếm lần lượt 6,3% và 14,5% tổng giá trị phát hành trong 9 tháng, tăng 94,9% và giảm 64,2% so với cùng kỳ.

Triển vọng thị trường trái phiếu doanh nghiệp quý IV/2022

Áp lực trái phiếu đáo hạn gia tăng từ quý IV

Tổng giá trị TPDN riêng lẻ đáo hạn trong quý IV/2022 đạt mức 58.840 tỷ đồng, giảm 9,1% so với quý trước và tăng 87,7% so với cùng kỳ. Trong đó, tỷ lệ TPDN đáo hạn của ngành Bất động sản, Tài chính – Ngân hàng, Khác lần lượt là 34,1%, 32,9% và 33,0%. 

Theo ước tính của VNDirect, đã có khoảng 142.200 tỷ đồng TPDN được mua lại trong 9 tháng 2022 (chỉ bao gồm các đợt phát hành TPDN riêng lẻ từ năm 2019 tới nay và không bao gồm các doanh nghiệp phát hành đã thực hiện mua lại trái phiếu trước thời gian đáo hạn). 

Trong quý IV, Bất động sản tiếp tục là nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất về đáo hạn trái phiếu với 34,1% tổng giá trị đáo hạn trái phiếu riêng lẻ trong quý, tương đương 20.071 tỷ đồng, giảm 40,3% so với quý III/2022 và tăng 65,2% so với cùng kỳ. Các doanh nghiệp bất động sản có giá trị đáo hạn cao nhất trong Quý IV bao gồm: CTCP Tập đoàn Sunshine (bao gồm các công ty con) (3.000 tỷ đồng), CTCP Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (3.000 tỷ đồng) và CTCP Bách Hưng Vương (2.980 tỷ đồng).

Tài chính – Ngân hàng là nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn thứ hai với 32,9% tổng giá trị đáo hạn trong quý IV/2022, tương đương 19.365 tỷ đồng (giảm 19,4% so với quý trước và tăng 130,1% so với cùng kỳ. Các tổ chức tài chính có giá trị đáo hạn cao nhất trong quý IV/2022 gồm: NHTMCP Kỹ Thương Việt Nam (4.500 tỷ đồng), NHTMCP Quốc tế Việt Nam (3.000 tỷ đồng) và NHTMCP Việt Nam Thịnh Vượng (1.950 tỷ đồng).

Các ngành khác chiếm 33% tổng giá trị TPDN riêng lẻ đáo hạn trong quý IV/2022, đạt 19.404 tỷ đồng (tăng 175,8% so với quý trước và tăng 80,0%so với cùng kỳ). Các doanh nghiệp ngoài nhóm Bất động sản và Tài chính - Ngân hàng có giá trị đáo hạn cao nhất gồm: CTCP TNHH Sản xuất và Kinh Doanh Vinfast (9.010 tỷ đồng), CTCP Wealth Power (2.880 tỷ đồng) và CTCP Tập đoàn Sovico (2.100 tỷ đồng).

Thị trường TPDN có thể tiếp tục trầm lắng trong một vài quý tới

Theo VNDirect, một số vụ việc riêng lẻ gần đây đang thể hiện những nỗ lực của cơ quan quản lý trong việc làm trong sạch thị trường vốn. Bên cạnh đó, qua nhiều lần dự thảo thì vào ngày 16/9/2022, Nghị định 65/2022/NĐ-CP bổ sung sửa đổi cho Nghị định 153 về chào bán trái phiếu riêng lẻ đã chính thức được ban hành.

Điều này là một điểm tích cực đối thị trường vốn trong dài hạn vì Nghị định 65 tuy mang định hướng thắt chặt hơn so với nghị định cũ nhưng cũng đã nới lỏng hơn ở một số quy định so với những dự thảo được lấy ý kiến trước đó.

Tuy nhiên, VNDirect cho rằng các thành viên thị trường (doanh nghiệp phát hành, doanh nghiệp tư vấn và nhà đầu tư) cần thời gian để điều chỉnh cho phù hợp với những quy định mới. Vì vậy, thị trường TPDN nhiều khả năng sẽ tiếp tục trầm lắng trong một vài quý tới.

Về phía cung, nhóm nghiên cứu từ VNDirect cho rằng tổng giá trị phát hành TPDN có thể phục hồi trở lại từ nửa cuối năm 2023. Nghị định 65 mới cho phép các doanh nghiệp được phát hành TPDN với mục đích cơ cấu nợ. Đây là một trong những điểm trọng yếu theo hướng nới lỏng hơn, giúp các doanh nghiệp với mục đích tái cơ cấu nợ (theo đúng quy định) vẫn có thể tiếp cận được với kênh phát hành TPDN.

Về phía cầu, VNDirect cho rằng số lượng nhà đầu tư chuyên nghiệp đủ điều kiện sẽ sụt giảm trong ngắn hạn.