Chỉ có Tân Hoàng Minh chưa trả được nợ phát hành trái phiếu

Chiều 8/6, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc có thêm 30 phút trả lời tiếp các chất vấn của Đại biểu Quốc hội. Tranh luận thêm vào buổi chiều, ông Trương Trọng Nghĩa (TP HCM) nói rằng mục tiêu tới năm 2025, quy mô thị trường trái phiếu đạt 25% GDP, nhưng tới cuối 2021 đã đạt hơn 18% GDP (gần 51 tỷ USD). Nếu so với 2018, quy mô phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã tăng ba lần.

"Phải chăng vừa qua đã buông lỏng, và như cảnh báo của Bộ trưởng là không hiệu quả?", ông nói. Đại biểu này cũng dẫn chứng, vừa qua kết luận của Bộ sau thanh tra 358 doanh nghiệp phát hành trái phiếu thì 57 doanh nghiệp thua lỗ, 45 đơn vị có hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu lớn hơn 10.

Trong số 20 doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu nhiều nhất năm vừa qua, có doanh nghiệp phát hành gấp chục lần vốn chủ sở hữu. Có doanh nghiệp bất động sản phát hành lãi suất cao, gần 13%; có doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu 153 tỷ nhưng phát hành hơn 7.200 tỷ đồng, tương đương với tỷ lệ phát hành trên vốn chủ sở hữu là 47 lần. Có công ty phát hành 7.700 tỷ đồng trái phiếu nhưng vốn chủ sở hữu chỉ 270 tỷ đồng, tỷ lệ phát hành trên vốn chủ sở hữu là 28 lần.

Theo ông Nghĩa, quan trọng nhất là cần có giải pháp quản lý để 51 tỷ USD trái phiếu doanh nghiệp tồn đọng không phát sinh hậu quả tiêu cực như khủng hoảng nhà đất những năm trước đây. Điều này có liên quan đến ngành ngân hàng, nên vừa rồi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo thanh tra các ngân hàng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Ngoài ra, ông Nghĩa cho rằng cần giải pháp cho tương lai.

Trả lời vấn đề mà đại biểu nêu ra, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết theo số liệu do Ủy ban chứng khoán và vụ Tài chính Ngân hàng cung cấp thì trái phiếu doanh nghiệp tương đương 15% GDP.

"Đại biểu băn khoăn từ trước đến nay trái phiếu doanh nghiệp này có trả nợ được không? Chỉ trừ trường hợp Tân Hoàng Minh hiện nay chưa trả được nợ khi hủy giao dịch, các doanh nghiệp còn lại đều trả được nợ, nghĩa là dòng trái phiếu doanh nghiệp vẫn trung chuyển bình thường", ông Phớc khẳng định.

Là cơ quan hành pháp, Bộ Tài chính phải thực hiện theo đúng Luật Chứng khoán và Nghị định 153. Trái phiếu phát hành riêng lẻ thì cơ quan Nhà nước gần như không cấp phép và không quản lý, doanh nghiệp có quyền tự do kinh doanh, nên trái phiếu sẽ do doanh nghiệp phát hành, vay trả, các cơ quan không can thiệp. Chỉ khi thấy bất thường thì mới đặt vấn đề cơ quan Nhà nước phải quản lý. Luật Chứng khoán cũng không đưa ra điều kiện phát hành, cần doanh nghiệp có lãi hay cần tài sản đảm bảo. Do đó, trong nghị định 153 cũng không thể quy định được điều kiện phát hành.

"Doanh nghiệp phát hành trái phiếu, sau đó thì sẽ có trách nhiệm trả lại tiền, nhưng phải phát hành đúng trình tự, quy định của pháp luật. Vừa rồi chúng ta xử lý những trường hợp phát hành không đúng quy định", ông Phớc nói.

Không siết trái phiếu doanh nghiệp

Trả lời câu hỏi của đại biểu Quốc hội về việc có hay không siết trái phiếu doanh nghiệp sáng 8/6, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết hiện Bộ Tài chính không có chủ trương nào nói sẽ siết và hạn chế trái phiếu doanh nghiệp. Bởi đây vẫn là kênh huy động vốn hiệu quả của các doanh nghiệp, đóng góp vào sản xuất kinh doanh của nền kinh tế.

Tuy nhiên, việc huy động này phải đúng pháp luật, minh bạch và không được lợi dụng để sử dụng số tiền sai mục đích, đưa tiền vào đầu cơ bất động sản hay kênh khác mà không đóng góp cho nền kinh tế.

Về tình trạng tung tin đồn thất thiệt, tin giả mạo ảnh hưởng tới thị trường, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết các nội dung này đã được đưa vào điều cấm của Luật Chứng khoán và đã có nhiều trường hợp bị xử lý cả về hành chính và hình sự.

“Bộ sẽ tăng cường phối hợp với cơ quan công an để xử lý việc tung tin đồn thất thiệt, đưa thông tin sai lệch, ảnh hưởng đến lợi ích của các nhà đầu tư khác, đảo lộn trật tự kinh tế trên thị trường chứng khoán”, Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh.

Ông Phớc cũng trình bày thêm, hiện nay quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp chiếm khoảng 15% GDP, trong khi mục tiêu chiến lược Thủ tướng ban hành là đến năm 2025 phải đạt 20% GDP và năm 2030 đạt 25% GDP. Do đó, mức 15% hiện nay vẫn nằm trong quy mô cho phép.

Ngoài ra, so với các nước trong khu vực thì quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp của Việt Nam vẫn ở mức thấp nhất, do đó còn nhiều dư địa để thực hiện.

Nói thêm về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng việc so sánh thị trường trái phiếu doanh nghiệp của Việt Nam với các nước là khập khiễng, vì các quốc gia này đã có lịch sử thị trường rất lâu đời. Vấn đề quan trọng là riêng năm 2021, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đã tăng đột biến và để xảy ra những sai phạm.

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu Bộ Tài chính rà soát lại chính sách pháp luật, hướng tới hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát thị trường.

“Cơ quan nào cũng nói không có động thái siết, nhưng thị trường chứng khoán, trái phiếu trong 4-5 tháng đầu năm nay gần như không có tăng trưởng. Rồi những vấn đề liên quan nợ đến hạn của một số nhà phát hành năm nay rất lớn, thanh khoản lĩnh vực này thế nào, đề nghị Bộ trưởng Tài chính, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước báo cáo thêm, trách nhiệm kiểm tra như thế nào”, Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề.