Homestay điêu đứng vì Covid-19

Từ năm 2017 trở lại đây, loại hình du lịch homestay bắt đầu nở rộ tại các điểm du lịch ở Quảng Bình. Trong đó, phát triển nóng nhất là ở thị trấn Phong Nha, nơi tập trung đông khách tham quan nhất tỉnh Quảng Bình. Lý do cho phong trào mở homestay, có lẽ là lượng khách tham quan liên tục tăng mạnh qua từng năm, nhưng các cơ sở lưu trú lại không thể đáp ứng đủ.

Đặc biệt, trong mùa cao điểm du lịch, các cơ sở lưu trú hiện có luôn trong tình trạng “cháy” phòng, khiến nhiều khách tham quan phải di chuyển sang các khu vực khác để kiếm nơi nghỉ ngơi. Nắm bắt được cơ hội đó, không ít người dân tại thị trấn Phong Nha đã đánh liều vay ngân hàng vài tỷ đồng, đầu tư xây dựng nhà nghỉ, homestay với mong ước làm giàu nhanh chóng.

Tuy nhiên, năm 2020 khi đại dịch Covid-19 bắt đầu bùng phát tại Việt Nam, khách du lịch đến Quảng Bình giảm mạnh, kéo theo “tai hoạ” ập xuống đầu của các chủ homestay. Mùa cao điểm còn được vài ba vị khách đến thuê phòng, sang những tháng cao điểm, nhân viên chỉ biết ngồi không, thỉ thoảng lau chùi bàn ghế cho đỡ bám bụi.

Anh Dương Võ Linh (quản lý Thảo Nguyên Homestay, 26 tuổi, ngụ thị trấn Phong Nha, huyện Bố Trạch), đã kinh doanh homestay được 4 năm cho biết, những năm trước khi dịch xuất hiện, khách du lịch đến với Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng lúc nào cũng đông, có những lúc phòng của anh được đặt kín hết cả tháng mùa cao điểm du lịch.

Tuy nhiên, niềm vui này không kéo dài được bao lâu, kể từ khi Covid-19 bùng phát trở lại, ngành du lịch cả nước nói chung và Quảng Bình nói riêng rơi vào tình trạng “đóng băng”. Các tour tham quan động Phong Nha, động Thiên Đường, hang Sơn Đoòng… bị huỷ đồng loạt. Các doanh nghiệp lữ hành và các cơ sở lưu trú chỉ biết kêu trời.

"Cao điểm của du lịch Phong Nha - Kẻ Bàng thường rơi vào những tháng hè. Nhưng năm nay lượng khách đến Phong Nha Kẻ Bàng không cao, hiệu suất đặt phòng chỉ đạt 10-30%. Tôi ước tính doanh thu của những tháng hè năm nay chỉ đạt chưa đầy 1/10 so với năm ngoái”, anh Linh cho biết.

Anh Linh cũng cho biết, từ năm 2017 khi homestay mọc lên như “nấm sau mưa” ở thị trấn Phong Nha, tình hình kinh doanh cũng bắt đầu bão hoà. Nhưng Covid-19 xuất hiện đã khiến nhiều chủ cơ sở ngớ người, khi khách giảm đột ngột, nhưng chi phí để bỏ ra vẫn chưa thu hồi được.

“Đỉnh điểm của khủng hoảng là khi TP Đồng Hới xuất hiện ca nhiễm trong cộng đồng, thị trấn Phong Nha phải giãn cách xã hội. Các điểm du lịch đóng cửa nên khách du lịch không đến đây để nghỉ ngơi nữa. Điều này cũng khiến những cơ sở lưu trú như tôi gặp không ít khó khăn”, anh Linh cho biết.

Theo anh Linh, trong thời điểm dịch bệnh đang diễn biến phức tạp như hiện tại, mỗi tháng anh vẫn phải trả hơn 10 triệu đồng cho các chi phí như nhân công, điện, nước… Ngoài ra, với số tiền vay để làm homestay lên đến hơn 1 tỷ đồng, lãi ngân hàng mỗi tháng là một vấn đề đau đầu đối với gia đình anh Linh.

Anh Linh chia sẻ, hầu hết những người khi đầu tư vào hometsay luôn kì vọng hoạt động kinh doanh trong tương lai sẽ tốt. Tuy nhiên, trước tình hình dịch bệnh khó khăn như hiện nay, để nghĩ tới việc thu hồi vốn trả nợ cũng là chuyện bất khả thi đối với chủ các homestay.

Vỡ nợ vì homestay

Thực tế hoemstay đã xuất hiện tại Quảng Bình từ rất nhiều năm trước, nhưng chỉ thực sự chỉ nóng lên từ năm 2017. Khi chính quyền địa phương khuyến khích và tạo nhiều điều kiện thuận lợi để người dân xây phòng ốc, nhà nghỉ để kinh doanh dịch vụ lưu trú.

Tuy nhiên, việc xây dựng ồ ạt kéo theo việc không có chuyên môn quản lý, phát triển du lịch bền vững gây ra lo ngại cung vượt cầu, dẫn đến tình trạng thua lỗ. Nhưng vì lợi nhuận quá lớn vào thời điểm đó, không ít người đã “tất tay” vay thế chấp nhà cửa, đất đai để xây dựng homestay, bất chấp cảnh báo của nhiều chuyên gia về việc vỡ bong bóng homestay.

Nhưng bong bóng homestay chưa vỡ, dịch Covid-19 đã khiến nhiều chủ homestay điêu đứng. Hoàn thành homestay cuối năm 2020, chị Trần Thị Ng. (35 tuổi, ngụ thị trấn Phong Nha, huyện Bố Trạch) cho biết: “Khi xây xong homestay, chúng tôi hi vọng việc kinh doanh sẽ thuận lợi, nhưng đầu ngờ sang năm 2021 dịch bệnh lại bùng phát mạnh hơn, bây giờ nợ nần chống chất không biết phải lo làm sao”.

Chị Ng. cho biết, khi vừa khai trương xong homestay mới được 1 tháng, chưa đón khách được bao nhiêu thì dịch bệnh đã kéo tới. Lợi nhuận chưa có nhưng lãi ngân hàng cứ báo về đều mỗi tháng. Cứ mỗi ngày, những con số về ca nhiễm Covid-19 tăng lên, chị lại đứng ngồi không yên.

 “Tôi vay ngân hàng 3 tỷ đồng để xây homestay, cứ hi vọng trong vài năm sẽ trả hết cả gốc lẫn lãi. Bây giờ tôi phải đi vay người thân để trả tiền lãi. Mỗi tháng lên đến hơn 20 triệu đồng tiền lãi, còn tiền gốc vay ngân hàng không biết đến khi nào mới có thể trả được”, chị Ng. tâm sự.

Không có khách du lịch tới lưu trú, gia đình chị Ng. đành mở thêm dịch vụ bán cà phê, đồ ăn sáng trong khuôn viên để phục vụ người dân địa phương và khách nội tỉnh, nhưng do dịch bệnh nên không có bao nhiêu khách. Để nuôi 3 đứa con nhỏ và kiếm tiền trả lãi, chồng chị Ng. tạm gác kinh doanh homestay để chuyển sang làm nghề sửa điện lạnh.

“Vừa xây xong chưa kịp khai trương thì gặp trận lũ lịch sử vào tháng 10/2020. Chưa có doanh thu mà lúc đó đã có thiệt hại rồi, không biết phải diễn tả thế nào nữa. Đến lúc khai trương cũng không có khách vì dịch, khai trương chẳng qua chỉ để ngày hên mà thôi”, chị Ng. bộc bạch.

Đoán được dịch bệnh sẽ còn diễn biến phức tạp, ngành du lịch trong thời gian tới chưa thể hoạt động trở lại, nhiều chủ homestay buộc phải chuyển sang kinh doanh ngành nghề khác để trả nợ và trang trải cuộc sống. Chị Nguyễn Thị Ngà (31 tuổi, ngụ thị trấn Phong Nha, huyện Bố Trạch) là một trong những trường hợp như vậy.

Chị Ngà cho biết, homestay của chị được đưa vào hoạt động từ năm 2017, khi chưa có dịch mỗi tháng thu khoảng 15 – 20 triệu đồng. Từ giữa năm 2020 đến nay, homestay của chị không có đến một khách du lịch nào.

“Bây giờ ai cũng chung hoàn cảnh của tôi, khách du lịch thì không có mà chi phí hoạt động cứ chồng chất. Hơn 1 năm nay homestay của tôi chỉ lác đác vài vị khách vào dịch 30/4, sau đợt này thì không có ai tới nữa”, chị Ngà chia sẻ.

Không có thu nhập, gia đình chị Ngà nhập máy điện lạnh về để kinh doanh, kiếm sống qua mùa dịch. Ngoài ra, chị Ngà cũng tự mở một tiệm bánh kem cách đây 3 tháng, nhưng vì nhu cầu của người dân địa phương ít nên việc kinh doanh cũng không quá lạc quan.

"Hiện tại, chúng tôi đang cố gắng hết sức để tồn tại và vượt qua cơn đại dịch lần này. Tôi mong muốn chính phủ có những chính sách hỗ trợ cho các hộ kinh doanh du lịch như chúng tôi. Tuy vậy, chúng tôi cũng sẽ cố gắng tự vượt qua khó khăn vì đây là tình trạng chung trên cả nước”, chị Ngà chia sẻ.