Chiều 16/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến một số vấn đề giải trình, tiếp thu dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).

Phát triển nhà ở, trong đó có quản lý chung cư mini được các đại biểu Quốc hội nêu ý kiến tại nghị trường hôm 1/11. Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho hay, quy định về nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ của cá nhân (chung cư mini) được chỉnh lý phù hợp, khả thi hơn.

Theo đó, điều 57 dự thảo luật được chỉnh lý theo hướng cá nhân muốn xây  chung cư mini (nhà ở từ 2 tầng trở lên, tại mỗi tầng có thiết căn hộ, hoặc từ 2 tầng và quy mô 20 căn hộ trở lên) để bán, cho thuê sẽ phải đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở. Căn hộ đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận theo pháp luật đất đai sẽ được bán, cho thuê, thuê mua theo quy định Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản.

Việc đầu tư xây dựng chung cư mini để cho thuê phải đáp ứng yêu cầu về xây dựng do Bộ trưởng Xây dựng ban hành. Khu nhà phải được thiết kế, thẩm duyệt phòng cháy, chữa cháy và thực hiện các biện pháp quản lý về an toàn phòng cháy, chữa cháy theo quy định. UBND tỉnh được phân cấp quy định về đường giao thông, đảm bảo phương tiện chữa cháy có thể chữa cháy tại nơi có chung cư mini.

Quản lý, vận hành chung cư mini phải tuân thủ quy chế quản lý, sử dụng nhà chung cư do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành.

"Việc này để khắc phục các tồn tại, hạn chế thời gian qua, và tăng quản lý loại nhà ở này, nhưng vẫn đảm bảo nhu cầu của một bộ phận người dân", ông Tùng nói.

Điều hành phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhắc lại quan điểm quy định về chung cư mini là tạo điều kiện cho người dân tiếp cận nhà ở, nhưng không hợp thức hóa các sai phạm của loại nhà ở này.

Loại hình"chung cư mini" đã nở rộ ở các đô thị lớn như Hà Nội, TP HCM nhưng nó lại chưa được đề cập chính thức trong văn bản pháp luật về nhà ở, kinh doanh bất động sản. Luật Nhà ở hiện hành cũng chưa có định nghĩa chung cư mini, chỉ đề cập nhà ở riêng lẻ, nhà chung cư, nhà xã hội. Do đó, việc quản lý chung cư mini hiện nay vẫn còn khoảng trống pháp lý. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia trong ngành, với việc chung cư mini đang giải quyết nhu cầu nhà ở cho cả triệu người, nên tìm cách quản lý thay vì cấm.

Dứt khoát không hợp thức hóa những sai phạm của chung cư mini

Trước đó, ngày 1/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về kinh tế, xã hội và những hạn chế trong quản lý chung cư mini được đề cập khá nhiều.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) nhìn nhận, vụ cháy  chung cư mini tại quận Thanh Xuân (Hà Nội) như giọt nước tràn ly của những tồn tại tích tụ lâu nay.

Nhưng, theo đại biểu, chung cư mini cũng là cứu cánh chỗ ở cho người thu nhập thấp, sinh viên hiện nay. Vì thế, cần giải bài toán hiện hữu bằng những biện pháp kỹ thuật phù hợp, bịt chặt kẽ hở cần quản lý là việc cần làm ngay.

"Nhưng siết chặt quá mức cần thiết sẽ đẩy người lao động, sinh viên nghèo ra đường, khi họ không có điều kiện để ở tại những căn hộ đáp ứng yêu cầu cao", ông Thắng nêu quan điểm.

Cùng quan tâm đến chung cư mini, song đại biểu Leo Thị Lịch (Bắc Giang) không đồng tình với quan điểm không nên siết chặt quản lý chung cư mini.

Theo đại biểu Thắng, nhà ở, nhà trọ với người lao động, người thu nhập thấp rất cần thiết. Nhưng không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý nhà nước về xây dựng nhà ở, nhà trọ và khu chung cư không đảm bảo an toàn. Việc cấp phép sai, không đúng quy định về cấp phép xây dựng đối với những ngôi nhà này là cần phải xử lý nghiêm minh.

Nêu ví dụ chung cư của ông Nghiêm Quang Minh (bị can trong vụ cháy chung cư tại Khương Hạ, Hà Nội), được cấp phép 6 tầng nhưng xây 9 tầng, đại biểu Lịch nêu, ông Minh có tới 8 khu chung cư tương tự được xây trong 10 năm cho thuê, rất nguy hiểm đến tính mạng con người.

"Quản lý nhà nước của chúng ta buông lỏng quản lý, biết nhưng không xử lý. Đó là kẽ hở trong công tác quản lý, cần phải làm nghiêm khắc", bà Lịch tỏ rõ quan điểm.

Liên quan đến phòng cháy chữa cháy, đại biểu Lịch cho hay, qua giám sát đối với 65 cơ sở cho thuê chung cư mini thì hầu hết đều không bảo đảm. Nhưng theo báo cáo, hiện không có quy định về phòng cháy chữa cháy đối với nhà riêng lẻ. Như vậy luật còn chỗ trống, kẽ hở, cần siết chặt quản lý, làm rõ trách nhiệm của ngành chức năng và phải sửa luật trong thời gian tới.

Cũng nêu vấn đề phải siết chặt quản lý chung cư mini, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Bắc Kạn), Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho rằng, thực tế đang thiếu hành lang pháp lý quản lý chung cư mini, và cho rằng, những lỗ hổng về hệ thống pháp luật đã dẫn đến lỗ hổng trong công tác quản lý chung cư mini.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy, thực trạng quy định của pháp luật hiện hành về loại hình nhà ở này rất lỏng lẻo, trong đó khoản 2 Điều 46 của  Luật Nhà ở hiện hành có dành một khổ để mô tả về loại hình nhà ở này, nhưng không rõ về tiêu chuẩn về quy chuẩn cũng như về yêu cầu quản lý, thậm chí định danh cũng không thực sự rõ ràng.

Trong khi đó, cả xã hội gọi sản phẩm này là chung cư mini - một thuật ngữ không có trong luật. Chính vì quy định lỏng lẻo như vậy dẫn đến thiếu hành lang pháp lý phù hợp, gây lúng túng trong quản lý, gây áp lực cho hạ tầng đô thị và đặc biệt tiềm ẩn nguy cơ cao đối với sự an toàn của người dân.

Cần phải khẳng định, sự ra đời của các  chung cư mini thời gian vừa qua đã đáp ứng nhu cầu của nhiều người dân có mức thu nhập trung bình thấp. Mặc dù khi mua các căn hộ chung cư với “nhiều không” này, người dân cũng cảm nhận được nguy cơ mất an toàn nhưng tin rằng điều đó sẽ không xảy ra và điều này càng cho thấy thị trường đang thiếu trầm trọng sản phẩm nhà ở giá bình dân phù hợp với nhu cầu, túi tiền của phần đông người lao động.

Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ thể hiện sự thống nhất rất cao với ý kiến của Chủ tịch Quốc hội khẳng định, nhu cầu thực tế của người dân cần phải được bảo đảm nhưng dứt khoát không hợp thức hóa những sai phạm của chung cư mini ở trong Luật Nhà ở.

Từ những phân tích ở trên, đại biểu kiến nghị Chính phủ tiếp tục triển khai những giải pháp ưu đãi để khơi thông nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá bình dân.

Chính phủ chỉ đạo các cơ quan đang tiến hành thanh tra, kiểm tra các chung cư mini bên cạnh việc kiểm tra để phát hiện vi phạm là cần thiết nhưng qua kiểm tra cũng cần phải hướng dẫn kịp thời cho người dân để có giải pháp phòng ngừa an toàn cháy nổ; Đồng thời kiến nghị trong nghị quyết của kỳ họp Quốc hội lần này có nội dung yêu cầu về bảo đảm an toàn cháy nổ nói chung trong đó có an toàn cháy nổ đối với các chung cư mini đang hiện hữu.